SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Hinderlijk gedrag van hangjongeren, zwerfvuil, hondenpoep en parkeerovertredingen hebben een negatieve invloed op de leefbaarheid van een buurt en op de subjectieve veiligheidsbeleving van bewoners in uw gemeente. Toezicht en handhaving door buitengewoon opsporingsambtenaren is voor uw gemeente een belangrijk instrument om deze onveiligheids- en leefbaarheidsproblemen in de openbare ruimte aan te pakken. Aan het woord zijn verschillende experts over publiek en privaat toezicht op veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte.
Gemeentelijk en privaat blauw
Het onderscheid tussen publieke en private veiligheidszorg is flinterdun. De politie, gemeentelijke handhavers (Boa’s) en beveiligers vissen vaak in dezelfde vijver. Personen die vervelend zijn in een wijk, zijn dat vaak ook in de kroeg, tijdens een evenement en in het stadion. Nodig is dat gemeentelijke handhaving op basis van volledige gelijkwaardigheid naast en met de politie en anderen bijdraagt aan veiligheid en leefbaarheid. Met daarbij – vooral – kerntaken op het gebied van leefbaarheid: overlastbestrijding, criminaliteitspreventie en bestuurlijk toezicht in de vorm van handhaving en controle. Ook particuliere beveiligers – privaat blauw – hebben steeds meer verantwoordelijkheid en taken bij de aanpak van onveiligheid. De samenleving (waaronder politie en gemeente) lijkt te verwachten dat particuliere beveiligers hun territorium breder interpreteren: dus niet meer tot een meter voor de deur of tot de poort van het voetbalstadion. Het werpt ook vragen op als: dienen beveiligers te beschikken over extra bevoegdheden? Zijn wellicht handboeien nodig? Hoe ga je dus om met het geweldsmonopolie?
Eric Bervoets, criminoloog, bestuurskundig onderzoeker en docent op de opleiding Overlastcoördinator, schreef het boek ‘Frontlijnwerkers in de veiligheidszorg’ over de dilemma’s waar veiligheidsprofessionals in de frontlinie mee worstelen, het boek ‘Gemeentelijk blauw’ over het werk van de gemeentelijke handhaver en het boek ‘Privaat blauw’ over het werk van de particuliere beveiliger
Verdergaande samenwerking tussen politie en handhavende boa’s
Veiligheid en leefbaarheid zijn niet los van elkaar te zien. Politie en boa’s, beiden actief in publiek domein kunnen elkaar versterken. De opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie luidt: operationele regie op boa’s bij de politie. Hoe kan zoiets bereikt worden? Lokaal zijn al stappen gezet en successen geboekt door ondermeer een probleemgerichte en integrale aanpak. Ook afbreukrisico’s en valkuilen worden zichtbaar. Ondermeer over de afstemming van de strategische “wat-vraag”. Het is van belang om daar goed oog voor te hebben en vooral kansen te benutten, dan kan 1+1=3 de uitkomst zijn.
Erik Meeuwisse, projectleider Handhaven op Haagse hoogte bij de Nationale Politie eenheid Den Haag en docent op de cursus Publiek en privaat toezicht op veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte, coördineert het project Handhaven op Haage hoogte waarin de gemeente Den Haag en de Nationale Politie samenwerken aan de veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte
De BOA in zijn glazen huis
Veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte, een item waar iedere gemeente op haar eigen wijze invulling aan geeft. Beleidsmatig zijn er veel overeenkomsten maar in de uitvoerig zijn de verschillen groot, zeker op het aspect fysiek toezicht in die openbare ruimte. De mondige burger kijkt kritisch naar de (lokale) overheid en nog kritischer naar de uitvoerders op straat en de herkenbare BOA staat daarbij in de etalage. En dat is geweldig, hier liggen kansen. Goed opgeleidde en gemotiveerde BOA’s op straat die laten zien waar ze voor staan. Geen macho’s maar wel uitstraling. Die weten wat er leeft in de wijk en wat er nodig is om de wijk leefbaar te houden. Die burgers weten te motiveren om zelf aan de slag te gaan met leefbaarheid maar ook daadkrachtig handhavend optreden als dat nodig is. BOA’s die uitleggen waar ze mee bezig zijn zodat de burger het heeft over “onze” BOA in de wijk. Dicht bij de burger staan, er zo nu en dan naast staan maar ook niet bang om er eens tegenover te staan….. Met de jeugdBOA’s hebben we gemerkt dat dit kan en op deze weg moeten we verder.
Jan Otter, coördinator Toezicht en Handhaving bij de gemeente Ede en docent op de cursus Publiek en privaat toezicht op veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte, coördineert de aanpak van jeugdoverlast door buitengewoon opsporingsambtenaren
Anton Bos, jeugdboa bij de gemeente Ede en docent op de opleiding ketenregisseur risicojeugd, richt zich op de aanpak van hinderlijke en overlastgevende jeugdgroepen
Waarborgen van de veiligheid van de toezichthouder en handhaver
Helaas kunt u bij de uitvoering van uw werkzaamheden als toezichthouder of handhaver te maken krijgen met agressie en geweld. Bent u als werkgever en werknemer hierop voorbereid? Cruciaal is dat de werkgever op voorhand een actieve rol aanneemt bij de aanpak van agressie en geweld. Dit kan de werkgever onder andere doen door een duidelijke norm te stellen, heldere procedures te formuleren en medewerkers te begeleiden na een incident. Het programma Veilige Publieke Taak wil een bijdrage leveren aan het verminderen van het aantal incidenten tegen mensen die werkzaam zijn in de publieke sector of werkzaamheden verrichten in opdracht van een overheidsorganisatie.
Ilse Zuijderwijk, accountmanager bij het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak van het ministerie van Binnenlandse Zaken en docent op de cursus Publiek en privaat toezicht op veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte, levert diensten en instrumenten aan organisaties en medewerkers met een publieke taak, om hen te ondersteunen in hun aanpak van agressie en geweld
De aanpak van hinderlijk en overlast gevend gedrag door jongeren
Hinderlijks en overlast gevend gedrag door jongeren in de openbare ruimte worden regelmatig genoemd bij een inventarisatie van onveiligheids- en leefbaarheidsproblemen. Het is een hardnekkig en terugkerend probleem. Een gerichte en intensieve aanpak waarbij publiek- en privaat toezicht in samenhang worden ingezet biedt mogelijkheden om deze overlast aan te pakken en terug te dringen.
Ino Kalker, bestuursondersteuner netwerken en ketensamenwerking bij de Nationale Politie eenheid Den Haag, docent Integrale Veiligheid aan de Academie Bestuurskunde, Recht en Veiligheid van de Haagse Hogeschool en docent op de opleiding regisseur veelplegers
Debbie Bruijn, regiocoördinator Actieprogramma problematische jeugdgroepen bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie en docent op de opleiding ketenregisseur risicojeugd, ondersteunt en adviseert gemeenten bij de aanpak van problematische jeugdgroepen
