SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Jack Mikkers, burgemeester van gemeente Veldhoven, is sinds april 2012 voorzitter van de Stuurploeg Oost Brabant. Deze stuurploeg beoordeelt interventievoorstellen en beslist welke voorstellen worden uitgevoerd. Jack Mikkers is een groot voorstander van de integrale aanpak: ‘Een continu veranderende samenleving stelt steeds nieuwe eisen en aanpakken op het gebied van veiligheid. We moeten bereid zijn elkaar waakzaam te houden.’
Maatschappelijke ontwrichting
De aanpak van maatschappelijke ontwrichting wordt door de verwevenheid van de onder- en de bovenwereld een steeds belangrijkere taak van de overheid. Jack Mikkers: ‘De rol van het openbaar bestuur speelt zich middenin de samenleving af; tussen mensen en processen, om die gelukkiger en beter te maken.’ Als mensen zich niet aan de regels houden, moet het openbaar bestuur zijn verantwoordelijkheid nemen, vindt Jack Mikkers. ‘We moeten dit aanpakken met alle middelen en mogelijkheden die we hebben. Onze inwoners vragen dat ook van ons. Mensen werken voor hun inkomen en betalen gezamenlijk de lasten, zij accepteren het niet als anderen zich hieraan onttrekken. Het is daarom belangrijk om met andere partners beelden en ideeën uit te wisselen zodat we als overheid meer zicht krijgen op het probleem van de maatschappelijke ontwrichting en hoe we dit kunnen aanpakken.’
Integrale interventieadviezen
De stuurgroep RIEC begon ongeveer anderhalf jaar geleden dilemma’s op het gebied van openbare orde en veiligheid inzichtelijk te maken. ‘We beslissen welke integrale interventieadviezen het RIEC uitvoert en dragen die over aan onze partners zoals de politie en de Belastingdienst. Daarbij is het voor ons van belang om te weten wat er bij het publiek speelt. Al deze beelden delen we met elkaar, zodat we prioriteiten kunnen stellen. Ook is het goed om als partners in elkaars keuken te kijken. Daardoor weten we beter wat we wel en niet van elkaar kunnen verwachten. ‘Als mensen de regels overtreden, moet je kijken wie de beste instrumenten heeft om dit aan te pakken’, vindt Jack Mikkers: ‘Dit kan de ene keer de Belastingdienst zijn, de andere keer de politie of de gemeente. Van belang is dat we het waar nodig samen doen. Het maakt niet uit wie de aanpak coördineert; het enige wat telt, is het effect. Door het RIEC beschikken we hierbij over een beter gevulde gereedschapskist.’
Lokale informatie-uitwisseling en kennisondersteuning
Jack Mikkers is verbaasd hoe snel het RIEC het netwerk in kaart brengt. ‘Wie is wie, wie doet wat en wat kunnen we voor elkaar betekenen bij de integrale aanpak van georganiseerde criminaliteit? Met goede informatie-uitwisseling, ook op lokaal niveau, kun je zorgen dat de dienstverlening naar burgers goed aansluit op de toezicht- en handhavingstaken van de gemeente. In mijn gemeente bespreken we daarom vanuit alle disciplines signalen die van belang kunnen zijn. We houden het graag praktisch en laagdrempelig.’ De gemeente Veldhoven kreeg tot nu toe met name ondersteuning van het RIEC bij het screenen van bedrijven en personen volgens de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob). ‘Hier was de intentie om één beleid voor alle 21 gemeenten die waren aangesloten bij het RIEC Brabant Zuid-Oost te maken, om ervoor te zorgen dat er geen ‘waterbedeffect’ zou ontstaan.’ Door uiteenlopende capaciteiten en kennis over Bibob-zaken wordt dit in de uitvoering door de verschillende gemeenten anders opgepakt. ‘Het RIEC biedt die gemeenten daarom de kennisondersteuning die zij hierbij nodig hebben.’
Urgentiebesef en signalen herkennen
De integrale aanpak kan Jack Mikkers ook aan andere gemeenten aanbevelen. ‘Maar alleen als ze beseffen dat er ook in hun gemeente maatschappelijke ontwrichting kan zijn. Georganiseerde criminaliteit zoekt, net als andere ondernemingen, een zo gunstig mogelijk vestigingsklimaat. Het is daarom van belang om signalen te herkennen en te zorgen dat burgers – die vaak het eerst merken dat er iets niet klopt – deze signalen ergens kunnen melden. Vervolgens moet je dit oppakken’, vindt Jack Mikkers. Gemeenten worden vaak nog verrast door de mogelijkheden in hun bestuurlijke aanpak. ‘We weten nog niet goed genoeg welke ruimte we hebben en missen het totaaloverzicht. Dit is een kwestie van bijscholen en leren. Elke aanpak heeft gevolgen en daarvoor diverse scenario’s. Het RIEC kan hier rekening mee houden en de bestuurlijke sensitiviteit oppakken. ’Bovendien is het belangrijk dat gemeenten onder meer via de stuurgroep best practices met elkaar delen. ‘Geef elkaar, in welke veiligheidsoverleg dan ook, simpelweg praktische tips.’
Meer weten?
Op de cursus Bestuurlijke aanpak van georganiseerde misdaad leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
Op de opleiding bibob coöordinater leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.
Uiteindelijk moet er een meerwaarde zijn om deze signalen door te spelen. Deze burgers, lees ambtenaren (politie, gemeente, etc.), raadslieden, makelaars, ondernemers, boerenbedrijven, etc. weten echt wel of en wanneer ze zich in zee laten met duistere praktijken. Vaak begint zoiets klein en onschuldig (of uit financiële nood), tot men tot de ontdekking komt dat men niet meer onder deze praktijken uit kan, dat men zich heeft laten verleiden. Om uit deze vicieuze cirkel te stappen moet er gedegen opvang zijn. Er zelf voor uitkomen dat je (of je collega) over de schreef gaat of bent gegaan heeft consequenties. Zijn wij in staat deze opvang te organiseren?