De internationale regelgeving rondom het jaarrekeningrecht voor overheden is volop in beweging.

Interview met Barry Smeenk (Accountant bij EY) over de accountantscontrole 2014, tips voor het opstellen van de jaarrekening en welke toekomstontwikkelingen hij voor de jaarrekening voorziet.

Wat kunnen gemeenten en provincies verwachten van de accountantscontrole 2014?

De afgelopen jaren is er volop aandacht geweest voor de financiële positie van de decentrale overheden. Daarnaast is diverse wet- en regelgeving volop in beweging, denkt u naast alle decentralisaties bijvoorbeeld maar aan de invoering van de Wet Normering Topinkomens (WNT), de Aanbestedingswet, de invoering van de vennootschapsbelastingplicht,  etc. Al deze wijzigingen hebben uiteindelijk een effect op de jaarrekening van de provincie dan wel de gemeente. Het maatschappelijke debat over de jaarrekening van de gemeente en de provincie en de wijzigingen in de wet- en regelgeving hebben logischerwijs gevolgen voor de aanpak van de controle door de accountant. De accountant controleert vanzelfsprekend de gehele jaarrekening, maar gemeenten en provincies kunnen verwachten dat de accountant zich de komende controle zich nog meer zal focussen op de risicogebieden en schattingsprocessen. Daarnaast vergt de aanvullende regelgeving meer werkzaamheden van de accountant, een voorbeeld hiervan is de WNT waarin de wetgever heeft aangegeven dat er geen enkele controletolerantie mag worden gehanteerd. Een goede voorbereiding en afstemming is dan ook van groot belang.

Waar moeten gemeenten & provincies opletten bij het opstellen van de jaarrekening?

De jaarrekening van de gemeente en de provincie wordt dan ook een steeds belangrijker document. Gezien alle ontwikkelingen is het van belang dat de gemeenten en provincies op een transparante wijze verantwoording afleggen. Bij een transparante verantwoording horen goed onderbouwde standpunten ten aanzien van de diverse jaarrekeningposten, waarbij deze standpunten ook nog eens transparant zijn toegelicht in de jaarreken. Daarnaast dient helder te zijn hoe de gemeente/provincie is omgegaan met de naleving van de (nieuwe) wet- en regelgeving. Als voorbeeld noemen wij bijvoorbeeld de uitgangspunten voor wat betreft de grondexploitaties. Veel gemeenten hebben de toelichting hieromtrent het afgelopen jaar uitgebreid. Ons inziens kan de transparantie van de toelichting op de jaarrekeningposten nog beter, waarbij ook de gebruiker nadrukkelijk op de gevoeligheid in de schattingen binnen de uitgangspunten gewezen moet worden.

In de afstemming met de accountant is het van belang vooraf goede afspraken te maken over de op te leveren stukken. Uit ervaring zien wij met name een uitdaging bij de gemeenten en provincies om met een goede, zichtbare analyse op de waardering van de gemeentelijke/provinciale activa en een deugdelijke analyse van de toereikendheid van de voorzieningen te komen. De gemeentelijke/provinciale dossiers hieromtrent dienen heldere, goed onderbouwde standpunten te bevatten. Een ander punt van aandacht is de onderbouwing van de rechtmatigheid van de inkopen. Met de invoering van de aanbestedingswet is de naleving van de inkoopregelgeving nog belangrijker geworden, terwijl wij zien dat gemeenten en provincies hier mee blijven worstelen.
* Verbijzonderde interne controle: Hoe kunnen gemeenten en provincies zich klaarmaken voor de interim-controle van de accountant?

Er zijn afgelopen jaar wijzigingen in de wet- en regelgeving doorgevoerd, die effect hebben op de inrichting van de interne controle en de controleaanpak van de accountant. De accountant dient zich ten aanzien van de controleaanpak aan wettelijke kaders te houden. Een onderdeel van deze regelgeving gaat in op het gebruikmaken van de interne controleafdeling van de klant. Deze regelgeving is recent aangescherpt, wat onder andere mogelijk consequenties voor de interne controle binnen de gemeente/provincie heeft, mocht de accountant hier gebruik van willen maken. De controle dient onder andere onafhankelijk en deskundig uitgevoerd te worden binnen een vooraf afgestemd stelsel van kwaliteitsbeheersing. De gemeente/provincie dient dan ook na te gaan Vanzelfsprekend dient de gemeente/provincie ook voor de interim-controle goede afspraken omtrent de op te leveren stukken te maken met haar accountant. Daarnaast is het vanzelfsprekend van belang om ten aanzien van het interne controleplan op planning te liggen.

Welke eisen moeten gemeenten en provincies stellen aan de accountant

In onze visie dient een accountant de onafhankelijke vertrouwenspersoon van de raad/staten en het maatschappelijke verkeer te zijn. Alle stakeholders moeten er op kunnen vertrouwen dat als de accountant een goedkeurende verklaring verstrekt de jaarrekening van de gemeente, dan wel provincie een getrouw en rechtmatig beeld laat zien. Het is dan ook van belang voor elk college dat er een juiste en rechtmatige verantwoording plaatsvindt. De gemeente of provincie moet dan met name eisen dat de accountant deze taak op een kundige wijze uitvoert. Deze accountant moet goed op de hoogte zijn van de geldende wet- en regelgeving, maar ook betrokken zijn bij de ontwikkeling er van. Op deze wijze waarborgt de gemeente dat men tijdig de kennis krijgt over actuele ontwikkelingen binnen de lokale overheid. De accountant dient hierin mee te denken met de gemeente/provincie en hen tijdig te wijzen op aandachtsgebieden.

Welke toekomstontwikkelingen voorziet u voor de jaarrekening?

De internationale regelgeving rondom het jaarrekeningrecht voor overheden is volop in beweging. De bestaande regelgeving, de IPSAS (International Public Sector Accounting Standards),  welke in het verleden door de Nederlandse overheid niet is overgenomen, wordt op dit moment door de EU vertaald in de EPSAS (European Public Sector Accounting Standards). De economische crisis in Europa heeft er toe geleid dat de behoefte aan harmonisatie van begrotings- en verslaggevingsregels binnen de EU groot is. Met de invoering van EPSAS beoogd de EU een beter toezicht te houden op haar lidstaten. De EPSAS wordt gebaseerd op de eerder genoemde IPSAS en kent een meer gestuurde regelgeving ten aanzien van het verplichtingenstelsel, maar ook ten aanzien van de waardering van balansposten en dergelijke. Dit heeft met name voor de Nederlandse overheid welke haar boekhouding op kasbasis voert, forse gevolgen. Maar ook voor decentrale overheden zullen er naar alle waarschijnlijkheid flinke gevolgen zijn, in elk geval wordt de ruime beleidsvrijheid ten aanzien van de inrichting van de jaarrekening van de decentrale overheden ingeperkt. Ook binnen Nederland zijn er met de commissie Depla ontwikkelingen ten aanzien van de vernieuwing van de regels voor begroten en verantwoorden. Op dit moment worden de voorstellen vanuit deze commissie verder uitgewerkt. Het is in elk geval duidelijk dat de komende jaren de verslaggevings- en begrotingsregels voor gemeenten en provincies grondig op de schop gaan.

Seminar Jaarrekeningactualiteiten Gemeenten & Provincies | 2 december 2014 | Utrecht

Het interactief seminar Jaarrekeningactualiteiten Gemeenten & Provincies 2014 geeft een compleet overzicht van alle ontwikkelingen die betrekking hebben op uw jaarrekening.

Het programma is speciaal samengesteld voor Gemeenten en Provincies, maar ook voor instanties die vallen onder de Wet op Gemeenschappelijke Regelingen.
Het gehele programma en alle sprekers vindt u op de website van Jaarrekeningactualiteiten.