Verantwoordingsdag V100: panel helpt bij het controleren van de regering

Op vrijdag 18 mei kreeg een panel, de V100, de kans om in de Tweede Kamer vragen te formuleren naar aanleiding van de jaarverslagen van de ministeries. Doel hiervan is het betrekken van de samenleving bij het controleren van de regering. Mijn collega Guusje Verhoeven en ik zelf waren uitgenodigd om aan het panel van de V100 deel te nemen en mee te denken over de onderwerpen lokaal bestuur, integriteit en ondermijning.

Frank van Summeren, congres- en opleidingsmanager veiligheid bij het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid.

Verantwoordingsdag

Hiervoor was het op woensdag 16 mei 2018 Verantwoordingsdag, waarbij de Tweede Kamer van minister Hoekstra van Financiën het Financieel Jaarverslag van het Rijk en de jaarverslagen van de ministeries kreeg uitgereikt. In deze jaarverslagen staat weergegeven hoeveel geld er is uitgegeven en waaraan. Ook staat erin of de doelen in het afgelopen jaar zijn waargemaakt. Daarnaast ontving de Tweede Kamer het verantwoordingsonderzoek 2017 van de Algemene Rekenkamer, dit zin de resultaten van haar jaarlijkse rechtmatigheidsonderzoek. Verantwoordingsdag is daarmee de tegenhanger van Prinsjesdag. In plaats van te debatteren over plannen voor de toekomst, bekijkt de Kamer op Verantwoordingsdag hoe deze plannen zijn uitgevoerd.

Controlefunctie van de Tweede Kamer

Verantwoordingsdag is een belangrijk moment voor de controlefunctie van de Tweede Kamer, aldus D66-Kamerlid Joost Sneller. “Verantwoordingsdag krijgt meestal wat minder aandacht dan Prinsjesdag. Hoewel het moment politiek gezien misschien minder sexy is, denk ik dat we als Tweede Kamer nog meer lessen kunnen trekken uit de jaarlijkse verantwoording. Vorig jaar vroeg de Rekenkamer bijvoorbeeld aandacht voor de beveiliging van onze digitale infrastructuur en het beter meten van de effectiviteit van overheidsbeleid. Dat heeft zeker relevantie voor de toekomst.”

V100 panel

Het betrekken van de samenleving bij het controleren van de regering. Dat is het doel van de V100. Mijn collega Guusje Verhoeven en ik waren door ProDemos, huis voor democratie en rechtsstaat, uitgenodigd om deel te nemen aan het V100 panel. Op vrijdag 18 mei 2018 waren wij de hele dag te gast in de Tweede Kamer. In de ochtend werden we welkom geheten door Khadija Arib, voorzitter van de Tweede Kamer, Ewout Irrgang, collegelid van de Algemene Rekekamer en Joost Sneller D66-Kamerlid van de vaste commissie voor Financiën. Hierbij kregen we uitleg over de manier waarop we de jaarverslagen van de ministers konden onderzoeken. Tijdens de V100 kwamen twaalf thema’s aan bod die waren aangedragen door de vaste commissies van de Tweede Kamer en waren geselecteerd op basis van onder meer maatschappelijk belang en informatie in de bijbehorende begroting en het jaarverslag. Het ging om de thema’s bereikbaarheid, verkeersveiligheid, integriteit en kwaliteit van het lokaal bestuur, aansluiting van onderwijs op beroepen van de 21^ste eeuw, aantrekkelijkheid van beroep van leraar, zekerheden in een flexibiliserende arbeidsmarkt / leven lang leren, (kinder)armoede en schulden, integratie, inburgering en arbeidsmarktdiscriminatie, energietransitie, digitalisering, werkdruk in de zorg en natuurbeleid. Aan Guusje Verhoeven, mij zelf en diverse andere geselecteerde deelnemers aan het panel te taak om vragen te formuleren op het beleidsterrein integriteit en kwaliteit van het lokaal bestuur. De door ons geformuleerde vragen werden door Guusje Verhoeven overhandigd aan Martin Bosma, ondervoorzitter van de Tweede Kamer in aanwezigheid van Ewout Irrgang, collegelid van de Algemene Rekenkamer.

Bestuur en Veiligheid

In 2017 is vanuit het programma Bestuur en Veiligheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken actieve inzet getoond op het thema weerbaar bestuur, weerbare democratie. Ten eerste door het beschermen van politieke ambtsdragers (hierbij gaat het om het zorgdragen voor de veiligheid en integriteit van politieke ambtsdragers). Ten tweede door het toerusten van politieke ambtsdragers (gericht op het versterken van het handelingsvermogen van politieke ambtsdragers) om ondermijning van de democratische rechtsorde van uit georganiseerde criminaliteit, ongewenste buitenlandse inmenging en antidemocratische groeperingen beter tegen te kunnen gaan. Tegenover de actieve inzet op het thema weerbaar bestuur staat het stopzetten van het Programma Veilige Publieke Taak dat zich richtte op de aanpak van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak en politieke ambtsdragers. Zodoende is door ons de vraag geformuleerd op welke wijze de doelen van het Programma Veilige Publieke Taak terugkwamen in het beleid van 2017.

Netwerk Weerbaar Bestuur

In 2017 is het netwerk Weerbaar Bestuur opgezet. Binnen het netwerk is door het ministerie van Binnenlandse Zaken toegewerkt naar een verdere versterking van de weerbaarheid en veerkracht van politieke ambtsdragers waar het gaat om intimidatie, bedreiging en integriteitsvraagstukken in relatie tot ondermijning samen met de verschillende betrokken organisaties (zoals de beroepsverenigingen van politieke ambtsdragers en de bestuurdersverenigingen van de politieke partijen). Er is ingezet op een bundeling van de krachten en activiteiten, zoals het samenbrengen van kennis, het uitwisselen van ervaringen, het ontwikkelen van instrumenten en het bieden van handelingsperspectief. Door ons is de vraag geformuleerd welke concrete acties er in 2017 zijn ondernomen binnen het netwerk Weerbaar Bestuur.

Verantwoordingsdebat

Op woensdag 23 mei 2018 vindt het Verantwoordingsdebat plaats tussen fractievoorzitters, minister Wopke Hoekstra van Financiën en premier Mark Rutte. Op de agenda van dit debat over de beleidsresultaten van het jaar 2017 staan de Verantwoordingsbrief van de Minister-President, het Financieel Jaarverslag van het Rijk van de Minister van Financiën en het Verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer. Het werk van het V100 panel kan door de Tweede Kamer worden gebruikt tijdens het Verantwoordingsdebat. Ook kunnen de commissies de inzichten van de V100 betrekken bij de behandeling van de afzonderlijke jaarverslagen.

Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.
• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.