Vluchtelingenopvang: lokale keuze in een wereldwijde crisis

Het aantal instromende vluchtelingen in Nederland loopt snel op. Bestaande structuren blijken niet afdoende te zijn om aan de grote vraag voor onderdak te kunnen voldoen.

Als vervolgens blijkt dat er mogelijk mensen niet opgevangen worden vraagt de Directeur Generaal vreemdelingenzaken – via de veiligheidsregio’s – gemeenten om crisisnoodopvang beschikbaar te stellen. In Nederland wordt met dit verzoek verschillend omgegaan. Dat komt omdat het al dan niet beschikbaar stellen van crisisnoodopvang vaak lokaal wordt afgewogen. Het openen van een crisisnoodopvang brengt – naast lokale periferie – ook bovenlokale, bovenregionale én internationale consequenties met zich mee. De vraag is dan: is het gemeentebestuur in staat om alle consequenties van een dergelijke keuze te overzien? En zo niet, wie kan dat wel? Om in een crisis als deze overwogen beslissingen te kunnen nemen moeten overheden als gemeenten, veiligheidsregio’s, Rijksheren en ministeries informatie met elkaar verknopen en deze beschikbaar stellen. De basis daarvan zit in duurzame verbindingen. Om die verbindingen te leggen moet de blik naar buiten gericht zijn. Dat vergt een totaal nieuwe grondhouding van crisisorganisaties!
Peter Bloemers, specialist ketenbevordering bij de GHOR, docent op de cursus Veilige opvang vluchtelingen en verbonden aan de Veiligheidsregio Limburg-Noord waar hulpdiensten en crisispartners samenwerken aan de opvang van vluchtelingen

Signalering, opvang en hulpverlening aan vluchtelingen met psychische problemen waaronder mogelijke trauma’s

De afgelopen maanden haalde het regelmatig het nieuws ‘getraumatiseerde vluchtelingen’. Trauma als bewijs dat ze onberekenbaar en explosief zijn of juist compassie nodig hebben. Laat je niet misleiden. Een trauma is meer dan alleen een oorlogservaring en getraumatiseerde mensen vinden het fijn dat ze ‘normaal’ worden bejegend. De eerste periode van vluchtelingen in Nederland kenmerkt zich door ontworteling uit eigen gemeenschap, basale onzekerheden en enorme hoeveelheid nieuwe indrukken; ze staan in een ‘overlevings- en aanpassingsmodus’. Een te sterke focus op ‘trauma’ kan versluierend werken op waar hun belangrijkste behoeften liggen. Prioriteer de volgorde: sluit primair aan bij het laatste en sluit vervolgens trauma niet uit!
Peter van Loon, zelfstandig specialist op het terrein van crisis, stress en trauma, docent op de cursus Veilige opvang vluchtelingen en voormalig adviseur bij het Instituut voor Psychotrauma

Oorlogstrauma groot risico veiligheid

Opvang van de stroom vluchtelingen is slechts het topje van de ijsberg. We moeten beseffen dat deze mensen enorm getraumatiseerd zijn, totaal uit balans en heel kwetsbaar. Tegelijkertijd hebben ze hoge verwachtingen in verband met mogelijkheden en gezinshereniging. Om een veilige opvang te garanderen is traumaverwerking noodzakelijk, anders neemt spanning, frustratie toe en ontstaat isolatie. Extremistische organisaties spelen hier bij hun wervingen op in. Deze vluchtelingen zijn afkomstig uit dictaturen, bevinden zich in een overlevingsfase en zijn totaal onwetend van de rechten en plichten binnen een democratie; zij behoren bij binnenkomst direct een begrijpelijke checklist te krijgen. Om veiligheid te kunnen bewerkstelligen moeten veiligheidsdiensten en hulporganisaties in voortdurende verbinding met elkaar staan.
Massoud Djabani, trainer, adviseur en auteur op gebied van preventie radicalisering en sektarische beïnvloeding, voormalig lid van een Iraanse terroristische organisatie en docent op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme

Meer weten?
Op de cursus Veilige opvang vluchtelingen leert u hoe u de opvang voor vluchtelingen organiseert in uw gemeente.