Straatinformatie als aanjager van lokaal veiligheidsbeleid

 

Door Edward van der Torre, lector Gebiedsgebonden politie aan de Politieacademie en docent op de opleiding beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid.

 

Politiewerk op buurtniveau wordt uiteindelijk – met een omweg – vormgegeven door de Politiewet. Die verdeelt de macht over bestuurlijke en justitiële gezagsdragers. Checks and balances zijn er om machtsconcentratie te voorkomen en te zorgen voor een evenwichtige taakuitoefening door de politie. Geen justitiële politie, maar ook geen politie die zware misdaad laat lopen.

 

De Politiewet en de rol van de burgemeester

In het politiebestel bestaan belangrijke lokale krachten, bovenal de burgemeester. Die wordt ondersteund door een stevig ambtelijk apparaat. Stadhuizen weten heel aardig wat op buurtniveau speelt. Niet alleen verkeersproblemen en overlast, maar evengoed zware misdaad, want ook die laat zich lokaal voelen. Burgemeesters hebben last van criminelen die onroerend goed kopen en van criminele jeugdgroepen die jongerenwerkers in de wielen rijden. Het lokale bestuur heeft de negatieve impact van georganiseerde misdaad ontdekt en agendeert die. De wettelijke positie van de burgemeester is er met de Politiewet 2012 niet beter op geworden, maar de kwaliteit van de bestuurlijke gezagsuitoefening is ondertussen wel duidelijk verbeterd. Gemeenten krijgen steeds betere straatinformatie op tafel, bijvoorbeeld op de tafel van het driehoeksoverleg. Informatie over overlast en (zware) criminaliteit.

 

De gemeenteraad en veiligheid

Dan zijn er de democratische krachten: gemeenteraad en burgers. De gemeenteraad speelde en speelt nog vaak een bijrolletje. Toch is politieke alertheid op het politiedossier geboden. Als raadslid zou ik de politiesterkte in district en robuust basisteam tot twee cijfers achter de komma willen weten. Ik zou waken over exclusief lokale politietaken (noodhulp en lokale opsporing) en over de omvang van het lokale politietoezicht.

 

Vrijheid geen contact

Burgers willen veiligheid en (vooral) vrijheid. Het overgrote deel van de burgers heeft nauwelijks of geen contact met de politie en vindt dat prima. De politie speelt een veel kleinere rol in het maatschappelijk leven dan ‘lokalisten’ stellen. Feitelijk heeft slechts een handvol burgers intensief contact met de politie: bekende criminelen, hardnekkige overlastplegers, notoire klagers en actieve bewoners. De laatsten kunnen met informatie en hun positie in de buurt voor de politie van nut zijn, maar dat is niet gegarandeerd. Natuurlijk moet de politie in buurten op zoek gaan naar bewoners en ondernemers die veel weten over lokale criminaliteit en overlast en die daar zonder bijbedoelingen over willen vertellen. Ik doe dit zelf bij onderzoek ook vaak. Ik moedig wijkagenten, rechercheurs en CIE-medewerkers van harte aan dit ook te doen. Via bijvoorbeeld taxichauffeurs en receptionistes van sommige populaire hotels kom je straatinformatie over (zware) criminaliteit en overlast op het spoor.

 

Straatinformatie

Misdaad wordt op het niveau van de straat concreet. De nette ondernemer van een eetcafé sluit zijn tent vanwege een witwaskroeg om de hoek. Drugshandel blijkt een motief om zonder diploma van school te gaan. Het gaat bij straatinformatie om buurtgebonden problemen, maar evengoed om grensoverschrijdende criminaliteit. Daar heeft de buurt last van, hoewel er ook bewoners zijn die profiteren van misdaadgeld.

Burgemeesters doen er goed aan analyses van de lokale impact van overlast en (zware) criminaliteit te benutten bij besluitvorming over politie. Een politie die actief zoekt naar straatinformatie over overlast en (zware) criminaliteit, is daarbij van grote waarde. Bij de vermaatschappelijking van politiewerk gaat het óók om bestrijding van misdaad met lokale betekenis.

 

 

Bron: Tijdschrift voor de Politie