Radicalisering bij jongeren: wat voor rol speelt religie?

Vaak horen we dat religie niks te maken heeft met de radicalisering van Nederlandse jongeren. Het zou komen door racisme en discriminatie, door gebrek aan stage of werk, door opvoeding of door het denkniveau van die jongeren. Religie zou slechts een middel zijn en deze jongeren weten helemaal niets van religie, zijn allemaal onwetend en ongeschoold. Anderen zeggen weer dat het puur door religie komt, met vervolgens als oplossing: alles van religie bestrijden en dan zal het probleem vanzelf verdwijnen.

Engin Baydar, ervaringsdeskundige en spreker op het congres Radicalisering & Terrorisme, reisde af naar Syrië om deel te nemen aan de gewapende strijd van een terroristische organisatie.

Vragen

Ik ben zelf ooit een van die jongeren geweest en vanzelfsprekend heb ik met verschillende jongeren gesproken die ook dezelfde gedachten hadden. Dus vroeg ik mijzelf af, in hoe ver heeft religie een rol gespeeld in mijn radicalisering? En die van anderen? Concepten als Tawheed (Monotheisme) en Jihad (fysieke of innerlijke strijd), hoe begrijp je zulke termen als jongere? Hoe plaats je dit vervolgens in praktijk? Dit soort vragen spoken rond in de hoofden van deze jongeren, met weinig geestelijke leiders die daar op een degelijk antwoord kunnen geven.

Antwoorden

Een antwoord is absoluut wel te vinden, op het internet en van een aantal geleerden of ‘’studenten van kennis’’. Er zijn verschillende antwoorden op te vinden, de één wat ‘’radicaler’’ dan de ander. Geleerden uit Saudi-Arabië die preken hier dagelijks over, er is veel over te vinden. Maar tot een ieder zijn verbazing is het vaak een milde boodschap, die geleerden preken vaak voor meer bidden en goede daden verrichten i.p.v. dat zij preken voor jihad tegen ongelovigen. De meerderheid (bijna elke geleerde) is anti-ISIS en weerhouden jongeren ervan om uit te reizen naar Syrië. Toch zijn er een klein aantal geleerden die wel de boodschap van een fysieke jihad preken en jongeren aanmoedigen om zich te voegen bij de rangen van een groep die de strijd voert. Deze hebben ook een grote aantrekkingskracht bij een deel van de jongeren, omdat het ook gepaard gaat met emotie.

Kampen

Er gebeuren veel nare dingen in het Midden-Oosten, islamitische burgers zijn vaak de dupe van oorlogen en chaos. Na de Arabische lente is er veel oproer geweest in het Midden-Oosten, de val van Morsi in Egypte, de opkomst van de jihadistische groepen in Syrië (in het specifiek ISIS) en zo ook de coalitie van het westen die hun eigen ‘’jihad’’ voeren tegen die groepen in Syrië. Zoals Osama Bin Laden zei ‘’Er zijn twee kampen op de wereld, het kamp van de ongelovigen en het kamp van de moslims’’. Die uitspraak wordt vaak aangehaald door jongeren, zij voelen zich ook verbonden met die gedachte, namelijk het kiezen van een van de twee kampen. Kies je voor de kant van de ongelovigen, raak je je vrienden kwijt en moet je compleet veranderen, kies je de kamp van de gelovigen dan ben je een potentiele held.

Rechtvaardigen

Religie is hier natuurlijk ook een goed middel voor om bepaalde daden te rechtvaardigen, zelfs zo ver dat je onschuldige burgers mag doden in een aanslag op het Westen. Oog om oog tand om tand, want de coalitie is niet vreemd met het concept van ‘’collateral damage’’. En diezelfde retoriek gebruiken verschillende Westerse landen ook, Frankrijk bombardeert Irak, na een aanslag in Parijs, waarbij 700 doden vielen, bij een universiteit in Mosul.

Middel

Dus heeft het te maken met religie? Enigszins, ik denk echter dat ook zonder religie dezelfde oorlog en radicalisering realiteit zou zijn. Ik zie religie hierin eerder als een middel dat werkt als een soort motivatie-factor in plaats van DE oorzaak. Daarbij geloof ik nog steeds in dezelfde concepten, ik ben trots op mijn geloof en ik ben niet veel veranderd in wat ik geloof. Enige verschil is dat ik het nu beter kan plaatsen.