Betere afwegingen maken door toegenomen kans- en risicobewustzijn

Door Marinus de Pooter, eigenaar van MdP | Management, Consulting & Training en docent van de verkorte opleiding Risicomanagement en Gedragsverandering voor de overheid en non-profit.

Als je het mij vraagt, dan is organisatiecultuur dé bepalende factor bij kans- en risicomanagement. Je zou ‘cultuur’ kunnen omschrijven als het collectieve gedrag van mensen. Het is de resultante van gedrag dat in het verleden door leidinggevenden is getoond en getolereerd. En als je het over gedrag hebt, dan gaat het ook over mentaliteit.

De al dan niet uitgesproken normen en waarden bepalen wat binnen een organisatie als passend of juist niet gewenst gedrag wordt beschouwd. We zijn dan aanbeland op het gebied van de ethiek. De normen en waarden bepalen de afwegingen die mensen maken bij hun dagelijkse beslissingen. Daarbij wegen ze steeds kansen en risico’s af. En hoe bewuster ze dat doen, des te evenwichtiger ze nadenken over de realisatie van de visie van de organisatie.

Een voorbeeld van zo’n afweging: de relatie met je leveranciers. Ga je mkb-bedrijven en zzp-ers pas na 90 dagen betalen, omdat je het als een kans ziet om je eigen werkkapitaal te versterken? Of zie je dat ook als een bedreiging van je mvo-doelstellingen? Als ‘duurzaamheid’ inhoudt “wat vooral goed is voor mij”, dan heb je het meer over een ego-systeem dan over een eco-systeem.

Een ander voorbeeld: kids marketing. Zie je dat als producent van snoepgoed vooral als een mooie kans om je eigen omzet doelstellingen te halen? Of beschouw je dat ook als een bedreiging, omdat je niet wilt dat jonge kinderen worden blootgesteld aan de verleiding van voedsel dat veel meer suiker en vet bevat dan goed voor hen is?

Kansen en risico’s afwegen – gewoon het erover hebben met elkaar leidt al tot meer bewustwording. Het gaat dan over vragen zoals deze:

• Met welke belangen van welke stakeholders houden wij in de praktijk het meeste rekening?
• Hebben wij een heldere visie en weet iedereen wat onze kernwaarden daadwerkelijk betekenen?
• Zijn onze leidinggevenden ontvankelijk voor onplezierig nieuws en kunnen onze mensen onrealistische veronderstellingen blaamvrij ter discussie stellen?
• Is duidelijk wie er verantwoordelijk zijn voor het realiseren van welke doelstellingen en geven die laatste duidelijk aan welke waarde wij voor welke stakeholders willen creëren en behouden?
• Is duidelijk voor iedereen in welke mate onze bedrijfsprocessen bijdragen aan de realisatie van onze gekozen doelstellingen?
• Denken wij voldoende na over kansen en risico’s die effect kunnen hebben op onze processen en daardoor op de realisatie van onze doelstellingen?
• Gaan wij uit van vertrouwen of van controle bij het bepalen van onze kaders en beheersmaatregelen?
• Hoe serieus nemen wij de naleving van onze afgesproken kernwaarden en werkstandaarden?
• In hoeverre zijn wij in staat om met behulp van onze gekozen indicatoren belangrijke wijzigingen in onze kansrijkheid en risicoblootstelling te signaleren?
• Hebben wij voldoende focus op voortdurende verbetering zodat wij onze kansen beter kunnen benutten en onze risico’s beter kunnen beheersen?
• Hebben wij oog voor het belang van een goede balans tussen stabiliteit en beweeglijkheid?
• Getuigen onze verantwoordingen aan onze stakeholders van actueel inzicht in onze kansrijkheid en de risicoblootstelling?

Allemaal maken we dagelijks talloze afwegingen. Impliciet of meer expliciet wegen we daarbij steeds kansen (met bijbehorende positieve gevolgen) en risico’s (met bijbehorende negatieve gevolgen) af. Wil je zelf het kans- en risicobewustzijn van je eigen team vergroten? Graag nodig ik je uit om dan de bovenstaande vragen regelmatig aan de orde te stellen.

Verkorte opleiding Risicomanagement en Gedragsverandering voor de overheid en non-profit

Risicomanagement staat hoog op de agenda bij veel non-profit organisaties. Tijdens deze intensieve opleiding krijgt u binnen 5 dagen alle kennis die noodzakelijk is om risicomanagement optimaal vorm te geven binnen uw organisatie.De opleiding risk management is reeds gevolgd door meer dan 200 financiële professionals werkzaam bij gemeenten, provincies, zorg- en onderwijsinstellingen, woningcorporaties etc.