SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Bron: Nieuwsplatform Securitas
Mark van den Wijngaard, key account manager hoog risico bij Securitas en spreker op het congres Radicalisering & Terrorisme.
Over het algemeen ondernemen veiligheidsfunctionarissen, publiek of privaat, actie als een incident gaande is of al heeft plaatsgevonden. Beter is het om incidenten door kwaadwillenden te voorkomen. Want dat kan wel degelijk.
Tegenstand vroegtijdig in vizier
In mijn tijd bij Defensie heb ik op verschillende locaties over de hele wereld veiligheidsstrategieën uitgevoerd. Die strategie was eigenlijk altijd hetzelfde: zorg dat je de tegenstander eerder in het vizier hebt dan de tegenstander jou. Camouflage, opgaan in je omgeving, was een basisprincipe. Een blauw uniform, onnatuurlijke vormen of bewegingen vallen snel op. En eigenlijk geldt in de beveiligingswereld hetzelfde principe. Uitgaande van het feit dat een crimineel, evenals een terrorist, zijn daad voorbereidt, zou je hem in een eerder stadium dan op het moment suprême moeten kunnen signaleren. Fysiek of digitaal.
Van reactieve naar proactieve beveiliging
Veiligheidsorganisaties en –processen zijn vaak reactief ingesteld. Een veiligheidsfunctionaris leert tijdens de opleiding dat je pas in actie komt wanneer een incident al gaande is; wanneer er een inbraak plaatsvindt of er een alarmmelding binnenkomt. Maar er kunnen veel stappen en signalen vooraf gaan aan de daadwerkelijke uitvoering van een strafbaar feit. De toezichthouder of veiligheidsfunctionaris zal dus in een eerder stadium in actie moeten komen, ofwel hij zal zijn houding moeten transformeren van een reactieve naar een proactieve.
Normafwijking waarnemen
Proactieve beveiliging betekent actie ondernemen wanneer een persoon normafwijkend gedrag vertoont. Wanneer iemand bijvoorbeeld foto’s maakt van een object is dat vanuit de ‘oude’ gedachte geredeneerd geen strafbaar feit. Er wordt dus dikwijls geen actie ondernomen. Maar als dit iets is wat zelden of nooit voorkomt, is het wel afwijkend gedrag. Dat wil niet zeggen dat die persoon de wet overtreedt, maar je kan ook niet uitsluiten dat hij zich ergens op voorbereidt. De beveiliging moet die persoon aanspreken en op basis van de reactie eventuele vervolgstappen bepalen. Door een potentieel kwaadwillende uit de anonimiteit te halen, kan hij namelijk signalen gaan afgeven.
Beveiliging is een mindset
Het kunnen bepalen of gedrag ‘normafwijkend’ is, is niet eenvoudig. Er komt een flink stuk psychologie bij kijken. Een competentie die door camera’s nooit kan worden vervangen. De factor mens is en blijft dus noodzakelijk. Technische middelen zijn ondersteunend en verhogen de effectiviteit, mits het principe van normafwijking overal op dezelfde wijze wordt toegepast.
Toezichthouders of veiligheidsfunctionarissen moeten in staat zijn eigen aannames en vooroordelen uit te schakelen en te verklaren welk gedrag ze waarnemen en waarom. De grootste valkuil is een tunnelvisie ontwikkelen over het uiterlijk, gedrag en de werkwijze van een crimineel of terrorist. Een crimineel of terrorist die zich goed voorbereidt, snapt immers dat hij niet mag opvallen en zal camouflageprincipes toepassen. Het is de kunst om de signalen op te vangen en daarop te reageren. Daar is ook veel durf voor nodig. Die mindset moet in alle lagen van de organisatie aanwezig zijn. Kwaadwillenden kunnen immers via meer ingangen dan alleen de fysieke een organisatie binnendringen. Veiligheid is dus niet alleen de verantwoordelijkheid van beveiligers, maar onderdeel van een integraal gedragen visie.
Kortom: normafwijking kan het eerste signaal zijn dat een organisatie wordt aangevallen. Proactief monitoren, analyseren en reageren op normafwijkingen van en door mens en techniek, kunnen veel incidenten voorkomen en kunnen beveiligingsmaatregelen flexibel, efficiënt en informatie gestuurd inzetten.
Meer weten?
Op het congres Radicalisering & Terrorisme hoort u van o.a. Mark van den Wijngaard hoe u terroristische activiteiten waar mogelijk voorkomt en waar nodig bestrijd.
Bron: Securitas
