Samenwerking tussen burgers en bureaucratie. Heb je even?

Als je de gemeente een brief stuurt met een vraag over veiligheid, mag je blij zijn wanneer je binnen drie weken een ontvangstbevestiging ontvangt. Daarin staat dan dat als je binnen zes maanden geen antwoord ontvangt, je een klacht kan sturen naar een benoemde postbus. In ieder geval een stok achter de deur! Zes maanden…

Lucien Stöpler, directeur van Justice in Practice, gespecialiseerd in burgerparticipatie en het gebruik van sociale media door veiligheidspartners.

Hoe kunnen we ooit verwachten dat gemeenten zich gaan richten op wat de samenleving nodig heeft als het contact met een gemeentemedewerker een frontdesk medewerker is die als taak heeft alle telefoontjes per mail in het bureaucratische systeem te zetten?

New Public Governance (NPG), een concept van Osborne (2006), wat als opvolger gezien wordt van het New Public Management (NPM) en het daarvoor gaande Public Administration (PA), gaat in op gelijkwaardige samenwerking met alle mogelijke actoren met als centrale doelstelling, het behalen van de outcome; Een veilige en leefbare samenleving.

Output gedreven organisatie

Waar in het PA tijdperk de politie nog alleen aan zet was om criminaliteit aan te pakken, zagen we bij het latere NPM the rise of private security. De politie kon/kan het niet alleen en heeft haar partners nodig om criminaliteit te bestrijden, de openbare orde te handhaven en noodhulp te verlenen. New public management gaat ervan uit dat overheidsprocessen meer bedrijfsmatig worden ingericht. Dat wil zeggen dat er meer gestuurd gaat worden op cijfers, prestatie-indicatoren en efficiëntie. We zagen in 2004 het bekeuringenquotum voor agenten van 300 bekeuringen per jaar. Een duidelijk kenmerk van NPM waar de output van 300 bekeuringen per jaar het doel wordt, in plaats van het middel om te komen tot een veilige samenleving.

Nieuwe werkwijze

Samenwerken, de integrale aanpak of de multidisciplinaire aanpak, de applaus-woorden van 5 jaar geleden. Ondertussen zijn we zo ver dat we nut en noodzaak tot samenwerken zien maar het toch nog steeds lastig vinden. Met de intrede van het New Public Governance tijdperk vragen we van overheden, die nog struggelen met efficiëntieverbeteringen en prestatie indicatoren, om niet alleen samen te gaan werken met allerlei andere overheidsorganisaties, maar ook met bedrijven en burgers. Een omslag van grote omvang. Er worden zo vaak extra taken opgelegd maar er wordt nooit iets afgehaald. Nou, daar komt dus verandering in!

Vandaag de dag

Sociale controle, signaleren en melden van verdacht gedrag en burgeraanhoudingen zijn vandaag de dag niet meer weg te denken. In Amsterdam vindt 90% van alle aanhoudingen plaats vanuit meldingen van oplettende burgers! Als dit zo doorgaat houden politie en gemeenten dadelijk nog tijd over.

Outcome gedreven organisatie

Toch zien we ook dat overheidsorganisaties nog niet helemaal gewend zijn aan deze nieuwe vormen van criminaliteitsbestrijding. In dit NPG tijdperk gaan we ervan uit dat de overheid niet meer zozeer ‘in the lead’ zou moeten zijn of altijd maar de geldschieter moet zijn voor participatieprojecten. Alle actoren zijn gelijkwaardig en kunnen vanuit hun rol, expertise of bevoegdheden acteren in het veiligheidsdomein. Wat daarbij van groot belang is, is dat niet het aantal aanhoudingen, het aantal WhatsApp-groepen of de hoeveelheid betrokken actoren centraal staat, maar de outcome; een veilige samenleving.

Wat betekent dat voor de inrichting van de organisatie?

Hoe richt je een gemeente zo in dat die in staat is om samen te werken met burgers, zonder dat het telkens een half jaar duurt voordat er reactie komt op een vraag. Hoe zorg je voor een level-playing-field voor alle actoren? Hoe maak je je organisatie in die mate flexibel dat ook andere actoren eenvoudig kunnen participeren?

De juiste interventie

Communities voor veiligheid biedt kansen om dit proces op effectieve wijze in te richten. Justice in Practice begeleidt het programma om per gebied, wijk of straat een gecoördineerde beweging te starten. Dat is op een ‘tactisch’ niveau, van analyseren, plannen, faciliteren, begeleiden naar evalueren. De regie ligt daardoor bij de initiatiefnemers, terwijl professionals en beleidsmedewerkers aan de randvoorwaarden werken om de beweging te stimuleren en te voorzien van behulpzame kaders.

Meer weten?

Op de opleiding beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leert u hoe u samen met uw veiligheidspartners en bewoners komt tot een goed integraal veiligheidsbeleid.