De focus van de controller ligt op de toegevoegde waarde voor de samenleving

De positie van de controller blijft in beweging. Verandermanagement, digitalisering, de circulaire economie. Er komt heel veel op de controller af, zegt prof. Goos Minderman, hoogleraar Public Governance, directeur van The Midfield, medeoprichter van de postgraduate controllersopleiding in de publieke sector en hoofddocent bij SBO.

De functie van controller blijft veranderen? Een dynamisch vak?

‘Dat is het zeker. Het is een belangrijke functie geworden, hij of zij houdt zich allang niet alleen meer met de financiën en de administratie bezig. Hij schuift aan bij management, bij directie. Hij heeft een veel strategischere rol gekregen binnen de organisatie en moet zijn visie vragen over allerlei integrale thema’s.

De controller heeft het over de doelmatigheid van het beleid en kijkt daarbij niet alleen naar de financiële resultaten. Hij spreekt met de baas van zijn baas, de Raad van Toezicht over de visie, over de strategie en de monitoring daarvan. Hij moet ze overtuigen hun visie te verbreden en niet alleen naar de aandelen te kijken. Ook nieuwe wetgeving dwingt hem in deze andere rol. De controller moet net zo streng te zijn op het behalen van de maatschappelijke doelstellingen van bedrijf en instelling. Daar ligt nu echt focus op. Het gaat nu om de toegevoegde waarde voor de samenleving. Om waarden in plaats van cijfers. In het jaarverslag van energiebedrijf Alliander, gericht op ‘langetermijnwaardecreatie’, mag ik graag als voorbeeld noemen.

De samenleving wordt steeds veeleisender op dat vlak en dat verwachten de kiezers en bewoners ook. Ze rekenen de gemeente daar op af. Het cyclische ondernemen, de circulaire economie, gaat daar ook over. Hoe leg je deze waarden allemaal vast?

Ziet u het profiel van de controllers veranderen?

Jazeker, ik kom bij de cursussen ook steeds vaker mensen uit de sociale wetenschap tegen. Zeker onder concern controllers. Zij moeten ook juist verbindingen binnen de organisatie leggen, buiten het eigen vakgebied kijken, veranderprocessen in gang zetten. In de meer ondersteunende rol zien we nog wel echte financiële controllers, ook dat blijft uiteraard belangrijk. De cijfers moeten op orde zijn.

Wat komt er nog meer op de controllers af?

Het toetsen van informatie. Dat wordt een uitdaging. Kijk naar de gemeenten; door de decentralisatie zijn zij voor veel zaken verantwoordelijkheid geworden. Voor de jeugdzorg, er gaat enorm veel informatie over en weer. Maar hoe beoordelen we de informatie? Zonder juiste informatie zijn we nergens. Hoe zorgen we voor de juiste rapportagecyclus?

En dan is er digitalisering. Hoe ga je als controller om met data? Hoe profiteer je ervan, zonder in problemen te komen met de verscherpte privacywetgeving.

Het worden zeker belangrijke tijden. We staan aan de vooravond van een bijzonder tijdperk. De komende tien jaar moeten we beslissingen nemen over een groot aantal fundamentele problemen. Van het klimaatvraagstuk – energie, voedsel tot aan verstedelijking, vergrijzing. Niet eerder was dat zo urgent. Ik geloof zeker dat de rol van de steden, de lokale overheid en het middenveld daar een belangrijke rol in gaan spelen.  Zij zullen met de antwoorden komen, maar ook nieuwe modellen vinden waarin de kosten, waarden en risico’s gedeeld worden.