Veiligheid op de werkvloer: een gezamenlijke verantwoordelijkheid?

Hoe staat het in Nederland met de veiligheid op de werkvloer? Wie is hiervoor verantwoordelijk? Is dat de werkgever of de werknemer?

3 vragen beantwoord door 3 experts:

• Cees Meijer (Hoofd Corporate communicatie VeiligheidNL)
• Hester Konijnenberg (Adviseur Veiligheid en Gezond werken bij FNV Bondgenoten) 
• Wim van Alphen (Veiligheidskundige, arbeidshygiënist en directeur van de Stichting Post Hoger Onderwijs Veiligheidskunde).

 

Hoe staat het in Nederland met de veiligheid op de werkvloer?

Cees Meijer:
In Nederland wordt, in vergelijking met andere landen in Europa, veel geïnvesteerd in veiligheid op de werkvloer waaronder in technische maatregelen die de veiligheid vergroten. Desondanks zijn er nog een aantal sectoren in Nederland die als risicovol te bestempelen zijn waaronder de bouw, metaal, transport en logistiek, landbouw en de horeca. Dit zijn ook de sectoren waarin relatief de meeste ongevallen plaatsvinden op de werkvloer. Voor organisaties in deze sectoren loont het om extra te investeren in veiligheid op de werkvloer, dit levert niet alleen minder ongevallen op, maar ook minder productie- en kwaliteitsverlies en het voorkomt imagoschade voor een organisatie.

Hester Konijnenberg:
In Nederland vinden er jaarlijks 220.000 ongevallen plaats op de werkvloer met als gevolg dat werknemers tijdelijk niet meer in staat zijn om te werken, blijvend letsel oplopen of in het ernstige geval overlijden. Geschatte kosten: 4 miljard euro. We signaleren dat het voor medewerkers lastig is om onveilige situaties op de werkvloer te bespreken met de werkgever.

Wim van Alphen:
In Nederland is er veel aandacht voor het terugdringen van het aantal ongevallen op de werkvloer. De toegenomen veiligheidscultuur binnen organisaties heeft effect gesorteerd: het aantal ongevallen is de laatste jaren afgenomen. Helaas ligt hierbij met name de focus op het voorkomen van direct waarneembare ongevallen, terwijl er ook veel winst is te boeken door te investeren op het voorkomen van lange termijn effecten.

 

Hoe kan de veiligheid op de werkvloer verbeterd worden in Nederland?

Cees Meijer:
De meeste winst valt te halen in de verbetering van het gedrag van de werknemers op de werkvloer, waardoor ongevallen voorkomen kunnen worden. Werkgevers hebben veelal onvoldoende kennis over hoe zij hun medewerkers kunnen bewegen tot veilig gedrag op de werkvloer. Tegelijkertijd zijn medewerkers vaak onvoldoende op de hoogte waarom ze bepaalde veiligheidsmaatregelen moeten nemen en welk effect hiermee wordt beoogd. Medewerkers zien hierdoor onvoldoende het belang van veilig gedrag in, waardoor veiligheidsmaatregelen niet het gewenste effect sorteren.

Hester Konijnenberg:
Hoge werkdruk onder medewerkers vormt een risico voor de veiligheid op de werkvloer. Een hogere werkdruk kan ertoe leiden dat er sneller gewerkt moet worden, waardoor de kans op fouten en daarmee op ongevallen toeneemt. Het is daarom van belang dat werkgevers investeren in een gezonde en veilige werkplek.

Wim van Alphen:
Ongevallen op de werkvloer vormen niet het grootste gevaar, dat zijn de meer sluipende factoren zoals een te hoge fysieke belasting en blootstelling van gevaarlijke stoffen of geluid. Deze factoren leiden op de lange termijn tot ernstige ziekte, uitval en tot overlijden. Hier is relatief gezien minder aandacht voor. Enerzijds omdat de gevolgen niet direct zichtbaar zijn en anderzijds omdat dit niet altijd in het belang is van de werkgever omdat deze niet geconfronteerd wil worden met schadeclaims naar aanleiding van beroepsziekten.

 

Hoe kan de werkgever samenwerken met de werknemer om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren?

Cees Meijer:
Veiligheid op de werkvloer is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de werkgever én de werknemer. Om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren om ongevallen te voorkomen dient de werkgever de werknemer hierbij te betrekken. Immers, als de werknemer hier geen vervolg aan geeft sorteren de veiligheidsmaatregelen op de werkvloer geen tot weinig effect.

Hester Konijnenberg:
Hoewel de werkgever primair verantwoordelijk is voor de veiligheid op de werkvloer kan de werknemer hier ook een belangrijke bijdrage aan leveren, bijvoorbeeld door onveilige situaties te melden bij de werkgever. Hierbij is het van groot belang dat de werkgever hiervoor open staat en hier in de praktijk ook naar handelt.

Wim van Alphen:
Feitelijk is de werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid op de werkvloer. Voor de werkgever is er ook veel aan gelegen om ongevallen te voorkomen. Hierdoor blijven werknemers immers vitaler en langer inzetbaar. Dat neemt niet weg dat ook de werknemer een verantwoordelijkheid heeft ten aanzien van de veiligheid op de werkvloer. In sommige potentieel gevaarlijke situaties zouden werknemers wat doortastender mogen optreden.

Meer informatie tijdens de opleiding Master in Safety

Meer over dit thema hoort u tijdens de opleiding Master in Safety. In 6 volledige modules legt u moeiteloos de verbanden tussen strategische veiligheidsprocessen, krijgt u inzicht in organisatie- en veiligheidscultuur en leert u dit te operationaliseren door praktijkoefeningen.

Bron: Spits