Radicaal? Elke puber is radicaal

“Radicaliserende leerlingen? Neem hen serieus, geef ruimte aan hun ideeën, maar stel ook grenzen. Want radicalisering verraadt hun energie om de wereld te willen veranderen. En met dat idealisme kan je wél werken.” 

Stijn Sieckelinck, onderzoeker verbonden aan het Institute for Societal Resilience aan de Vrije Universiteit Amsterdam en aan McGill University (Montreal), spreker op het congres Radicalisering & Terrorisme, staat aan de basis van de succesvolle training ‘Omgaan met (extreme) idealen’ en adviseert binnen- en buitenlandse overheden over dit thema, auteur van het boek ‘Reradicaliseren, ronselen voor een betere wereld’.

Verwar radicalisering niet met normaal pubergedrag

Stijn Sieckelinck : “Een puber stuit tijdens zijn overgang van kind naar volwassene op fundamentele vragen: wie ben ik, waar hoor ik bij, wie kan ik worden. Het is perfect normaal dat een jongere daar radicale stellingen inneemt. Je mag die ontwikkeling niet problematiseren. Dat is normaal pubergedrag.”

“Radicalisering ontstaat pas als de jongere bij de fundamentele vragen en onzekerheden weinig ondersteuning of grenzen krijgt aangereikt van thuis uit of van school. Zeker als het gaat om politieke, morele, levensbeschouwelijke thema’s. Als je hem aan zijn lot overlaat, geef je heel veel ruimte aan extreme partijen en gaat het mis.”

Laat leraren geen veiligheidsdienst spelen

Stijn Sieckelinck: “Leraren horen de taak van de veiligheidsdiensten niet over te nemen. Ze zijn daar ook niet voor opgeleid. Stel dat je aan de leraar vraagt om zijn leerlingen in de gaten te houden, ‘omdat die wel eens terroristische plannen zouden kunnen smeden’. Dan gaat dat ten koste van je educatieve relatie met die leerling. Want de basis daarvan is onderling vertrouwen.”

“Bovendien: stel dat je in je klas de boodschap geeft dat je alles kan worden, dat we vrij zijn, dat onze beschaving superieur is. Weet dan dat je jongeren voor je kan hebben die dat niet zo ervaren. Die voelen zich gediscrimineerd, tweederangsburgers. Zij zien radicalisering als een oplossing voor hun problemen. Behandel die radicale ideeën daarom niet als een taboe. Want dan maak je ze duister en gevaarlijk, en dus aantrekkelijk voor jongeren die boos zijn op de samenleving.”

Reradicaliseer de jongeren

Stijn Sieckelinck: “Radicaliserende jongeren zijn heel betrokken, zelfs overbetrokken adolescenten. Ze willen een rol spelen, willen dat je hen serieus neemt, maar ze gaan daar te ver in. Ze willen zodanig de wereld veranderen dat ze vermalen raken in hun obsessie. Erken daarom de energie die die jongeren in zich hebben om verandering na te streven. Ga daarmee aan de slag, in plaats van zulk gedrag enkel te signaleren en te problematiseren.”

“Met dat idealisme kan je wél werken. Radicalisering verraadt een passie waar je gebruik van kan maken. Leer jongeren om vreedzaam te vechten voor hun idealen. Leer hen vrede te nemen met een samenleving die niet perfect is, maar waarin ze wel stapsgewijs meer verantwoordelijkheid krijgen voor hun eigen leven. Sluit daarom ook pedagogische coalities. Smeed verbindingen tussen ouders, school, CLB. Want jongeren ‘reradicaliseren’ kan je niet in je eentje.”

Leer van de extremisten

Stijn Sieckelinck: “Leerlingen zien zichzelf door de bril van de leraar. Zoals jij hen ziet, zullen zij ook zichzelf zien. Als leraar ben je het symbool voor de mainstream-samenleving. Houd de relatie dus zo hecht, zo nabij mogelijk. Zo heeft die jongere minder ruimte, aanleiding om die banden door te knippen. Want de propaganda van extremistische groepen is er erg sterk op gericht om die banden door te knippen: met thuis, met familie, sportcoaches, leraren, mensen uit de samenleving die een belangrijke rol spelen voor die jongere.”

“We kunnen meer lessen trekken uit het succes van de extremisten. IS is welbeschouwd het enige uitzendbureau waar mensen met een allochtone familienaam in het voordeel zijn. Speel dat niet in de kaart. Bied leerlingen aandacht, structuur en toekomstperspectief. Zorg dat je voldoende aanspreekpunt bent, dat je leerlingen bij je terechtkunnen met vragen, geef ruimte voor discussie. Zie die discussies niet als vervelend, maar als een teachable moment, waarop je iets kan bijbrengen aan de jongere.”

“Zo krijgen ze het gevoel dat je hen ernstig neemt, dat je hen naar waarde schat. Creëer dus een omgeving waarin je leerlingen afwijkende stellingen en identiteiten mogen innemen, zonder dat ze gecriminaliseerd worden, maar waar er wél regels zijn over hoe een democratische dialoog verloopt.”

Meer weten?

• Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u samen met uw zorg- en veiligheidspartners komt tot een pakket van maatregelen om radicalisering waar mogelijk te voorkomen en terrorisme waar nodig te bestrijden.
• Op de cursus Omgang met maatschappelijke onrust leert u hoe u maatschappelijke ontwrichting en spanningen in de samenleving voorkomt veroorzaakt door terroristische dreiging.
• Op de cursus Anti discriminatiebeleid leert u hoe u discriminatie en uitsluiting van individuen en groepen personen voorkomt en daarmee polarisatie tegengaat.
• Op de opleiding beleidsadviseur integratie en diversiteit leert u hoe u ervoor zorgt dat (nieuwe) bewoners integreren en participeren in de samenleving met behoud van hun eigen identiteit en gebruiken zonder dat zij te maken krijgen met discriminatie en polarisatie.
• Op de opleiding Veiligheidscoördinator in het onderwijs leert u hoe u onveilige situaties in uw onderwijsinstelling voorkomt of beperkt.