Risicocommunicatie moet ‘op z’n kop’

Overheden zijn verplicht om inwoners en bedrijven te informeren over gezondheids- en veiligheidsrisico’s. Gelukkig maar, want als “inwoner” heb je zó veel aan je hoofd, dat je niet spontaan gaat nadenken over risico’s die je in jouw omgeving loopt en welke (voorzorgs)maatregelen je kunt nemen. De logische gedachte is dan: voorlichting d.m.v. campagnes.

Corry Brand, adviseur risico- en crisiscommunicatie bij de Veiligheidsregio Zeeland en spreker op het congres Crisisbeheersing & Rampenbestrijding, betrokken bij Zeeland Veilig, waar gemeenten, hulpdiensten en maatschappelijke organisaties de handen ineen hebben geslagen om sámen campagne te voeren voor een veiliger en zelfredzamer Zeeland.

John Rozema, communicatiestrateeg/trainer bij HowAboutYou en docent op de cursus Big Data in het veiligheidsdomein, ondersteunt overheden om het contact met inwoners te versterken via digitale innovatie.

Risicocommunicatiecampagnes werken niet (goed)

Uit diverse onderzoeken is gebleken dat massamediale communicatiecampagnes over veiligheid maar beperkt effect hebben. Mensen zijn bezig met de dingen van alledag en staan meestal niet open voor overheidsboodschappen die zij op dat moment als niet relevant ervaren. Sterker nog, ze zullen de boodschappen vaak in z’n geheel niet waarnemen en zeker niet onthouden laat staan handelen volgens de adviezen.

Omdenkstrategie: stoppen met marketing en ‘de markt op’

Pas wanneer mensen zelf een vraag hebben over het onderwerp, of wanneer ze net een incident hebben meegemaakt of bijvoorbeeld een verhaal van iemand anders horen dat hen raakt willen ze informatie of antwoorden hebben. Wanneer je als overheid hierin kunt voorzien is de kans vele malen groter dat je communicatie effect heeft. En dat is precies wat Veiligheidsregio Zeeland sinds eind vorig jaar met project Zeeland Veilig doet: van ‘buiten’ naar ‘binnen’ werken in plaats van zenden. Ze werken via een cyclische aanpak van analyse (wat leeft/speelt momenteel), advies (wat vraagt het van ons, hoe bieden we relevante informatie) en aanpak (op welke wijze handelen we effectief).

Ze werken van ‘buiten’ naar ‘binnen’, dus primair vanuit de vraag van de bevolking (vragen, zorgen, issues) of passend bij de actualiteit (welke thema’s zien we, welke incidenten waren er). Daarnaast sluiten we aan bij lokale, regionale en landelijke activiteiten die in de belangstelling staan. Dagelijks monitoren ze op de verschillende veiligheidsthema’s en anticiperen ze op actuele ontwikkelingen.

Dagelijkse monitoring via intelligente dashboards

Elke dag monitoren we de online media met behulp van de online media monitor OBI4wan. Hiervoor hebben we specifieke dashboards ingericht en zoekopdrachten ontwikkeld die helpen om deze lokale gesprekken ‘te vangen’. Het resultaat is dat we kunnen anticiperen op wat we zien: de thema’s die besproken worden, de concrete vragen en zorgen of een actueel incident waar we extra informatie bij kunnen geven. Anticiperen doen we online direct via Facebook en Twitter, maar op grotere thema’s ook offline via kanalen van gemeenten en andere partners.

Een gezicht naar buitenwereld

Risico- en crisiscommunicatie in Zeeland heeft één gezicht: Zeeland Veilig, naar het gelijknamige online platform www.zeelandveilig.nl. Veiligheidsregio Zeeland is initiatiefnemer en werkt hierbij samen met de Zeeuwse gemeenten en tal van Zeeuwse veiligheidspartners zoals politie, Waterschap, Rijkswaterstaat, GGD, e.a. Met elkaar bouwen de partners aan meer awareness voor mogelijke gevaren in Zeeland en kennis van handelingsperspectieven bij de verschillende incidentscenario’s. Daarnaast richt Zeeland Veilig de aandacht op ‘wat kun je zelf doen om incidenten te voorkomen’. Het online platform www.zeelandveilig.nl is de verzamelplaats van alle informatie over incidenten, mogelijke gevaren en handelingsperspectieven.

Ingesleten patronen en schuiven met schaarste

Visie, aanpak, partners, boodschappen en middelen zijn allemaal beschikbaar. Is dit dan louter een succesverhaal? Nee, want de keuze om “van buiten naar binnen” vereist dat je ook voldoende tijd hebt om je dagelijkse analyses te maken; dat je beschikt over de juiste tooling en vaardigheden om het gesprek te duiden; én dat je vervolgens tijd, middelen en vaardigheden hebt om die duiding snel om te zetten naar bruikbare content en deze ook te laten aansluiten op dat online gesprek. In de praktijk zijn communicatieprofessionals (en partners) met 1001 dingen bezig die allemaal vechten om prioriteit. Dagelijks is het schuiven met schaarste. Hoe organiseer je voldoende formatie in je project? Hoe ga je zo effectief mogelijk om met de beperkte tijd in relatie tot de ambitieuze doelen? Hoe zorg je ervoor dat dit project bovenaan het prioriteitenlijstje van management en bestuur blijft staan? Met de juiste training en begeleiding versnel je het leerproces.

Meer weten?

Op het congres Crisisbeheersing & Rampenbestrijding leert u hoe u anticipeert op gevaarlijke situaties en fatale incidenten voorkomt.

Op de cursus Big Data in het veiligheidsdomein leert u hoe u aan de hand van Big Data veiligheidsproblemen voorspelt en waar mogelijk voorkomt.

Interesse in dit project?

Wil je in jouw regio ook zo’n project starten? Maak een connectie via LinkedIn met John Rozema (https://www.linkedin.com/in/johnrozema) of Corry Brand (https://www.linkedin.com/in/corrybrand)