Recente ontwikkelingen binnen wet- en regelgeving in de zorg

Ken jij als jurist de grenzen van wat zorgverzekeraars mogen vergoeden? En hoe scherp ben je op de juridische kaders rondom zorgplicht? De juridische wereld in de zorgsector verandert snel, hoe blijf je op de hoogte? Marlou Jannink, advocaat bij AKD en specialist in zorgrecht, bespreekt de veranderingen en deelt praktische tips om effectief om te gaan met juridische uitdagingen in de zorg.

Nieuwe ontwikkelingen in zorgverzekeringen

Eén opvallende recente ontwikkeling betreft het onderscheid tussen natura- en restitutiepolissen. Marlou Jannink legt uit: “Sinds dit jaar bestaat de zuivere restitutiepolis niet meer. Dit heeft direct te maken met de jarenlange discussie rond artikel 13 van de Zorgverzekeringswet en het hinderpaalcriterium”. Dit criterium bepaalt dat zorgverzekeraars wel korting mogen geven op niet-gecontracteerde zorg, maar dat die korting geen hinderpaal mag vormen voor verzekerden om zorg af te nemen. De precieze invulling van dit criterium blijft echter ingewikkeld, omdat er geen exacte grens is gesteld. Jannink verduidelijkt: “De Hoge Raad gaf bijvoorbeeld aan dat een verzekeraar een generiek percentage mag hanteren, bijvoorbeeld 85% vergoeding van niet-gecontracteerde zorg. Toch is daarmee niet gezegd dat er bij een percentage van 85% geen hinderpaal kan ontstaan”.

Juridische gevolgen voor zorgaanbieders

Deze ontwikkeling raakt juristen in de zorgsector rechtstreeks. “Voor niet-gecontracteerde aanbieders is het belangrijk om goed te weten wat zorgverzekeraars vergoeden”, benadrukt Marlou. “Maar ook voor gecontracteerde aanbieders is dit relevant, gezien de toenemende complexiteit van onderhandelingen met zorgverzekeraars. Wat als partijen er niet uitkomen?”. Vanuit politiek Den Haag zijn diverse pogingen gedaan om artikel 13 van de Zorgverzekeringswet aan te scherpen, maar zonder succes. Met het afschaffen van restitutiepolissen nemen verzekeraars het heft in eigen handen om het aandeel van niet-gecontracteerde zorg te beperken. “Dit maakt het voor juristen belangrijk om steeds actueel inzicht te hebben in welke ruimte er nog wél is en hoe hier strategisch mee om te gaan”, stelt Jannink.

Zorgplicht: een groeiend aandachtspunt

Daarnaast staat ook de zorgplicht van zorgverzekeraars meer in de aandacht. Volgens Jannink zijn hier recent belangrijke ontwikkelingen te melden: “De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is sinds 2024 actief gaan handhaven op de zorgplicht. Zorgverzekeraars moesten al zorgen dat voldoende zorg beschikbaar is voor verzekerden. Het is nieuw dat meerdere verzekeraars een aanwijzing van de NZa kregen opgelegd, omdat zij onvoldoende zouden doen om de wachtlijsten te verkorten. Eén zorgverzekeraar is onder ‘verscherpt toezicht’ gesteld”. Deze handhaving speelt vooral rondom wachtlijsten in de GGZ en medisch specialistische zorg. “Met oplopende wachtlijsten is het juridisch interessant om te zien hoe zorgaanbieders en patiënten hun rechten kunnen afdwingen”.

Tips uit het Integraal Zorgakkoord

Een ander essentieel aandachtspunt is het Integraal Zorgakkoord. Dit akkoord heeft gevolgen voor individuele zorgaanbieders, zoals op het gebied van tariefindexatie. Jannink vertelt: “Er zijn concrete afspraken gemaakt over volledige tariefindexatie zonder korting, volgens het percentage van de Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling (OVA). Zorgaanbieders kunnen op dit punt direct rechten ontlenen aan dit akkoord”. Daarnaast benoemt Jannink de verplichting voor zorgverzekeraars om kortingen op tarieven duidelijk te onderbouwen: “Deze nieuwe ontwikkelingen maken dat het Integraal Zorgakkoord aanleiding geeft tot een veelvoud aan juridische procedures”.

Belang van gedegen kennis voor de praktijk

Voor juristen in de zorg is het essentieel om deze actuele ontwikkelingen helder voor ogen te hebben. De inzichten uit recente rechtspraak en beleidsontwikkelingen bieden waardevolle handvatten voor het dagelijks werk. “Ik heb zelf negen jaar geleden de opleiding Jurist in de Zorg gevolgd en het gaf me een helder overzicht van de juridische kaders in de sector”, vertelt Marlou uit ervaring. “In vogelvlucht krijg je belangrijke wetgeving aangereikt, waardoor je problemen sneller kunt plaatsen en effectief kunt handelen”.

Leer de actuele thema’s in de zorg kennen

Wil je als jurist nog meer weten over de meest recente wet- en regelgeving in de zorg, én meteen praktisch toepasbare tips en tricks ontvangen? Neem dan deel aan de verkorte opleiding Jurist in de Zorg van SBO. Je ontwikkelt dan in vijf lesdagen niet alleen diepgaande kennis van actuele thema’s, maar krijgt ook de juridische vaardigheden mee die je direct in je dagelijkse praktijk kunt inzetten. Wil je meer weten over het volledige programma? Download dan de brochure. Deze opleiding is ook volledig op maat te volgen als Incompany-traject.