Versterking strafrechtelijke aanpak ondermijning

Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) wil de ondermijnende criminaliteit op verschillende manieren hard en effectief aanpakken. Daarom krijgen politie en Openbaar Ministerie meer mogelijkheden om het bedrijfsproces van criminelen te verstoren en onderzoek te doen naar veroordeelde criminelen die hoge boetes niet betalen. Ook wil de minister de kosten voor het vernietigen van inbeslaggenomen drugs op daders verhalen. Dit zijn enkele in het oog lopende elementen van een conceptwetsvoorstel dat recent in consultatie is gegaan en onderdeel is van de wetgevingsagenda ondermijning.

Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en spreker op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit.

Grapperhaus wil bepaalde chemicaliën – zogeheten precursoren – die als grondstof dienen voor harddrugs, kunnen verbieden. Daarom wordt het bezit en transport evenals de in- en uitvoer van deze stoffen strafbaar. Er komt een maximumstraf van zes jaar op te staan. Het gaat om grondstoffen die op een nationale lijst komen te staan en waarvan geen andere bestemming bekend is dan de illegale productie van synthetische drugs. Vooral criminelen die precursoren vervoeren kunnen straks gemakkelijker worden aangepakt. Nu moet nog worden bewezen dat zij wisten dat het ging om grondstoffen voor harddrugs. Straks is alleen al het bezit strafbaar, daarmee kan het productieproces eerder worden verstoord.

Bedreiging

De maximumstraf voor het bedreigen van personen gaat omhoog van twee naar drie jaar gevangenisstraf. De praktijk laat zien dat bedreigingen op verschillende manieren steeds heftiger worden. De afgelopen jaren zijn verschillende burgemeesters bedreigd door criminelen. De overheid neemt dergelijk gedrag zeer hoog op en treedt daar hard tegen op. Daarom wordt de maximumstraf voor de bedreiging van burgemeesters, wethouders, gedeputeerden en andere bestuurders extra verhoogd, naar maximaal vier jaar gevangenisstraf.

Containerterminals

Havens en vliegvelden hebben een grote aantrekkingskracht op georganiseerde, ondermijnende criminaliteit. Criminelen dringen op allerlei manieren de beveiligde terreinen binnen waar containers worden uit- en overgeladen, op zoek naar illegale goederen als drugs, die in de containers zijn verstopt. Hun activiteiten vormen een belangrijke schakel in de criminele netwerken die illegale drugstransporten uitvoeren en ondermijnen de controle op de invoer van goederen in het douanegebied. Dit is vaak lastig te bewijzen omdat zij uit voorzorg bewijsmateriaal wegwerken, zo worden mobiele telefoons voor aanhouding weggegooid. Daarom wil Grapperhaus steviger kunnen optreden en illegaal verblijf op die terreinen apart strafbaar stellen. Er komt een gevangenisstraf van een jaar op te staan. Als er sprake is van binnendringen, bijvoorbeeld als een crimineel een valse pas gebruikt of zich verstopt in een bedrijfswagen om het terrein op te komen, gaat de maximumstraf omhoog naar twee jaar.

Voorlopige hechtenis

Om onderzoek te kunnen doen naar de achtergrond van deze verdachten en hun relatie met (internationale) criminele netwerken in kaart te kunnen brengen, wordt voorlopige hechtenis mogelijk. Politie en Openbaar Ministerie kunnen dan ook meer bewijsmateriaal verzamelen om verdachten in verband te brengen met georganiseerde criminaliteit.

Kosten van vernietiging van inbeslaggenomen illegale goederen

Daarnaast wil de minister de kosten die de Staat maakt voor de vernietiging van onder andere inbeslaggenomen drugs en illegaal vuurwerk op de daders kunnen verhalen. Nu is dat nog niet mogelijk. De vernietiging van de ruim 40.000 kilogram aan illegaal vuurwerk die in 2017 in beslag werd genomen, kostte alleen het Openbaar Ministerie in dat jaar al ruim 2 miljoen euro. Met het opruimen van hennepkwekerijen was in 2018 5,8 miljoen euro gemoeid.

Financieel onderzoek

Verder wordt het mogelijk om in meer gevallen onderzoek te doen naar het vermogen van veroordeelde criminelen. De praktijk laat zien dat zij flinke geldboetes en schadevergoedingsmaatregelen die bij een veroordeling worden opgelegd niet altijd betalen, terwijl er soms wél aanwijzingen zijn dat zij over geld beschikken. Nu zijn er nog te weinig mogelijkheden om in die gevallen een duidelijker beeld te krijgen van het vermogen van de crimineel zodat beslag kan worden gelegd. Met de maatregel van Grapperhaus kan dat straks wel, waardoor het mogelijk wordt de opgelegde sancties makkelijker uit te voeren en criminelen niet zomaar onder hun geldstraf uit kunnen komen.

Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoor je hoe je ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in jouw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je hoe je voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in jouw gemeente.
• Op de opleiding Inzicht in de Criminologie leer je wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe je deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op de opleiding gebiedsregisseur leer je hoe je de leefbaarheid en veiligheid bevordert in kwetsbare gebieden.
• Op de cursus APV & Bijzondere Wetten leer je welk juridisch instrumentarium je tot jouw beschikking hebt om de leefbaarheid en veiligheid in wijken en buurten te waarborgen.
• Op de opleiding bibob coördinator leer je hoe je de wet Bibob toepast in jouw gemeente.
• Op de opleiding Integraal toezichthouder handhaving leer je hoe je het toezicht en de handhaving organiseert in jouw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leer je hoe je misstanden in jouw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leer je hoe je informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met jouw veiligheidspartners.
• Op de cursus Predictive profiling leer je hoe je afwijkend gedrag signaleert en dreigingen in de omgeving voorkomt.
• Op de cursus Waarheidsvinding leer je hoe je door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.
• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leer je hoe je komt tot een integriteitsbeleid voor jouw organisatie.