SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Door Piet Hein-Peeters, journalist en docent op de cursus Omgang met verwarde personen, schreef het boek Verwarde personen zijn het probleem niet, over de echte vragen in de ambulante ggz.
Waarom is het eigenlijk een goed idee dat mensen die toch behoorlijk ziek zijn, zelfstandig wonen? Piet-Hein Peeters dook in de wereld van de ‘verwarde personen’ en ontdekte de pijnpunten van de ambulantisering in de ggz.
Wat er in de media gezegd werd over het hoe en waarom ‘verwarde personen’ steeds vaker opduiken in de samenleving, vond hij maar ‘onbevredigend’. Piet-Hein Peeters schreef daarom het boek ‘Verwarde personen zijn het probleem niet – over de echte vragen in de ambulante ggz’. Hij deed hiervoor interviews met twintig deskundigen en maakt zo inzichtelijk waar het mis gaat in de zorg voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen.
Alle ggz-patiënten die in de wijk terecht komen zijn verwarde mensen en potentieel gevaarlijk voor de samenleving.
‘Oneens. De mensen die door de ambulantisering in de ggz weer (beschermd) in de wijk gaan wonen zijn mensen waarvan de ggz oprecht denkt dat het beter is dat zij weer zelfstandig gaan wonen. Tegelijk zijn dit wel mensen met een chronische aandoening die op enig moment weer kan opspelen. Mensen met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) zijn niet verward. Zonder ondersteuning kan het wel gebeuren dat deze mensen in de war raken en uiteindelijk gekke dingen gaan doen. Die ondersteuning is daarom essentieel en juist daar schort het aan.’
We moeten niet willen dat mensen langdurig in een ggz-instelling zitten. De kwaliteit van leven daar is slecht en voor de ggz-patiënt en zijn herstel is het zinvoller om aan de samenleving mee te doen.
‘Alle deskundigen die ik gesproken heb, vinden dat mensen met een psychiatrische aandoening beter in de wijk kunnen wonen, omdat de zorg in instellingen te weinig gericht is op herstel. Ik vraag me wel af wat de ggz drijft als we het hebben over ambulantisering. Is dat vooral het idee dat intramuraal slecht is voor de patiënt? En wordt er dan wel goed gekeken naar of het daadwerkelijk kan? Daar zit wel iets tragisch in: is het reëel om deze mensen in de wijk te laten wonen of wil je vooral graag van opname in een instelling af?’
De ambulantisering in de ggz heeft vooral te maken met bezuinigingen.
‘Nee, de ambulantisering is niet alleen kosten gedreven. Het inhoudelijke argument, dat het beter is voor het herstel en de zelfstandigheid van de patiënt, staat als een paal boven water. Ik zie wel dat de bezuinigingen steeds meer de overhand hebben gekregen en dat er onvoldoende is geïnvesteerd in de opbouw van ambulante zorg. Er wordt bovendien gezegd door de ggz dat de wijkteams en de huisartsen niet de expertise hebben voor deze problematiek. Daar verbaas ik me wel over; je wil de patiënt in de wijk, dus daar horen de wijkteams en de huisarts bij. Als je vervolgens zegt dat de eerste lijn niet sterk genoeg is, wat wil je dan eigenlijk?’
De buurt zou volgens het ideale plaatje ook moeten omkijken naar de buurman met psychiatrische problemen, maar daar is de samenleving helemaal niet klaar voor.
‘Wat ik onder meer van onderzoeker Femmianne Bredewold heb geleerd, is dat het integreren voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) heel moeilijk is. Op de een of andere manier vinden we het makkelijker om te gaan met bijvoorbeeld mensen die dementeren of een verstandelijke beperking hebben. Wonderlijk genoeg wordt de woonomgeving nauwelijks betrokken bij de zorg aan mensen met een EPA. De ggz is gesloten als het gaat om het informeren van buurtbewoners, maar ook professionals in de eerste lijn wegens de privacy. Terwijl ik denk dat als jij weet waarom en wanneer jouw buurvrouw een beetje gek doet, je waarschijnlijk meer naar haar omkijkt of in ieder geval weet wie te waarschuwen voordat het uit de hand loopt.’
We kunnen de ambulantisering in de ggz maar beter terugdraaien.
‘Terugkeer naar de intramurale zorg is echt een gepasseerd station zeggen de deskundigen. Uit mijn research en de gesprekken die ik heb gehad zie ik wel drie dilemma’s die volgens mij de werkelijke problemen zijn. Kan en wil de samenleving zelfstandig wonende mensen met een EPA wel verwerken en hoe wordt ze daarbij geholpen? De ggz is bovendien verre van eensgezind over wat nu wel en niet mogelijk is voor mensen met een EPA. En meer ondersteuning vanuit de landelijke overheid zou ook helpen, want nu zijn mensen met een ernstige psychiatrische aandoening en nog teveel overgeleverd aan de grillen van lokale partijen en worden lokale partijen ook weer belemmerd door landelijke regelgeving.’
Meer weten?
Op de cursus Omgang met verwarde personen leert u hoe u de opvang van en hulperlening aan verwarde personen organiseert in uw gemeente.
Bron: Zorg en Welzijn
