SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Anouk de Jong, ruim 20 jaar ervaring als groepsleerkracht op het speciaal onderwijs, heeft de cursus Coaching in het onderwijs gevolgd en de theorie toegepast op verschillende lagen: op groeps-, volwassen en kindniveau. Welke technieken heeft zij hiervoor ingezet, en waarom zijn deze coachtechnieken zo belangrijk om tot de kern van problemen te komen én een duurzame oplossing te realiseren?
Coaching in het onderwijs aan de hand van vier stappen
Anouk: “Voorheen hanteerde ik Mission Possible en Kids’ Skills in mijn coachgesprekken; methodes met elf stappen die gedurende een traject van zes weken aan bod komen. Ik heb tijdens de cursus Coaching in het onderwijs geleerd dat de lengte van een coachtraject niet op voorhand vastgesteld kan worden. Het is volledig afhankelijk hoe groot het probleem is en hoe de ander er voor staat. Ik heb daarnaast geleerd dat de essentie van de elf stappen eigenlijk de cirkeltechniek, schaalvraag en wondervraag zijn. Hierdoor zijn de elf stappen teruggebracht naar vier stappen, waarin je minstens net zo goed tot de essentie van het probleem komt”.
De krachtbronnen van personen ontdekken
“De cirkeltechniek bestaat uit meerdere cirkels. De binnenste cirkel zijn de krachtbronnen van een persoon. Iedereen heeft meerdere krachtbronnen, die je juist uit kunt lichten en gebruiken om het probleem of de belemmering op te lossen. De cirkel daaromheen is hetgeen waar iemand tegenaan loopt en wat hij of zij lastig vindt. Als je de juiste vragen stelt, de benoemde schaal- en wondervraag, kom je tot problemen of belemmeringen. Het mooie is dat je in die buitencirkel goed tot de kern van het probleem komt: waar heeft iemand nou echt last van? Gebruik de krachtbron vervolgens om het kernprobleem op te lossen”, aldus Anouk.
Coaching van leerlingen
“Recent kwam een leerling overstuur op school, omdat de ochtend helemaal niet goed liep. Ik keek toen eerst naar de binnenste cirkel: een ontzettend creatieve, gemotiveerde en behulpzame leerling. Wat is nu eigenlijk het probleem? Dat bleek onrustig opstaan. Die ochtend was hij met alle lichten aan en de boodschap ‘je moet nu opstaan’ gewekt, en die onrust werkte door gedurende de dag. De wondervraag bleek: ‘hoe ziet jouw ideale ochtend eruit?’. Het antwoord was zacht gewekt worden, met een lieve goedemorgen en alleen lichten op de gang aan. Ik vroeg of ik zijn ouders mocht bellen en de oplossing mocht delen. Dat mocht, en de volgende dag was het al een stuk beter. De sleutel in dit geslaagde voorbeeld is het feit dat het zijn eigen oplossing was. Het blijft hierdoor zijn ding, en daardoor loop je tijdens het coachen niet tegen weerstand aan. Weerstand bestaat namelijk niet, het is een regieaanwijzing”, illustreert Anouk.
Coaching van volwassenen
Anouk: “Ik merk dat het bij volwassen nog belangrijker is om hen met de oplossing te laten komen. Ik coach startende leerkrachten, en eerst legde ik hun mijn ervaringen op en vertelde welke aanpak werkt. Ik weet nu dat dit soms averechts werkt, omdat dit een aanpak is die voor de ander wellicht niet werkt. Als dit niet werkt, kunnen de startende leraren juist onzekerder worden in plaats van zelfverzekerder. Het is bij het coachen van collega’s belangrijk om vooral te luisteren, dan voelen ze zich uiteindelijk zelfverzekerd genoeg om met hulpvragen te komen én zelf oplossingen aan te dragen. Leraren ontdekken dan bijvoorbeeld vanzelf dat hun leerlingen reageren op modelgedrag: als je wil dat zij lezen, ga dan zelf ook lezen”.
Kennisuitwisseling tussen speciaal en regulier onderwijs
“Lesgeven haal ik veel plezier uit, maar heb ik wel volledig onder de knie. Ik wil graag mijn collega’s en leerlingen trainen, begeleiden en coachen om het onderwijs te verbeteren. Ik heb namelijk een bak ervaring in het speciaal onderwijs. Veel kinderen worden niet begrepen op het regulier onderwijs, en zij komen dan vaak te laat naar het speciaal (basis)onderwijs. Zij hebben dan vaak een leerachterstand en zijn erg onzeker. Dat is onnodig als leerkrachten weten hoe ze een constructief gesprek voeren met hun leerlingen, waarbij de juiste vragen worden gesteld en de eigen krachtbronnen aangesproken worden. Hoe ik collega’s dat bij kan brengen, ontbrak in mijn expertise. Dankzij de cursus heb ik het laatste stukje uit die puzzel gevonden”, sluit Anouk af.
Stimuleer anderen om vanuit hun kracht te handelen
Wil jij, net als Anouk, jouw collega’s en leerlingen coachen om obstakels op hun eigen kracht te overkomen? Meld je dan aan voor de cursus Coaching in het onderwijs van SBO! Wil je meer weten over het programma? Vraag dan de brochure aan. Deze cursus is ook op maat te volgen met jouw team. Kies in dat geval voor een Incompany-traject!
