Terrorist is als robot door hersenspoeling

De saamhorigheid over de hele wereld na de vreselijke aanslagen is prachtig en ontroerend. Aan de andere kant horen we ook verhalen van gematigde moslims die nu uitgescholden worden en zijn er spanningen en angst. Autochtonen die zich onveilig voelen, trekken naar politici met zwartwit stellingen. Mensen met multiculturele achtergronden die zich onveilig voelen, isoleren zich binnen de eigen culturele groep. In beide situaties wordt ‘wij’ tegenover ‘zij’ geplaatst, waardoor voedingsbodems ontstaan voor radicale ideeën. Hier spelen terroristische organisaties op in.

Massoud Djabani, trainer, adviseur en auteur op gebied van preventie radicalisering en sektarische beïnvloeding, voormalig lid van een Iraanse terroristische organisatie, docent op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme en spreker op het congres Radicalisering & Terrorisme.

Hersenspoeling en identiteitsverbreking

Inzicht in dit proces kan radicalisme en terrorisme tegengaan. Achter aanslagen zoals in Parijs zitten vrijwel altijd terroristische sekten die met hersenspoeling en ‘identiteitsverbreking’ hun volgelingen veranderd hebben in robots. De aanslagplegers zijn als het ware alleen de zichtbare vingers, daarachter zit een compleet lichaam en een aansturend brein. Ik spreek uit eigen ervaring. Tijdens de Iraanse revolutie heb ik zelf ondervonden welke processen zich binnen dergelijke organisaties afspelen. Vanuit die ervaring wijs ik op het enorme belang van preventie van radicalisering, want elke terrorist is, zonder uitzondering, eerst geradicaliseerd.

Wanhoop en pijn

Radicale en terroristische organisaties spelen bewust in op de gevoelens van emotioneel bewogen mensen. Zelf werd ik op jeugdige leeftijd geworven door een extreem radicale organisatie, die inspeelde op mijn gevoelens van pijn, wanhoop en de behoefte aan wraak die ik voelde omdat mijn drie broers geëxecuteerd waren. Voor ik het besefte, zat ik middenin een geïsoleerde sekte, waarvan de leden werden gehersenspoeld. Al snel was er niets meer over van mijn eigen identiteit.

Isolatie

Na werving door een radicale of terroristische sekte volgt dus een subtiel proces van hersenspoeling. Eerst word je geïsoleerd van de buitenwereld. Er wordt op je ingepraat en een vijandbeeld gecreëerd: zij vernietigen alles, wij gaan het volk redden. Vervolgens word je in een voortdurende staat van uitputting gehouden zodat je geen seconde de tijd hebt om twijfel te voelen of om na te denken. Contact met familieleden moet verbroken worden. Door een verhardingsproces verlies je alle contact met je gevoel. Beetje voor beetje verdwijnt je eigen identiteit. Wat overblijft is een lege huls, die door de leiders wordt gevuld met maar één gevoel: haat. Zo worden robots gecreëerd die kunnen worden aangestuurd om opdrachten uit te voeren.

Losbreken door twijfel

Na dit alles is het bijzonder moeilijk uit deze organisaties los te komen. Wat mij betreft was het een zegen zwaargewond in het ziekenhuis te belanden. Door weken afgesneden te zijn van de sekte, konden er na verloop van tijd vragen in mij opborrelen, zoals ‘waar zijn we eigenlijk mee bezig?’ en ‘hoe kan geweld tot iets goeds leiden?’. Deze twijfel is van onschatbare waarde, want alleen daardoor kun je losbreken. Uit deze zaden groeien draden die je weer verbinden met je oorspronkelijke identiteit en als dat proces doorgang kan vinden, kun je jezelf aan de invloed van de sekte gaan onttrekken. Preventie van radicalisering moet daarom worden doorgevoerd in alle lagen van de maatschappij. Ik denk aan het geven van weerbaarheidstrainingen op basisscholen, aan het overbruggen van cultuurkloven, aan het voorkomen van voedingsbodems als frustratie, wanhoop en isolement.

Meer weten?
Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (religieuze) radicaliserende groeperingen voorkomt.

Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u dwingende groepsculturen herkent en opvang en hulpverlening biedt aan uittreders van dwingende groepen.

Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u hoe u komt tot een integrale persoonsgerichte aanpak van risicojongeren.