SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Op 17 maart is het zover: de Tweede Kamerverkiezingen. Wegens de uitzonderlijke tijden waarin we ons momenteel bevinden lijken de spanningen rond deze verkiezingen extra hoog op te lopen. De focus ligt op de corona-aanpak, maar er wordt ook veel aandacht besteed aan het onderwijs in de verkiezingsprogramma’s. Zie je door de bomen het bos niet meer? De Nationale Onderwijsgids heeft een overzichtelijke lijst gemaakt wat de grootste politieke partijen voor het onderwijs in petto hebben.
Dit zijn de belangrijkste punten over onderwijs in de verkiezingsprogramma’s van de Nederlandse politieke partijen.
Ter info: Artikel 23 van de Grondwet gaat over vrijheid van onderwijs. In dit artikel staat vastgelegd dat we in Nederland twee soorten onderwijs hebben: openbaar en bijzonder. Openbaar onderwijs is voor iedereen toegankelijk, en bijzonder onderwijs is vanuit een bepaalde ideologie of (geloofs)overtuiging opgericht. Recent was dit wetsartikel in het nieuws omdat sommige scholen zich op dit artikel beroepen als er discriminatie op basis van afkomst, geloof of seksualiteit plaatsvindt.
50PLUS
- De basisbeurs keert terug
- De positie en beloning van leraren in het primair en voortgezet onderwijs wordt versterkt
- Onderwijs wordt in het Nederlands gegeven
- Beroepsonderwijs gaat zich meer richten op volwassenen
- Voortgezet algemeen volwassenenonderwijs is direct en gratis beschikbaar voor mensen die recht hebben op een WW-uitkering
CDA
- Het leenstelsel wordt vervangen door een nieuwe basisbeurs
- Artikel 23 blijft bestaan
- In het eerste jaar van de lerarenopleiding wordt het collegegeld gehalveerd
- Leraren krijgen minder administratieve taken en meer tijd voor lesontwikkeling
- Leraren in speciaal onderwijs of op scholen met veel leerachterstanden krijgen een toeslag op hun salaris
ChristenUnie
- Het leenstelsel wordt afgeschaft en de basisbeurs keert terug; uitwonende studenten krijgen 550 euro per maand
- Artikel 23 blijft bestaan
- De werkdruk wordt aangepakt en het lerarentekort wordt tegengegaan door betere loopbaanperspectieven
- Leraren krijgen meer zeggenschap over de besteding van middelen voor passend onderwijs en er komt beter toezicht op passend onderwijs
- De kerndoelen en het curriculum in het primair en voortgezet onderwijs worden verbeterd; een nieuwe commissie geeft hier elke vijf jaar advies over
D66
- Er komt een nieuwe studiebeurs en studenten krijgen een verzilverbare belastingkorting in plaats van toeslagen
- Artikel 23 wordt aangepast en scholen krijgen een acceptatieplicht
- Leraren krijgen minder regels, kleinere klassen, minder lesuren en meer ruimte voor ontwikkeling
- De loonkloof tussen het primair en het voortgezet onderwijs wordt gedicht en er komt één cao voor het hele funderend onderwijs, en leraren die werken op scholen met veel leerachterstanden krijgen een hoger salaris
- Het bindend studieadvies wordt beperkt tot 40 studiepunten
DENK
- De basisbeurs wordt heringevoerd en (oud-)studenten worden gecompenseerd
- Artikel 23 blijft bestaan, en er wordt een einde gemaakt aan de ‘hetze tegen islamitische scholen’
- Leraren krijgen een beter salaris, te beginnen met basisschoolleraren
- Er komt een brede brugklas waardoor het selectiemoment wordt uitgesteld, en onderadvisering van leerlingen met een migratieachtergrond wordt tegengegaan
- Er gaat extra geld naar het passend en speciaal onderwijs
Forum voor Democratie
- De basisbeurs wordt heringevoerd en (oud-)studenten krijgen een compensatie
- Artikel 23 blijft bestaan, maar strengere waarborgen op kwaliteit, vooral bij islamitisch onderwijs
- Hogere salarissen, kleinere klassen, minder papierwerk en meer autonomie voor leraren, die het liefst fulltime werken
- Strengere toelatingseisen voor studenten
- Het passend onderwijs wordt begrensd en er wordt meer geïnvesteerd in speciaal onderwijs
GroenLinks
- Vanaf achttien jaar krijgen alle jongeren recht op een startkapitaal van 10.000 euro, en studenten uit gezinnen met een inkomen tot 100.000 euro per jaar ontvangen een studiebeurs van maximaal 400 euro per maand
- Artikel 23 wordt aangepast en scholen krijgen een acceptatieplicht
- De werkdruk voor leraren wordt verlaagd door kleinere klassen en meer ondersteuning in de klas
- De loonkloof wordt gedicht: leraren in het primair onderwijs gaan evenveel verdienen als leraren in het voortgezet onderwijs, salarisverschillen tussen algemeen en bijzonder onderwijs verdwijnen en leraren die op scholen met veel kwetsbare kinderen werken krijgen een hoger salaris
- Na de basisschool komt er een meerjarige brede brugklas
PvdA
- De basisbeurs wordt opnieuw ingevoerd in combinatie met een progressiever belastingstelsel en een aanvullende beurs voor studenten uit gezinnen met een middeninkomen
- Artikel 23 wordt aangepast en scholen krijgen een acceptatieplicht
- De loonkloof wordt gedicht: leraren in het basisonderwijs en speciaal onderwijs gaan evenveel verdienen als leraren in het voortgezet onderwijs
- Leraren krijgen meer tijd voor ontwikkeling en kleinere klassen
- Alle kinderen moeten via school extra onderwijs, huiswerkbegeleiding of coaching in studievaardigheden kunnen krijgen, en scholen krijgen hiervoor extra middelen
Partij voor de Dieren
- De basisbeurs keert terug, het collegegeld gaat fors omlaag, en ‘leen-stelselstudenten’ worden royaal gecompenseerd
- Artikel 23 wordt aangepast
- Lerarensalarissen worden verhoogd, de loonkloof wordt gedicht en het aantal lesuren gaat omlaag naar maximaal 20 uur per week zodat leraren meer tijd overhouden voor het organiseren van het onderwijs
- Er wordt meer geïnvesteerd in passend onderwijs
- Leerlingen krijgen meer inspraak in het curriculum en de urennormen vervallen, waardoor scholen zelf de hoeveelheid uren kunnen afstemmen op de exameneisen
PVV
- De basisbeurs wordt heringevoerd
- Artikel 23 blijft bestaan maar islamitisch onderwijs wordt afgeschaft
- Er wordt geïnvesteerd in doorlopende leerlijnen van het vmbo naar het mbo en uiteindelijk het hbo
- Leraren moeten politiek neutraal zijn
- Er wordt geïnvesteerd in passend onderwijs
SGP
- De basisbeurs keert terug en kinderen van ouders met middeninkomens hebben recht op een aanvullende beurs
- Artikel 23 blijft bestaan, maar er wordt strenger opgetreden tegen ‘jihadistisch onderwijs’
- De loonkloof tussen primair en voortgezet onderwijs wordt gedicht
- Leraren en ouders krijgen meer invloed in passend onderwijs
- Studenten aan de lerarenopleiding kunnen zich meer specialiseren in jongere of oudere leerlingen
SP
- Alle studenten krijgen een studiebeurs, jongeren uit gezinnen met een lager inkomen krijgen ook een aanvullende beurs, en er komt een compensatieregeling voor (oud-)studenten die onder het leenstelsel vallen
- Artikel 23 wordt aangepast, scholen krijgen een acceptatieplicht en elke school geeft lessen over grondrechten
- Docenten krijgen een hoger salaris en de loonkloof tussen basisonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs versus het voortgezet onderwijs wordt gedicht
- Meer gymlessen op school en zwemles voor iedereen
- Er komen nieuwe scholen voor speciaal onderwijs en het starten van speciaal onderwijs op reguliere scholen wordt makkelijker
VVD
- Het sociale leenstelsel blijft, maar studenten uit gezinnen met een lager inkomen kunnen een aanvullende beurs krijgen
- Artikel 23 wordt gemoderniseerd: een grondwetswijziging moet zorgen dat artikel 23 het gelijkheidsbeginsel (artikel 1) niet mag ondermijnen, en er komt een acceptatieplicht op bijzondere scholen
- Hogere eisen aan basisvaardigheden op scholen (lezen, schrijven, taal en rekenen), en techniek, digitalisering en burgerschap worden toegevoegd aan het onderwijsprogramma
- Excellente leraren krijgen een hoger salaris
- Excellente scholen krijgen extra geld om activiteiten te organiseren, slecht presterende scholen moeten eerst de basis op orde krijgen
Ben je er nog niet over uit op welke partij je wilt stemmen in de Tweede Kamerverkiezingen? Dan kun je via deze link ook het OnderwijsKieskompas invullen.
Door: Nationale Onderwijsgids
Bronnen: verkiezingsprogramma’s politieke partijen, Nederlandse Grondwet
