Online Crowd Control: virtuele groepen bijsturen en beïnvloeden

Evelien van Zuidam, adviseur public security bij Capgemini Consulting en docent op de cursus Sociale media in het veiligheidsdomein, adviseert en begeleidt veiligheidspartners met digitale transformatie vraagstukken.

De afgelopen jaren hebben zich zowel in Nederland als in het buitenland, indrukwekkende incidenten afgespeeld tijdens grote (geplande en ongeplande) evenementen. Pukkelpop, Love Parade en Project X in Haren hebben ons geleerd dat (ondanks goede voorbereidingen) vanuit onverwachte hoek incidenten kunnen optreden waarbij veiligheid niet meer gegarandeerd kan worden. Incidenten of bijna-incidenten maken ons weer scherp op aanwezige veiligheidsrisico’s van het bijeenkomen van grote groepen mensen.

Crowd control

Bij het beïnvloeden van grote groepen mensen gebruikt men de term crowd control. Crowd control is samen te vatten als ‘het in goede banen leiden van grote menigten bij (publieks) evenementen ter voorkoming van escalerende situaties’. Crowd control is daarmee een afgeleide van crowd management: de voorbereiding van het in goede banen leiden van een evenement.

Beïnvloeden van de menigte

In het fysieke domein kennen we al langer maatregelen die inspelen op het beïnvloeden van de menigte tijdens een evenement. Immers, grote evenementen vinden plaats op vaak geïmproviseerde locaties. Zo worden vaak hekken geplaatst of informatieborden neergezet om publieksstromen te reguleren en te begeleiden.

Nieuwe dynamiek door social media

Door het stijgende aantal gebruikers en de toegenomen mate van intensiviteit van social media-gebruik, krijgt de term crowd control een hele andere dynamiek. In de online crowd vormen zich virtuele netwerken met andere gebruikers. In deze netwerken wordt informatie afgegeven over waar gebruikers (fysiek) naar toe gaan, waar zij mee bezig zijn, wat hun stemming of mening is. Data die vooraf en tijdens een evenement zeer waardevol kan zijn voor het adequaat begeleiden van een menigte met zowel een fysieke als online aanwezigheid.

Social media maakt het mogelijk om in een zeer korte tijd grote groepen mensen (zowel online als fysiek) bij elkaar te brengen. Twee voorbeelden (waarbij de rol van de traditionele media niet wordt onderschat):
– Project X Haren waarbij een per ongeluk publiekelijk geplaatste uitnodiging voor een verjaardagsfeest op Facebook duizenden mensen op de been heeft gebracht, met rellen tot gevolg.
– Maar ook Lowlands, waarbij tijdens het warme weer eigen initiatieven werden ondernemen om de extreme hitte te doorstaan, met een ludiek watergevecht tot gevolg.

Gezien de nieuwe ontwikkelingen zou men echter kunnen spreken van de noodzaak om online crowd control vorm te geven. Want hoe beheers je (zoals Project X) of stimuleer je (zoals Lowlands) middels sociale interactie grote groepen mensen die online actief zijn én fysiek bij elkaar (willen of gaan) komen?

Uitdaging voor bestuurders

De kracht van social media is op een veelzijdige manier te gebruiken. Het biedt veiligheidsorganisatie de mogelijkheid om de menigte via social media te informeren over de fysieke situatie (‘het gaat erg warm worden aankomend weekend’ of ‘er is geen feest’), aan te sturen door te adviseren (‘gebruik route B voor een snelle doorstroming richting het evenement’), actief informatie te vragen en de dialoog aan te gaan (‘heeft iemand een beschrijving of foto van locatie C’).

Het beïnvloeden en besturen van een online menigte is zo eenvoudig nog niet. Dat bleek ook uit de weken voorafgaand aan Project X in Haren. De complexiteit van de vermenging van de online en fysieke wereld is tweeledig. Enerzijds hoe beoordeelt men in korte tijd berichtgeving op betrouwbaarheid en juistheid in een grote brei van informatie, zodat daar adequaat op kan worden geanticipeerd? En anderzijds, wat betekent dit voor de rol van de bestuurder in het veiligheidsdomein? Vraagt de online menigte wellicht om een andere bestuurlijke aanpak? Laten groepen mensen zich überhaupt wel online sturen? Signalen uit online netwerken vragen om een actieve en interactieve online rol van veiligheidsorganisaties. Iets dat niet van de één op de andere dag tot stand komt.

Meer weten?
Op de opleiding coördinator evenementenveiligheid leert u hoe u de veiligheid waarborgt op een evenement in uw regio.

Op de cursus Crisisbeheersing en rampenbestrijding leert u hoe u zich voorbereidt op een mogelijke (mini) crisis in uw gemeente.

Op de cursus Sociale media in het veiligheidsdomein leert u hoe u met sociale media veiligheidsvraagstukken kunt oplossen.

Op de cursus Big Data in het veiligheidsdomein leert u hoe u aan de hand van Big Data veiligheidsproblemen voorspelt en waar mogelijk voorkomt.