Nieuwe wetten in Openbare Orde en Veiligheid in 2019

Elf maanden na het aantreden van het kabinet Rutte III is veel wetgeving op het terrein van Justitie en Veiligheid uit het Regeerakkoord op de rails gezet. Wetsvoorstellen worden voorbereid of zijn in consultatie gegaan. Een aantal ligt voor advies bij de Raad van State en wordt nog dit jaar ingediend. De experimenteerwet gesloten coffeeshopketen is al naar de Tweede Kamer gestuurd. Maar welke wetsvoorstellen komen er nog meer aan aankomend jaar? Het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid zette de belangrijkste wetsvoorstellen op het terrein van openbare orde en veiligheid voor u op een rij.

Wetsvoorstel versterking strafrechtelijke aanpak terrorisme

Er komt wetgeving op basis waarvan terugkeerders gedurende langere tijd in voorlopige hechtenis kunnen worden gehouden, waarbij de rechter kritisch kan blijven toetsen of daartoe (nog) aanleiding bestaat. Deze wetgeving omvat verder de strafbaarstelling van opzettelijk verblijf zonder toestemming in een onder controle van een terroristische organisatie staand gebied en verruiming van de mogelijkheid van DNA-onderzoek bij een verdenking van een terroristisch misdrijf. Het wetsvoorstel versterking strafrechtelijke aanpak terrorisme is op 11 september behandeld in de Eerste Kamer. Het wetsvoorstel strafbaarstelling verblijf terroristisch gebied wordt nog dit jaar bij Tweede Kamer ingediend.

Vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief voor aanzetten tot haat en radicalisering. Daar trekken wij de grens. Het beledigen van mensen of groepen om wie of wat zij zijn blijft daarom strafbaar. Om de ernst van het delict te benadrukken wordt de strafmaat voor haatzaaien verdubbeld van 1 naar 2 jaar. Het verspreiden van wraakporno grijpt diep in de persoonlijke levenssfeer in en wordt als een zelfstandig delict strafbaar gesteld. Het wetsvoorstel actuele delictsvormen ligt voor advies bij de Raad van State.

Onze democratische rechtsstaat moet weerbaarder worden gemaakt tegen radicale antidemocratische krachten. De verbodsbepalingen voor radicale organisaties die tot doel hebben om onze democratische rechtsstaat omver te werpen of af te schaffen, worden uitgebreid door aanpassing van art 2:20 BW. Het wetsvoorstel bestrijding radicale antidemocratische organisaties gaat op korte termijn in consultatie.

Meer weten?

• Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u samen met uw zorg- en veiligheidspartners komt tot een pakket van maatregelen om radicalisering waar mogelijk te voorkomen en terrorisme waar nodig te bestrijden.
• Op de cursus Predictive profiling leert u hoe u afwijkend gedrag signaleert en dreigingen in de omgeving voorkomt.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.

Wetsvoorstel transparantie geldstromen naar maatschappelijke organisaties

Voorkomen moet worden dat vanuit het buitenland via geldstromen naar politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties onwenselijke invloed wordt gekocht. Daarom zullen deze geldstromen meer transparant worden gemaakt. Het wetsvoorstel transparantie geldstromen naar maatschappelijke organisaties gaat op korte termijn in consultatie.

Meer weten?

• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.

Ondermijningswet

Er komt een speciale “Ondermijningswet” om de geconstateerde juridische knelpunten in de huidige aanpak van georganiseerde criminaliteit en ondermijnende criminaliteit op te lossen. De ondermijningswetgeving bestaat uit meerdere wetsvoorstellen. Het wetsvoorstel gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden is in consultatie. Het wetsvoorstel verruiming sluitingsbevoegdheid burgemeester (Opiumwet) ligt in de Eerste Kamer. Het wetsvoorstel sluitingsbevoegdheid burgemeester bij o.a. aantreffen van wapens in een woning, is in voorbereiding. Het wetsvoorstel tot wijziging van de wet Bibob (bestuursorganen kunnen meer eigen onderzoek doen) is in consultatie geweest, adviezen worden verwerkt. Het wetsvoorstel VOG politiegegevens dat een betere screening van personen in bepaalde functies mogelijk maakt, is in voorbereiding. Er komt een verbod op Outlaw Motorcycle Gangs (criminele motorbendes). Dit verbod maakt deel uit van de ambitie van het kabinet om met een integrale aanpak van ondermijning en georganiseerde criminaliteit te komen. Het initiatiefwetsvoorstel van het Tweede Kamerlid Kuiken over dit onderwerp is in voorbereiding.

Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Openbare Orde, Rampen en Noodbevoegdheden leert u wat de bevoegdheden en taken zijn van de burgemeester bij de openbare orde handhaving.

Wetsvoorstel Regulering prostitutie

Het wetsvoorstel Regulering prostitutie wordt aangepast, zodat uniformiteit ten opzichte van alle sectoren in de prostitutiebranche is verzekerd en bescherming tegen mensenhandel in al deze sectoren gewaarborgd blijft. Er komt een pooierverbod. Wie betrokken is bij onvergunde bedrijfsmatige seksuele dienstverlening en daar financieel voordeel uithaalt, wordt strafbaar. Er is geen sprake van strafbare betrokkenheid als gedragingen niet aan de kern van de seksuele dienstverlening raken. Wetsvoorstel is in voorbereiding en wordt in samenhang bezien met wetsvoorstel over prostitutie.

Meer weten?

• Op de cursus APV & Bijzondere Wetten leert u welk juridisch instrumentarium u tot uw beschikking heeft om de leefbaarheid en veiligheid in wijken en buurten te waarborgen.
• Op de opleiding Integraal toezichthouder handhaving leert u hoe u het toezicht en de handhaving organiseert in uw gemeente.

Wetsvoorstel detentiefasering en voorwaardelijke invrijheidstelling

Het stelsel van voorwaardelijke invrijheidsstelling wordt gewijzigd. Veroordeelden zullen niet meer automatisch in aanmerking komen om voorwaardelijk in vrijheid te worden gesteld. Daarnaast zal de periode waarin een veroordeelde via een voorwaardelijke invrijheidsstelling kan werken aan zijn resocialisatie worden gehandhaafd op een derde van de opgelegde straf, met een maximum van twee jaar. Het wetsvoorstel detentiefasering en voorwaardelijke invrijheidstelling ligt voor advies bij de Raad van State.

De tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf staat onder druk. Indien zou blijken dat hieromtrent aanvullende wetgeving noodzakelijk is, zal die tot stand worden gebracht. Het waarborgen van de belangen van nabestaanden en slachtoffers is daarbij cruciaal. Het wetsvoorstel wijziging tenuitvoerlegging levenslange gevangenisstraf is in voorbereiding.

Er wordt ingezet op een verplichting voor verdachten van zware gewelds- en zedenmisdrijven die in voorlopige hechtenis zitten, ter zitting te laten verschijnen. Het wetsvoorstel over de verschijningsplicht is in consultatie.

Meer weten?

• Op de opleiding Inzicht in de Criminologie leert u wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe u deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leert hoe u komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in uw gemeente.
• Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u hoe u komt tot een integrale persoonsgerichte aanpak van risicojongeren.
• Op de opleiding Overlastcoördinator leert u hoe u verloedering en ernstige overlast in uw wijk aanpakt.
• Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u samen met uw partners samenwerkt aan de aanpak van personen met verward gedrag.
• Op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leert u hoe u de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in uw gemeente.

Wetsvoorstel modernisering nationaliteitsrecht

Het kabinet bereidt in samenhang voorstellen voor ter modernisering van het nationaliteitsrecht. Het betreft een verruiming van de mogelijkheid van het bezit van meerdere nationaliteiten voor aankomende eerste generatie emigranten en immigranten. Gelijktijdig komt er voor volgende generaties een verplicht keuzemoment dat daadwerkelijk leidt tot het behoud van niet meer dan één nationaliteit. Het wetsvoorstel modernisering nationaliteitsrecht gaat eerste kwartaal 2019 in consultatie.

Een asielvergunning wordt in eerste instantie voor drie jaar verleend en niet langer voor vijf jaar. Daarna kan men in aanmerking komen voor een vergunning voor nog eens twee jaar. Wie na deze twee tijdelijke verblijfsvergunningen nog steeds voldoet aan de eisen voor een vluchtelingenstatus krijgt een vergunning voor onbepaalde tijd. Het wetsvoorstel geldigheidsduur van de verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd gaat binnen enkele weken in consultatie.

Uitgeprocedeerde asielzoekers moeten Nederland zelfstandig en zo snel mogelijk verlaten. Wie dat niet direct doet kan een beperkte periode worden opgevangen in een van de acht op te richten LVV (Landelijke vreemdelingenvoorziening)-locaties. Het wetsvoorstel in verband met de opvang van vertrekplichtigen is in voorbereiding.

Indien op basis van de stukken bij een herhaalde aanvraag blijkt dat deze aanvraag geen kans van slagen heeft, wordt het gehoor achterwege gelaten. De wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000 in verband met aanpassing van de procedure bij de behandeling van herhaalde asielaanvragen gaat binnen enkele maanden in consultatie.

Nederland moet blijvend flexibel kunnen reageren op schommelingen in de omvang en/of samenstelling van de instroom. Hiervoor hebben we een flexibel asielsysteem nodig, dat zowel maatschappelijk als financieel effectiever is dan het nemen van ad hoc maatregelen. De wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000 in verband met flexibilisering van de asielprocedure is in voorbereiding.

Meer weten?

• Op de opleiding beleidsadviseur integratie en diversiteit leert u hoe u ervoor zorgt dat (nieuwe) bewoners integreren en participeren in de samenleving met behoud van hun eigen identiteit en gebruiken zonder dat zij te maken krijgen met discriminatie en polarisatie.

Experimenteerwet gesloten coffeeshopketen

Er komt wet- en regelgeving ten behoeve van uniforme experimenten met het gedoogd telen van wiet voor recreatief gebruik. De experimenteerwet gesloten coffeeshopketen is bij de Tweede Kamer ingediend.

Besluit Kansspelen op afstand

Bij de verlening van vergunningen voor kansspelen op internet zal als vergunningsvoorwaarde worden opgenomen dat de aanbieder op enigerlei wijze ook in Nederland is gevestigd. Het voorgenomen besluit Kansspelen op afstand is in consultatie.

Meer weten?

• Op de cursus Inzicht in de Verslavingszorg leert u hoe u de opvang en hulpverlening organiseert voor personen met een verslaving.