Verruiming van de sluitingsbevoegdheid in de Opiumwet

Georganiseerde en ondermijnende criminaliteit is een groot maatschappelijk probleem in Nederland. In de strijd tegen deze vormen van criminaliteit wordt er de laatste jaren steeds meer aandacht besteed aan bestuursrechtelijk optreden. Dit betekent dat onder andere gemeenten een steeds actievere rol gaan krijgen in de aanpak van deze criminaliteit en dat het van belang is dat er in dit kader meer instrumenten beschikbaar zijn. Het laatste decennium wordt de koers ingezet om van een meer strafrechtelijke aanpak naar een meer geïntegreerde aanpak te gaan, waarbij overheidsinstanties en -partners steeds meer samenwerken.

Nusin Higazi, juridisch adviseur ruimtemeesters

Wanneer in een pand illegale stroomaansluitingen, plantenbakken, afzuiginstallaties en een ventilatiesysteem of een cocaïnewasserij worden aangetroffen, maar géén drugs, kan de burgemeester het pand niet sluiten op grond van het huidige artikel 13b van de Opiumwet (ook wel de Wet-Damocles genoemd). Dit is opmerkelijk, aangezien het evident is dat de voorwerpen bestemd zijn voor het kweken van hennep of maken van cocaïne en er in een dergelijk geval sprake is van drugscriminaliteit. Wanneer in datzelfde pand een kwekerij wordt aangetroffen van slechts zes planten, dan heeft de burgemeester wél de bevoegdheid om het pand te sluiten op grond van de Opiumwet.

Huidige bevoegdheid

Op grond van het huidige artikel 13b van de Opiumwet heeft de burgemeester de bevoegdheid tot het opleggen van een last onder bestuursdwang (bijvoorbeeld het sluiten van een woning), wanneer in woningen drugs worden verkocht, afgeleverd of verstrekt, dan wel daartoe aanwezig zijn. Maar deze huidige sluitingsbevoegdheid geldt dus niet wanneer er sprake is van stoffen of voorwerpen die worden gebruikt voor productie en distributie van drugs, maar geen drugs zijn.

Verruiming bevoegdheid

Op 19 augustus 2017 is een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer (Wijziging van de Opiumwet met parlementairnummer 34763). Dit wetsvoorstel regelt dat de sluitingsbevoegdheid ook geldt wanneer voorwerpen of stoffen aanwezig zijn die bestemd zijn voor het telen of bereiden van drugs. Deze voorbereidingshandelingen kunnen dus niet meer zomaar uitgevoerd worden. Wel is vereist dat de persoon die het voorwerp of de stof in de woning heeft, weet of in ieder geval ernstige reden heeft om te vermoeden dat het bestemd is voor het bereiden, bewerken of vervaardigen van harddrugs of voor grootschalige of bedrijfsmatige illegale hennepteelt. Uit de situatie moet blijken dat het om strafbare voorbereidingshandelingen gaat. Om dit aan te tonen, zal een bestuurlijke beoordeling nodig zijn die bijvoorbeeld gebaseerd kan worden op de aangetroffen voorwerpen en/of stoffen, resultaten van tapgesprekken of observaties, feiten vastgesteld door de politie, etc.

Effecten van de sluiting van panden

Door intensievere samenwerking zijn overheden en overheidspartners zich bewuster geworden van hun mogelijkheden om op te treden tegen drugscriminaliteit. Het sluiten van panden door de burgemeester is een belangrijke mogelijkheid en de verruiming in het wetsvoorstel draagt hieraan bij. Gemeenten zien de mogelijkheid om een pand te sluiten, zodra het een schakel vormt in de productie of distributie van drugs als een waardevolle toevoeging in de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. De sluiting van panden heeft veel effecten, namelijk:

• Het beëindigt vaak een situatie die schadelijk is voor de kwaliteit van de woon- en leefomgeving. Omwonenden zullen immers overlast ervaren door in- en uitloop van dealers en gebruikers.
• Het zorgt voor meer lokale veiligheid, omdat het pand niet meer zal worden overvallen door andere criminelen.
• Het heeft een sterke signaalfunctie. Naast een preventieve werking (afschrikken) zal het ook de aantrekkingskracht op andere criminele activiteiten tegengaan.
• Mensen worden kritischer wanneer ze hun panden verhuren.

Het is nu wachten op het moment dat de Tweede en Eerste Kamer het wetsvoorstel aannemen, zodat de burgemeester van deze verruiming van zijn bevoegdheid gebruik kan gaan maken.
Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.

Voor vragen of opmerkingen kunt u contact opnemen met:

Nusin Higazi

Juridisch adviseur ruimtemeesters
nusin@ruimtemeesters.nl

088 – 400 28.00