SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Het is onvermijdelijk. Wie met nieuwe voorstellen komt om in het sociale domein of in de zorg een bijdrage te leveren kan er niet om heen. Versterken van de regie en eigen kracht van de burger, inwoner of cliënt staat centraal.
Bewoners participatie
Tegelijkertijd is er veel verwarring over welk doel nu precies wordt nagestreefd. In een project bij een middelgrote woningcorporatie werd als beleid ingezet op bewonersparticipatie. De motivatie achter deze inzet was dat het bestuur van de woningcorporatie heeft besloten zich terug te trekken op haar kerntaken. Als gevolg daarvan worden een aantal diensten niet meer geleverd. In het kader van bewoners of huurders participatie werd de klanten van de corporatie nu geacht deze taken zelf op te pakken.
Wet werk en bijstand en Participatiewet
Bij de uitwerking van de aanpak van de Wet werk en bijstand (WWB) en de aankomende Participatiewet definiëren gemeenten doelgroepen. De criteria die daarbij gebruikt worden hangen samen met de loonwaarde die iemand in de WWB kan realiseren. En de termijn waarop die loonwaarde gerealiseerd worden. Dan blijkt dat de groep die is aangewezen op ‘dienstverlening’ uitsluitend een uitkering krijgt en onderhouden wordt op de vraag of de uitkering nog steeds rechtmatig is. De loonwaarde is te laag om er nog op te investeren. Ook zijn er groepen voor wie ingezet wordt op ‘eigen kracht’. Bij nader doorvragen blijkt het bij deze doelgroep te gaan om mensen in de WWB, met een reële loonwaarde van 80% of meer van het minimum loon. Deze mensen worden geacht op eigen kracht een betaalde baan te vinden. Zonder ondersteuning vanuit de WWB of de Participatiewet.
Zelfregie en eigen kracht
Aan de andere kant van het spectrum worden thema’s als zelfregie en eigen kracht vertaald en uitgewerkt als een ontwikkel en emancipatie perspectief. Een aanpak die zich richt op empowerment van mensen met een beperking. Zodat zij een zo gewoon mogelijk leven kunnen leiden. En hun talenten kunnen ontplooien en inzetten. Deze beweging vertaalt zich in initiatieven waarin werken met ervaringsdeskundigen rond een specifieke beperking als zeer waardevol worden gezien. Ook zijn we aanpakken waarin nieuwe vormen van leren worden ontwikkeld die veel beter aansluiten op de aard van de beperking die iemand heeft. Ook op het terrein van re-integratie naar werk komen steeds meer voorbeelden van aanpakken waarbij werkzoekenden elkaar coachen bij het vinden van werk. En uitstekend in staat zijn om elkaar feed back te geven en op een goede manier de waarheid te zeggen.
Uit initiatieven rond de inzet van ervaringsdeskundigheid die al wat langer lopen blijkt dat na verloop van tijd de kosten van zorg en ondersteuning gaan dalen. Omdat de behoefte van zorgvrager duidelijker wordt. Omdat de aanpak van de zorgvraag veel beter aansluit bij hoe de klant deze wil hebben. En omdat de kwaliteiten van de betrokkene mee worden ingezet in de aanpak. En daarmee helpt de hulpvrager zich zelf en steeds vaker ook anderen.
Is het verschil in aanpak dan zo groot tussen de eerste voorbeelden en de voorbeelden later in de tekst?
Ze resulteren toch allebei in een structureel lager kostenpatroon? Is dat niet wat we nastreven? Een belangrijk verschil voor mij is dat de harde aanpak van zelfregie en eigen kracht een top down aanpak is die vanaf de start kostengedreven is: We hebben weinig geld. We moeten prioriteiten stellen. De aanpak vanuit het hart is meer een bottom up aanpak die leidt tot een andere rolverdeling tussen burgers met een zorg of ondersteuningsvraag vanuit de inzet om mensen met een beperking hun eigen leven te laten bepalen met behulp van een menslievende vorm van ondersteuning.
Mijn voorstel is om de harde aanpak van regie en eigen kracht gewoon bezuiniging te noemen. En versobering van de dienstverlening. Laten we de begrippen ‘zelfregie’ en ‘versterken van eigen kracht’ reserveren voor de beweging vanuit het hart. In de overtuiging dat deze weg leidt tot een beter leven, een positieve bijdrage aan de samenleving en op onderdelen van de zorg en dienstverlening ook structurele daling van de kosten. Omdat het beter past, beter aansluit. Omdat wat geboden wordt beter aansluit bij de behoefte. Bij wat echt nodig is!
Door Tom de Haas, zelfstandig adviseur
www.tomdehaas-consultancy.nl
Meer weten?
Bekijk het complete opleidingdsaanbod over het sociale domein
