VN-verdragen belemmeren gereguleerde wietteelt niet

Het wordt tijd om na het gebruik en de aankoop van wiet, ook de teelt van cannabis te reguleren. Het klassieke argument dat Nederland daarmee internationale verdragen schendt, snijdt geen hout.

Jan Brouwer, hoogleraar Openbare Orde en Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen, directeur van het Centrum voor Openbare Orde en Veiligheid en docent op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid.

De strijd tegen hennepteelt

De strijd tegen hennepteelt kost de overheid zoveel mankracht en moeite dat verschillende gemeenten ervoor pleiten om de teelt gereguleerd te laten plaatsvinden onder hun eigen toezicht. Tot nu toe wordt dat door minister van Veiligheid en Justitie tegengehouden op grond van een drietal bindende VN-Verdragen. Maar volgens Jan Brouwer moet Nederland, net als andere landen, gebruik maken van de uitzonderingsgronden in de verdragen, en van het voorbehoud dat Nederland ooit maakte om er zeker van te zijn dat het Openbaar Ministerie zijn volledige beleidsvrijheid zou behouden.

Nationaal vervolgingsbeleid

Daarvan maakt ons land nu ook al gebruik om de verkoop van softdrugs toe te staan. ‘De verdragen verplichten ons land tot het expliciet strafbaar stellen van teelt, bezit en verkoop. Dat gebeurt ook in onze Opiumwet, maar het OM vervolgt niet altijd. Het OM is vrij om zijn vervolgingsbeleid in overeenstemming met ons nationale recht gestalte geven, mits daar goede redenen voor bestaan.’

Remmende voorsprong

Datzelfde zou volgens Jan Brouwer ook kunnen bij de regulering van de hennepteelt. ‘De teelt van cannabis is conform de verdragsverplichtingen ook in Nederland een strafbaar feit. Maar dat wil niet zeggen dat het telen altijd tot bestraffing hoeft te leiden.’ Hij wijst erop dat veel landen Nederland allang hebben ingehaald als het gaat om de liberalisering van softdrugs. ‘We hebben blijkbaar last van de wet van de remmende voorsprong, want we lopen hopeloos achter. Er zijn alleen al in de Verenigde Staten 21 staten die een liberalere regelgeving hebben dan wij. Colorado en Washington maken zelfs geen gebruik van de verdragsuitzondering “medicinale wiet” om onder de VN-verdragen uit te komen, zoals de andere staten doen. Zij hebben cannabis gelegaliseerd.’

Georganiseerde misdaad

Ook in Nederland zou de overheid op een veel grotere schaal wiet kunnen (laten) kweken, compleet met bijsluiter en gecontroleerd THC-gehalte, dan nu gebeurt. ‘We hebben nu alleen een kwekerij voor medicinale wiet in Veendam, waar het overigens erg goed mee gaat. Een experiment met gereguleerde wietteelt zou, net als de invoering van coffeeshops indertijd, precies passen in het Nederlandse drugsbeleid. Het neemt de georganiseerde misdaad de wind uit de zeilen, de wiet kan bovendien gecontroleerd minder sterk worden gemaakt. Gebruikers zitten helemaal niet te wachten op die hoge THC-gehaltes, weet ik van mijn eigen studenten. Ook kan er controle worden uitgeoefend op het gebruik van bestrijdingsmiddelen.’

Gebruikshoeveelheid

Gemeenten zitten te springen om meer vrijheid om te experimenteren met gereguleerde cannabisteelt, weet Jan Brouwer. ‘Zo is in Utrecht, onder toezicht van de gemeente, een vereniging opgericht waarvan de gebruikers samen de hoeveelheid gaan telen die nog valt onder de categorie “voor eigen gebruik”. Een constructie die is uitgevonden in Spanje. Ik denk niet dat de rechter het kan verbieden. Maar zelfs zonder de constructie van de vrije eigen gebruikshoeveelheid laten de VN-verdragen ruimte aan het OM om de strafbare feiten – overeenkomstig ons nationale recht – niet te vervolgen. Zolang Nederland maar zorgt dat de landen om ons heen geen overlast van de gereguleerde teelt ondervinden, is het toestaan van de teelt een politieke keuze.’

Meer weten?

Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.

Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.

Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.