Verbieden motorclubs werkt niet, ze richten gewoon een nieuwe club op

Hoewel de overheid motorbendes sinds 2012 op de huid zit, blijft het aantal leden toenemen. Volgens hoogleraar Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen moet justitie zich weer richten op individuele bikers die de fout in gaan. “Motorbendeleden richten gewoon een andere club op en gaan vrolijk verder.”

Jan Brouwer, hoogleraar Algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen, directeur van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid en docent op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning.

Of Jan Brouwer zelf ook contact heeft met motorbendeleden? “Ik heb een app-groepje met motorbendeleden.’’ Door zijn kritiek op het Nederlandse beleid tegen de motorbendes zijn ze in hem een medestander gaan zien. “Ze dachten dat ik hun belangen behartigde, dat ik één van hen was. Dat ben ik helemaal niet”, benadrukt hij. “Maar ik vind wel dat als je mensen aan het recht wilt houden, je het zelf ook moet doen.”

Bestuurlijke aanpak

In de strijd tegen criminele motorclubs wijkt de overheid vaak af van het pad van strafrechtelijke vervolging. Ze maken gebruik van bestemmingsplannen om clubhuizen te sluiten en via de civiele rechter zijn al vier prominente clubs verboden verklaard. Delegaties uit diverse landen komen hier kijken naar onze creatieve ‘bestuurlijke aanpak’, maar volgens de Groningse hoogleraar algemene rechtswetenschap mist die vaak een juridische grondslag.

Contraproductief

De recent verschenen Voortgangsrapportage Outlaw Motorgangs 2018, waaruit blijkt dat ondanks alle inspanningen van de overheid het aantal motorbendeleden juist is toegenomen, bewijst volgens Brouwer dat het huidige beleid contraproductief werkt. “Miljoenen steken in verbieden en ontbinden van clubs gaat volgens mij niets uithalen. Ze richten gewoon een andere club op en gaan vrolijk verder. Neem Harlingen, daar hebben ze de Hells Angels-schilden weggehaald en heten ze North Coast.”

Hoe verklaart u de toename van het aantal leden?

“In 2012 heeft men die integrale aanpak aangekondigd en aangekondigd op alle mogelijke manieren motorbendes dwars te zullen zitten. Sinds die tijd neemt het aantal motorbendes én het aantal leden toe. Op basis daarvan zou je zeggen: meteen stoppen met die aanpak.”

Stelt u nu dat de aanpak van motorbendes faalt?

“Ja, men bereikt wel wat, maar niet wat men voor ogen had: dat het hele verschijnsel uit de samenleving verdwijnt. Je kunt de grote zes motorclubs wel verbieden, maar dan lijkt het alleen alsof ze van het toneel verdwenen zijn. Er komt iets nieuws voor in de plaats, en dan ben je wel even bezig voordat je de nieuwe club kunt verbieden.”

Ziet u behalve de ledengroei andere negatieve gevolgen?

“Wat ik van justitie begrijp, is dat ze tegenwoordig motorbendeleden minder goed in het snotje hebben. Voorheen waren ze duidelijk lid van een club en had je goed door om wie het ging. Sinds die verboden duiken de leden onder en gaan ze op andere plaatsen zitten. Het is lastige materie hoor. De beste stuurlui staan aan wal, daar moet ik voor oppassen. Maar miljoenen steken in verbieden, haalt volgens mij niets uit. Je kunt een voetbalclub verbieden, maar daarmee houden de spelers nog niet op met voetballen.”

Wat werkt volgens u wel?

“In dit rapport lees ik voor het eerst dat er weer gekeken wordt naar de individuele aanpak. Daar moet het echte succes vandaan komen, het strafrechtelijk vervolgen van individuele leden en chapters. Ik ben vooral getroffen door de aanpak van Canada. Daar hebben ze gezegd: we kunnen dit alleen in de greep krijgen als de politie meer bevoegdheden krijgt, zoals preventief fouilleren. Het is zeker een studie waard om te kijken hoe ze het daar hebben gedaan.”

Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoor je hoe je ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in jouw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je hoe je voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in jouw gemeente.
• Op de opleiding Inzicht in de Criminologie leer je wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe je deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op de opleiding gebiedsregisseur leer je hoe je de leefbaarheid en veiligheid bevordert in kwetsbare gebieden.
• Op de cursus APV & Bijzondere Wetten leer je welk juridisch instrumentarium je tot jouw beschikking hebt om de leefbaarheid en veiligheid in wijken en buurten te waarborgen.
• Op de opleiding bibob coördinator leer je hoe je de wet Bibob toepast in jouw gemeente.
• Op de opleiding Integraal toezichthouder handhaving leer je hoe je het toezicht en de handhaving organiseert in jouw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leer je hoe je misstanden in jouw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leer je hoe je informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met jouw veiligheidspartners.
• Op de cursus Predictive profiling leer je hoe je afwijkend gedrag signaleert en dreigingen in de omgeving voorkomt.
• Op de cursus Waarheidsvinding leer je hoe je door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.
• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leer je hoe je komt tot een integriteitsbeleid voor jouw organisatie.