Op de grens van wegkijken

Letten mensen niet goed op of kijken ze bewust de andere kant op als zij de te dure auto of te grote jacuzzi van de werkloze buurman zien?

Jack Mikkers, burgemeester van de gemeente Veldhoven, voorzitter van de Integrale Stuurploeg aanpak Georganiseerde Criminaliteit van de eenheid Oost-Brabant en spreker op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit.

Het is een gedateerde spreuk: De maatschappij, dat ben jij. De titel van een overheidscampagne begin jaren 90, bedoeld om mensen te wijzen op de eigen verantwoordelijkheid in hoe we omgaan met elkaar in onze samenleving. Juist nu het in deze tijd gaat over de aanpak van ondermijning de vermenging van de georganiseerde misdaad in de bovenwereld, lijkt de slogan actueler dan ooit. Maar dan wel in een aangepaste vorm.

Rondgang

Het Eindhovens Dagblad maakte op een zonnige middag in juni een rondgang over een dorpsterras met de vraag of mensen iets merken van de ondermijnende criminaliteit in hun woonplaats? De meeste van hen geven te kennen dat ze er weinig van meekrijgen of (willen) zien. De bestrijding van ondermijning is vooral een zaak van de politie en gemeente, wordt gesteld. De integrale aanpak zoals we die nu kennen, is een geüpgrade versie hiervan. Politie, justitie, gemeenten, provincies, Belastingdienst en andere overheidsorganisaties bundelen hun krachten in de strijd tegen de zware misdaad, met een sterke overheid als gevolg. Maar er ontbreekt nog één belangrijke partner in het spel: de weerbare burger.

Verwondering

In de verschillende onderzoeken die gedraaid worden door de partners in crime, duikt het ene verwonderpunt na het andere op, waarbij je jezelf de vraag kunt stellen: Waar ligt de grens van wegkijken? Letten mensen niet goed op, kijken ze welbewust de andere kant op of zijn ze onderdeel van een criminele keten? Waarom maakt bijna niemand melding van de te dure auto van de werkloze overbuurman, van de grote jacuzzi achterin de tuin van een huurhuis, van de winkel waar nooit een klant komt. Of wat te zeggen van het gehuurde busje dat bij terugkomst nog naar hennep ruikt? En wat als iemand een grote lading potgrond of ettelijke meters vijverfolie bestelt, maar geen tuinder of karperkweker is, dan kijk je daar toch vreemd van op, ook al ben je slechts de bezorger van het spul?

Geld

En dan het geld dat wordt verdiend in de ondermijnende sector. Veelal contant, verstopt in tassen op vreemde plekken. Het kan haast niet anders dat mensen uit het criminele circuit grote bedragen vaak cash afrekenen, in restaurants, kledingwinkels en andere zaken. Gaan de wenkbrauwen van een winkelier of horecaeigenaar dan niet omhoog, zeker als het een vaste klant betreft? Of is deze vooral blij met de klandizie en sust de ondernemer daarmee zijn of haar geweten? Het kan toch niet normaal zijn om in dit digitale tijdperk je flatscreen, driedelig kostuum of nieuwe Rolex nog in contanten te betalen? Misschien is dat wel de grootste troef van de ondermijningsindustrie, naast het creëren van een dreigend gevoel van angst en onveiligheid, is er ook een groot economisch belang: graag gezien geld dat rondgaat in de bovenwereld.

Meer politie

De roep om meer politie in het buitengebied lijkt legitiem, maar ongeacht waar je woont, bewoners zullen ook zelf de handen uit de mouwen moeten steken. Je kunt niet alle verantwoordelijkheid wegleggen bij de overheid en je tegenzin om mee te werken afschuiven op de Brabantse wegkijkcultuur, omdat we ‘nu eenmaal een smokkelaarsachtergrond hebben’ of ‘altijd al zijn achtergesteld’. De verschillende overheidsinstanties hebben een grote klus te klaren als het gaat over de aanpak van ondermijnende criminaliteit, maar let op: Zij niet alleen, dit is iets wat we met elkaar moeten doen, want: De maatschappij, dat zijn wij, u en ik samen.

Meer weten?

Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.

Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.

Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.

Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.

Op de cursus Aanpak financieel-economische criminaliteit leert u hoe u financiële fraude waar mogelijk voorkomt en waar nodig bestrijd.

Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.

Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.