Veelplegeraanpak voor milieucriminelen

Milieucriminaliteit, een vreemde eend in de bijt ten aanzien van andere criminaliteitsvormen. Dat komt met name door het profiel van de dader. We zien dat het vaak bedrijven zijn die milieudelicten plegen. Laat ik hier een aantal voorbeelden van geven die onlangs in het nieuws is geweest.

Kunstgras recycling

Bedrijven die kunstgrasmatten zeggen te recyclen en daar veel geld voor krijgen van gemeenten. Vervolgens stapelen ze deze gewoon ergens op en liggen ze daar de grond te besmetten met allerlei giftige stoffen. Gemeenten zitten met de handen in het haar, omdat ze geen idee hebben hoe ze dit kunnen aanpakken en wijzen dan ook naar de rijksoverheid voor een oplossing.

Giftige stoffen in stookolie

Bedrijven in de Rotterdamse haven die allerlei giftige stoffen vanuit de hele wereld laten komen om het ‘te verwerken’ en daar veel geld aan verdienen. Vervolgens mengen ze deze giftige stoffen gewoon met stookolie voor schepen. Deze schepen varen vervolgens de halve wereld om richting Nederland om hier stookolie in te kopen, aangezien die wel lekker goedkoop is. Uiteindelijk verstoken deze zeeschepen simpelweg alle giftige stoffen de atmosfeer in. Zie de zorgwekkende documentaire de beerput van Nederland. Na deze documentaire kan de Nederlandse overheid moeilijk nog zeggen dat ze niet op de hoogte zijn van deze praktijken.

Nederland als vrije dumpplaats voor kankerverwekkend gas

Binnenvaartbedrijven die zeer kankerverwekkend gas lozen boven de waal bij Arnhem en Nijmegen, omdat er toch geen handhaving plaatsvindt. In Duitsland is die handhaving wel goed geregeld, waardoor meerdere schepen per dag even de grens overvaren naar Nederland om het hier te lozen. Er zit tot 200.000 keer meer van de zeer kankerverwekkende stof in de lucht dan is toegestaan. Professor Harry Geerlings van de Erasmus Universiteit te Rotterdam noemde varend ontgassen in een rapport eerder dit jaar ‘een van de grootste milieuproblemen van ons land’. Hij laakt de overheid, omdat een nationaal verbod pas in 2020 van kracht wordt. “Het is zeer opmerkelijk dat de nationale overheid, handhavende instanties en de havenbedrijven deze situatie gedogen.’’

De overheid gedoogd

Nou kom ik zelf uit Nijmegen en ik kan toch wel zeggen dat ik dit laatste voorbeeld toch wel zeer verontrustend vind. Staan we lekker in de uiterwaarde van Nijmegen een frisse neus te halen, blijken we zeer giftige stoffen in te ademen. Het is ook niet zo dat de gemeente of provincie hier iets aan kunnen doen. Ze hebben hiervoor aparte regelgeving ingesteld, maar kunnen dit niet handhaven. Deze rivieren vallen namelijk onder de handhavingsverantwoordelijkheid van het Rijk en die gedogen tot 2020. Fijn is dat!

Veelplegeraanpak voor milieucriminelen

Wat kunnen we nou doen aan dit soort bedrijven? GroenLinks kamerlid Suzanne Kröger heeft een plan voorgedragen tijdens de begrotingsbehandeling in de Tweede Kamer. Hierin pleit ze voor een veelplegeraanpak voor milieucriminelen. Recidive cijfers in de milieucriminaliteit zijn hoog, handhaving schiet te kort, de pakkans is klein en de boetes zijn laag. Bij een veelplegeraanpak zouden bedrijven die al eens de fout in zijn gegaan, strenger onder toezicht worden gesteld en bij recidive zwaarder worden gestraft. Ze pleit voor de volgende maatregelen:

• Bedrijven die vaker milieudelicten plegen, worden onder verhoogd toezicht gesteld.
• Boetes worden steeds hoger en zijn gerelateerd aan de maatschappelijke risico’s en schade.
• Three strikes out: bedrijven die vaker betrapt worden, verliezen hun vergunning.
• Er komt extra geld voor handhaving, de ILT (Inspectie voor Leefomgeving en Transport) wordt versterkt, de €12 miljoen aan bezuinigingen worden teruggedraaid.
• De eis voor een financiële zekerheidsstelling wordt weer ingevoerd, zodat gemeenten niet opdraaien voor de saneringskosten.
• Bij de kosten van de vergunning zitten de kosten voor de handhaving inbegrepen, zodat de risicobedrijven betalen en niet de samenleving.
• Bij een vergunningaanvraag van een risicobedrijf wordt vaker de Bibob-toets toegepast om criminelen te weren.

Internationale aanpak

Persoonlijk ben ik het met Suzanne eens. Al vind ik het Three strikes out principe eigenlijk nog te ruim. Daarbij vind ik het gek dat regelgeving over ons milieu nog steeds op nationaal niveau geregeld wordt. Het lijken mij allemaal schijnconstructies dat schepen even met hun kont de grens overvaren, alle kankerverwekkende gassen de lucht in pompen en weer terugvaren. Dat waait toch net zo goed naar Duitsland? Dat criminelen zich niet aan grenzen houden, is evident. In dit geval maken ze er nog slim gebruik van ook. Voor grenzen in onze wetgeving is dat niet anders. Nijmegen en Gelderland zijn de dupe. De rivier loopt door deze stad en provincie heen, zij krijgen al die kankerverwekkende stof in de lucht en ze kunnen er niks aan doen, omdat de rijksoverheid gedoogd.

Regierol milieucriminaliteit

Moreel ligt bij deze regierol nog wel een puntje, namelijk dat de actor die milieucriminaliteit gedoogd, ook de regierol met betrekking tot de aanpak zou moeten pakken. Gemeenten zitten met de vervuiling opgescheept en zitten rondom de aanpak met hun handen in het haar, terwijl het Rijk de milieucriminaliteit ogenschijnlijk gedoogd. Is dit hoe het werkt? Het schuurt in ieder geval aan mijn morele kompas. Wat vinden jullie?

Meer weten?

• Op het congres Milieucriminaliteit hoort u hoe u illegale activiteiten die de leefomgeving schaden waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding Inzicht in de Criminologie leert u wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe u deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.