Preventieve aanpak jonge aanwas in ondermijning in Eindhoven

Auteur: Peter van Dusseldorp, Senior adviseur Veiligheid, TwynstraGudde
Bron: TwynstraGudde.nl

Eindhoven heeft, net zoals in een aantal andere steden, te kampen met ondermijnende criminaliteit. Steeds meer komt het besef dat als je ondermijning wilt stoppen, je ook de navelstreng tussen de criminele netwerken en de risicogroepen die in aanmerking komen als ‘nieuwe handlangers’ moet doorknippen. Maar hoe doe je dit? En tegen welke knelpunten en uitdagingen loop je dan aan?

Criminele netwerken maken steeds meer gebruik van jongeren (vaak nog kinderen), om allerhande hand- en spandiensten te verrichten. Daarbij lopen de jongeren, ook wel ‘jonge aanwas’, vaak de risico’s, terwijl de ‘grootverdieners’ op veilige afstand blijven. Denk hierbij aan werkzaamheden in hennepplantages, XTC-laboratoria, drugshandel, rondbrengen van pakketjes en jeugdprostitutie. Jongeren worden daarvoor geronseld en/of ze worden aangetrokken door het ‘snel geld verdienen’. Eenmaal in het wereldje is het moeilijk om er weer uit te komen.

Project ‘Preventie jonge aanwas’

Om dit probleem aan te pakken, heeft de gemeente Eindhoven begin 2021 het project ‘Preventie jonge aanwas’ in het kader van het brede offensief tegen ondermijnende criminaliteit (BOTOC) in twee kwetsbare wijken opgestart.

Om ervoor te zorgen dat ‘jonge aanwas’ niet betrokken raakt bij ondermijnende criminaliteit, is het van belang dat partners uit het sociaal domein goed worden betrokken. Denk hierbij aan het maatschappelijk werk, jeugd- en jongerenwerk, Veilig Thuis en scholen. Deze partners hebben vaak nog niet eerder door deze bril naar hun doelgroep gekeken en weten ook niet goed hoe ze signalen daarvan moeten herkennen en wat ze daar dan mee kunnen.

Veiligheidsdomein en sociaal domein dichter bij elkaar brengen

In Eindhoven hebben wij een aantal stappen ondernomen, om zo de wereld van het veiligheidsdomein en het sociaal domein dichter bij elkaar te brengen. Een deel van deze stappen bestond uit het creëren van bewustwording bij frontlijnprofessionals. De bewustwording was vooral gericht op het herkennen van uitingen van ondermijning, herkennen van kwetsbare jongeren, herkennen van bepaalde risicofactoren in een gezin. Daarbij hebben we ook een handelingsperspectief geboden.

Daarnaast hebben wij samen met de gemeente ingezet op de persoonsgerichte aanpak/begeleiding van jongeren die al met de politie in aanraking zijn geweest in het kader van de aanpak van ondermijning, of door kernlid te zijn van een problematische jongerengroep dan wel jongeren die nog geen registraties hebben, maar wel zijn opgemerkt door een frontlijnprofessional. Verder zijn scholen met een relatief groot aantal risicojongeren geïdentificeerd. Op deze scholen is gericht voorlichting gegeven aan leerlingen en docenten.

Uitdagingen

We hebben te maken met een doelgroep die – eenmaal in de persoonsgerichte aanpak – nog steeds benaderd wordt door het criminele netwerk en wordt uitgedaagd om snel geld te verdienen. Regelmatig bezwijkt men toch daarvoor. De aanpak werkt alleen als ronselaars én negatieve rolmodellen (zichtbaar) buiten spel worden gezet (door de partners in het veiligheidsdomein). Daarnaast zien we dat informatiedeling tussen de partners in het veiligheidsdomein en zorgpartners in het sociaal domein ingewikkeld is. Vaak is er een samenwerkingsconvenant, inclusief informatieprotocol nodig. Bij een adequate aanpak zijn meer dan tien partners betrokken. Die moeten daar allemaal aan meewerken én een eigen privacy impact assessment uitvoeren.

Projectmatig is het moeilijk om precies te benoemen wanneer welke resultaten zijn behaald. Er is een grote afhankelijkheid van inzet, betrokkenheid en mogelijkheden van de ketenpartners. En de doelgroep zelf laat zich ook niet bepaald in een projectplanning persen. Dat betekent dat er vertrouwen bij de gemeente moet zijn ‘dat de goede dingen gedaan worden’ in plaats van te sturen op uitgewerkte planningen en gedetailleerde uitputtingsbegrotingen.

Rol

Ik heb samen en voor de gemeente Eindhoven met ketenpartners een stap gezet in de goede richting om aanwas van jonge criminelen tegen te gaan. Als projectleider coördineer ik het project op een domein overstijgende manier binnen de gemeente en verbind ik ketenpartners aan een gemeenschappelijke aanpak vanuit een maatschappelijke urgentie.

Naar de toekomst toe

In Eindhoven gaan we het probleem dat kwetsbare jongeren verzeild raken in de criminaliteit, daarin misbruikt worden door de zwaardere criminelen en daarna aan de kant geschoven worden met dit project niet helemaal oplossen. Ook niet binnen de twee focuswijken. Dat vergt veel grotere ingrepen, zoals structureel weerbaardere wijken en het toedienen van grotere slagen aan de ondermijnende criminaliteit. Maar we zetten stapjes in de goede richting. We leren daarvan en we bezorgen toch enkele jongeren een beter toekomstperspectief dan dat zij hiervoor hadden.

Ik ben heel benieuwd hoe jij hier in jouw gemeente naar dit probleem kijkt. Ik praat graag met je hierover door.

Op zoek naar meer verdieping over het thema ondermijning:

Na afloop van de jaaropleiding Integrale aanpak ondermijning:

• Pak je ondermijning integraal aan
• Voer je casus- en procesregie effectief uit
• Geef je een thematische en gebiedsgerichte aanpak vorm
• Versterk jij de informatiepositie in de aanpak van ondermijning
• Intensiveer je de samenwerking op lokaal, regionaal, landelijk en internationaal niveau
• Verantwoord je de gehanteerde aanpak richting stakeholders
• Vergroot jij de sociale, maatschappelijke en bestuurlijke weerbaarheid

12 modules – Start 10 februari 2022 – Meer informatie >>

Tijdens de opleiding Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je o.a.:

• Hoe je een strategie bepaalt voor de beste aanpak
• Hoe je barrières kunt opwerpen tegen criminele activiteiten
• Welke bestuurlijke instrumenten beschikbaar zijn
• Hoe je criminele netwerken kunt ontmoedigen om zich te vestigen

6 dagen – Start 20 januari 2022 – Meer informatie >>

Bezit jij alle actuele kennis over de Wet Bibob anno 2022?
Tijdens de opleiding Bibob coördinator leer je o.a.:

• Hoe je een bibob beleid opstelt
• Hoe je tot een gedegen analyse ter uitvoering van de bibob wetgeving komt
• Hoe je de integriteit van betrokken personen en benodigde financiele middelen beoordeelt
• Hoe je advies bij het Landelijk Bureau Bibob inwint
• Hoe je verantwoording over het gevoerde bibob beleid aflegt

5 dagen – Start 13 oktober 2022 – Meer informatie >>

Tijdens de opleiding Inzicht in criminologie leer je in slechts 3 dagen: 

• Hoe je een criminaliteits- en veiligheidsbeleid ontwikkelt
• Wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit
• Wat belangrijke criminologische verklaringen zijn van crimineel gedrag
• Hoe criminaliteit kan worden voorkomen dan wel beperkt
• Welke veiligheidsmaatregelen je kunt nemen om criminaliteit te reduceren

Na afloop heb je waardevolle handvatten voor het opstellen van een effectief criminaliteits- en veiligheidsbeleid.

3 dagen – Start 2 december – Meer informatie >>

Of bekijk een van de andere opleidingen:

Tijdens de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.

Tijdens de opleiding Beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leer je een lokaal integraal veiligheidsbeleid opstellen voor jouw gemeente.

Tijdens de opleiding Aanpak van jeugdcriminaliteit en jeugdgroepen leer je om met ketenpartners tot een preventieve integrale aanpak te komen

Tijdens de opleiding Gebiedsgerichte aanpak van leefbaarheid en veiligheid leer je kwetsbare gebieden transformeren naar een veilige en leefbare omgeving

Tijdens de opleiding Integriteitscoordinator in het publieke domein leer je hoe jouw organisatie voldoet aan de wettelijke en basisnormen integriteit waaraan alle overheidsinstanties zich moeten houden.

Tijdens de cursus Waarheidsvinding leer je de goede vragen stellen en de juiste antwoorden krijgen.

Tijdens de opleiding sluitende aanpak personen met verward gedrag leer je hoe je de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in jouw gemeente.

Tijdens de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leer je hoe je komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in jouw gemeente.

Tijdens de opleiding Wijk- en gebiedsmanager wordt aan de hand van zowel theorie als praktijkvoorbeelden uiteengezet hoe een strategie die zich richt op gedragsverandering richting verduurzaming niet los gezien kan worden van een participatiestrategie gericht op de wijk.

Ondermijning is niet alleen een veiligheidsprobleem maar ook een sociaal maatschappelijk probleem. Alle antwoorden en actualiteiten tijdens het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit.