SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Deze vraag stelden wij aan expert Bart Luger, Senior Consultant Process Integrity and Safety bij Bilfinger Tebodin en hoofddocent van de opleiding Procesveiligheid.
Breng consequenties procesveiligheid in kaart
Vaak wordt procesveiligheid als onderdeel gezien van de Health Safety & Environment discipline van een fabriek, waarschijnlijk omdat in beide benamingen het woord ‘veiligheid’ wordt gebruikt. Tijdens de opleiding QHSE Manager leert u hoe u een veilige en gezonde werkplek creëert. Procesveiligheid is echter een compleet ander onderwerp en sluit in de praktijk bijvoorbeeld veel nauwer aan bij de discipline engineering & maintenance.
Kort door de bocht: Bij persoonlijke veiligheid hoort bijvoorbeeld een taak risico analyse (TRA). Hierbij wordt o.a. nagegaan of een operator zonder zichzelf te bezeren een bepaalde handafsluiter kan bedienen. Je gaat daarvoor na of hij/zij gewoon bij de afsluiter kan, of er voldoende licht is, welke persoonlijke beschermingsmiddelen er nodig zijn of er uitglij gevaar is, etc.
Bij procesveiligheid vragen we ons juist af wat de consequenties zijn voor het proces als diezelfde afsluiter bediend wordt. Er wordt nu in het bijzonder gekeken wat er chemisch of fysisch kan gebeuren in het proces als er door het openen van deze afsluiter een stroom van een bepaalde stof in het proces terecht komt. Of wat als deze stroom juist wegvalt bij het dichten van deze afsluiter? Voor de consequenties wordt dan gedacht aan temperatuur (exotherme reactie), druk (of zelfs explosie), kortom alles wat zou kunnen leiden tot het vrijkomen van (gevaarlijke) stoffen of energie buiten hun primaire inperking (in vakjargon “Loss of Primary Containment” of LOPC genoemd).
Invloed van een procesveiligheidsincident
Bij het vaststellen van de consequenties die verbonden zijn aan het vrijkomen van (gevaarlijke) stoffen of energie, wordt ook gelet op:
- het risico op persoonlijk letsel en gezondheid van werknemer (en zelfs het effect “buiten de poort” voor de omwonenden)
- het effect op het milieu
- schade aan de apparatuur
- oponthoud van de productie
- de reputatie van het betrokken bedrijf
Incidenten in de (chemische) industrie zijn immers tegenwoordig verzekerd van onmiddellijke aandacht van de media en kunnen de reputatie van een bedrijf zò beschadigen, dat het heel belangrijk is om dit op alle mogelijke manieren te voorkomen.
Centraal stellen technische integriteit
In de opleiding wordt ook duidelijk dat het meten van de staat van de veiligheid van een installatie door alleen het meten van het aantal verzuimongevallen (LTI’s) volledig de plank mis slaat! Voor procesveiligheid staat de technische integriteit van de procesinstallatie centraal: het ontwerp, de beveiligingen en de integriteit moet aantoonbaar leiden tot een voldoende laag risico.Het veiligheidsmanagementsysteem moet daarnaast garanderen en aantonen dat de installatie veilig wordt geopereerd en dat daar toezicht op is.
Tijdens de opleiding procesveiligheid gaan we een duidelijk onderscheid maken tussen:
- Persoonlijke veiligheid
- Procesveiligheid
- Wat de algemene kenmerken zijn van procesveiligheid
- Waarom het zo belangrijk is voor een bedrijf om procesveiligheid op orde te hebben.
Bart zet zijn kennis, maar ook ruime internationale praktijk ervaring als process engineer en plant manager, in om fabrieken te adviseren op het gebied van Process Safety Management. Bart heeft vaak de strijd gevoerd tussen veiligheid en productie en richt zich nu vooral op procesveiligheid en het creëren van een veiligheidscultuur binnen organisaties. Bij de opleiding procesveiligheid gaat Bart naast zijn hoofddocentschap inhoudelijk in op de introductie van procesveiligheid en process safety excellence.
