Verruiming mogelijkheden bestrijding terrorisme

Minister Van der Steur (Veiligheid en Justitie) wil de mogelijkheden verruimen om terrorisme te bestrijden. Het gaat om voorstellen die de opsporing en vervolging van terroristische misdrijven verbeteren. Dit blijkt uit een wetsvoorstel dat voor advies naar verschillende instanties is gestuurd, zoals de Raad voor de rechtspraak en het Openbaar Ministerie (OM).

Maatregelen

De maatregelen zijn nodig om effectief te kunnen blijven optreden tegen terrorisme en om aanslagen – zo goed als mogelijk – te voorkomen. Ook houdt het wetsvoorstel rekening met recente verschijningsvormen van terrorisme, zoals die zich het afgelopen jaar in West-Europa en elders hebben voorgedaan. Bijvoorbeeld de aanslagen door geradicaliseerde, solistische daders. Verder is er aandacht voor veranderingen in de nabije toekomst, zoals de terugkeer van Nederlanders die zich hebben aangesloten bij terroristische organisaties in Syrië en Irak en daar worden verdreven.

Verblijf

Zo komt er een verbod om zonder toestemming in een gebied te verblijven dat door een terroristische organisatie wordt gecontroleerd. Hiermee is een extra strafbaarstelling voorhanden voor die gevallen waarin het plegen van terroristische misdrijven door een terugkeerder uiteindelijk niet kan worden bewezen. Ook is de maatregel een reactie op het gevaar dat voor de Nederlandse samenleving ontstaat, als iemand naar een gebied gaat dat in handen is van een terroristische organisatie en deelneemt aan terroristische activiteiten. Van der Steur komt met deze regeling naar aanleiding van de motie van de Kamerleden Zijlstra, Van Haersma Buma, en Van der Staaij. Op overtreding van het verbod staat een gevangenisstraf van maximaal 2 jaar.

Een klein aantal personen dat wél een legitieme reden heeft om af te reizen, zoals hulpverleners van een humanitaire organisatie en journalisten die een reportage willen maken, krijgt straks vooraf toestemming van de minister van Veiligheid en Justitie om naar het bewuste gebied te reizen. Het kabinet wijst die gebieden aan, zodat duidelijk is waar de strafbaarstelling geldt. Dit gebeurt bij – aparte – algemene maatregel van bestuur. De regeling beperkt zich tot Nederlandse onderdanen en vreemdelingen die een vaste woon- en verblijfplaats hebben in Nederland.

Kiesrecht

Ook wil Van der Steur dat de rechter de mogelijkheid krijgt om iemand die veroordeeld is voor een terroristisch misdrijf uit het kiesrecht te ontzetten. Dat kan nu nog maar in een beperkt aantal gevallen. De maatregel is alleen aan de orde als de verdachte is veroordeeld tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van ten minste 1 jaar voor het plegen van een terroristisch misdrijf.

Voorlopige hechtenis

Verder wil de minister de opsporing en vervolging van terroristische misdrijven verbeteren. Daartoe gaat hij de mogelijkheden verruimen om teruggekeerde jihadstrijders die verdacht worden van een terroristisch misdrijf in voorlopige hechtenis te kunnen houden. Dit om méér tijd te hebben om bewijs te verzamelen. Bijvoorbeeld voor zaken waarin ingewikkeld (forensisch) onderzoek nodig is. Van der Steur vindt dat het OM in zo’n geval een terrorismeverdachte ook zonder sterkere verdenking nog dertig dagen langer moet kunnen vasthouden. De maatregel vloeit voort uit een motie van de Kamerleden Samsom en Segers.

DNA-onderzoek

Daarnaast wordt het makkelijker bij verdachten van terroristische misdrijven celmateriaal af te nemen, met het oog op DNA-onderzoek. Nu moet nog sprake zijn van ernstige bezwaren tegen de verdachte. Dit kan een belemmering zijn voor adequaat onderzoek naar terroristische misdrijven. Bijvoorbeeld als meerdere verdachten in beeld zijn en hun onderlinge relatie en werkverdeling in kaart moet worden gebracht, terwijl de verdenking nog niet tegen elke verdachte afzonderlijk sterk genoeg is om celmateriaal te kunnen afnemen. Op zo’n moment is dan juist behoefte aan nader onderzoek.

Aangifteplicht

Tot slot wordt de aangifteplicht uitgebreid tot alle terroristische misdrijven, inclusief de handelingen ter voorbereiding van die misdrijven. Informatie over een mogelijke aanslag, of over deelneming aan een terroristisch trainingskamp is cruciaal voor de bestrijding van terrorisme. Zo bieden alertheid en actie van de omgeving kansen om de voorbereiding van een aanslag door een solistische dader tijdig te ontdekken.