Vier gevolgen van een gemeenschappelijke identiteit van mensenmassa’s voor crowdmanagement

Anne Templeton en John Drury zijn wetenschappers die onderzoek doen naar de psychologische kant van mensenmassa’s en de invloed hiervan op crowdmanagement.

Fysieke- en psychologische menigte

In de psychologie wordt er verwezen naar verschillende soorten menigten; een fysieke versus een psychologische menigte. Een fysieke menigte is een grote groep mensen die op dezelfde plek samenkomen. Een psychologische menigte is er één waarin mensen ook een sociale identiteit delen. Dit betekent, dat deze mensen zichzelf in deze groep indelen als één groep. Zij praten over ‘ons’ of als ‘wij’- in plaats van ‘ik’ of ‘mij’ in relatie tot de andere mensen in de menigte. Een enkele fysieke menigte kan;

• geen psychologische menigte bevatten zoals in het voorbeeld van een winkelcentrum of station;
• één psychologische menigte zijn, bijvoorbeeld op een concert;
• twee psychologische menigten bevatten bijvoorbeeld bij een voetbalwedstrijd met voor- en tegenstanders.

Een gedeelde sociale identiteit van een menigte heeft gevolgen voor het gedrag en de manier waarop de massa zich beweegt. Hieronder worden de vier belangrijkste gevolgen beschreven van een gedeelde identiteit.

Anticiperen

Ten eerste zijn mensen die een sociale identiteit delen beter in staat om op elkaar te anticiperen dan mensen in een fysieke menigte. Een dergelijke afstemming is mogelijk, omdat iedereen veronderstelt, dat de ander dezelfde doelen heeft. Daarom kunnen ze goed reageren op de acties van de ander. Dit geldt voor een ‘Mexicaanse’ golf, maar ook voor een stedelijke rel. Bij een evacuatie kan dit vermogen om te anticiperen en op elkaar af te stemmen het verschil zijn tussen een ordelijke ontruiming of geblokkeerde uitgangen.

Praten met vreemden

Ten tweede praten mensen in een psychologisch menigte meer met vreemden dan dat zij doen in een fysieke menigte. Uit onze studie van een groot muziekevenement in de open lucht, bleek dat hoe meer mensen zich identificeerde met de menigte, hoe meer ze met vreemden spraken. Als gevolg hiervan ervaren mensen de psychologische mensenmassa als vriendelijker en schrijven dit toe aan de ‘sfeer’ die er is in deze menigte. Dit heeft ook invloed op hoe mensen zich bewegen, hoe zij hun lichaam positioneren ten opzichte van anderen, en hoe zij in een menigte subgroepen vormen.

Dichtheid van de mensenmassa

Ten derde is er een verschil met betrekking tot de dichtheid van de mensenmassa. In een experiment is aangetoond, dat mensen de voorkeur geven om dichter bij elkaar te staan in een psychologische menigte dan in een fysieke menigte. Dit is ook aangetoond op een daadwerkelijk evenement voor zowel de stilstaande menigte als voor een bewegende mensenmassa. Hoe meer mensen zich identificeerden met de menigte, hoe meer zij zich op hun gemak leken te voelen, en hoe meer zij de drukste locaties opzochten. Ze bewegen zich ook in grotere groepen dan een fysieke menigte dat doet. Hierdoor kan de gehele snelheid van de psychologische menigte langzamer zijn dan voor een fysieke menigte. Bovendien proberen de mensen die de psychologische menigte vanuit de tegenovergestelde tegemoet komen deze te vermijden door er juist dwars doorheen te lopen. De tegemoet komende personen behandelen deze groep als een entiteit. Waarschijnlijk verhoogt dit juist weer het eenheidsgevoel bij de psychologische crowd.

Groepsnormen

Ten vierde, een gedeelde identiteit betekent gedeelde groepsnormen. De psychologische menigte zal gedeelde waarden en normen hebben en dit zal een gedeelte van het gemeenschappelijk gedrag bepalen. Bijvoorbeeld door zich gezamenlijk te begeven naar betekenisvolle locaties. Tijdens de jaarlijkse Hadj naar Mekka geven sjiitische moslims bijvoorbeeld (in tegenstelling tot de soennitische meerderheid) er de voorkeur aan om in de openlucht samen te komen en vermijden daarom overdekte gebieden om te bidden. Een voorbeeld uit de voetbalwereld is de plaatselijke kennis van short-cuts en voorkeursroutes van doorgewinterde supporters op weg naar het stadion. En de cafés die zich op die route worden aangedaan door de meest luidruchtige fans, waar meer gezang, geschreeuw en vijandigheid tegen de tegenstander te verwachten is.

Het is dus belangrijk om na te denken over de identiteit van de doelgroep op jouw evenement en wat dat betekent voor de veiligheids- en crowdmanagement maatregelen.

Meer weten?

• Op de cursus Psychologie van crowd safety leert u wat de kracht en identiteit van mensenmassa’s betekent voor crowdmanagement op uw evenement.
• Op de Cursus Crowdmanagement in de praktijk leert u hoe u de vorming en verplaatsing van mensenmassa’s reguleert en fatale ongelukken op uw evenement voorkomt.
• Op de Opleiding Coördinator evenementenveiligheid leert u hoe u de veiligheid op een evenement in uw regio kunt waarborgen.