SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Mijn hele schoolleven lang heb ik de resultaten van toetsen, examens en dus diploma’s als relatief beschouwd. Misschien komt het doordat de hoofdmeester van mijn basisschool in de jaren ’60 al experimenteerde met niveaugroepen. Ik zag dat niet iedereen dezelfde talenten heeft en dus ook niet langs dezelfde meetlat gelegd kan worden.
Deze hoofdmeester was bovendien een zeer creatief man, waarmee hij zijn team en de hele school inspireerde tot het doen van meer dan ooit in een citotoets gemeten kan worden. Ik leerde van hem dat het in het leven gaat om een bezielde levenshouding.
Op de middelbare school schrok ik me dan ook een hoedje, omdat ik daar leerde dat onderwijs in essentie gaat om gehoorzamen aan het gezag. Wie ik was, deed er niet toe; ik moest domweg doen wat er van mij gevraagd werd. Dus leerde ik heel veel saaie lesstof tijdelijk uit mijn hoofd voor al die toetsen, want ik wilde vooral niet blijven zitten. Deze dwingende toets-cultuur leidde weliswaar tot een verhoogd niveau van bepaalde kennis, maar vooral tot een opportunistische houding: ik doe wat er van mij gevraagd wordt, anders kom ik in de problemen.
In essentie leerde ik kritiekloos gehoorzamen, wat gezien de historische les die we uit WO II kunnen trekken, een gevaarlijke levenshouding is. Het heeft me na mijn middelbare school, toen ik koos voor een creatief beroep, enige tijd gekost om dit weer af te leren.
Discussie over toetsen wordt eindelijk gevoerd
Gelukkig wordt de discussie over het nut en effect van toetsen door het hele onderwijs heen inmiddels gevoerd. Enerzijds neemt de ‘toets-dwang’ toe, anderzijds hoor je steeds meer kritische geluiden.
De school waar ik een tijdje – niet toevallig – gewerkt heb als docent en die ten eerste kijkt naar leerlingen en pas daarna naar toets-resultaten, stuurde de ouders onlangs een briefje naar aanleiding van het nieuw ingevoerde cito-volgsysteem (citovas):
‘Wij vinden de uitslagen van de toets niet altijd passen bij de inzet van de leerling en de cijfers die hij/zij verder vertoont.’
Wat zeggen toets-resultaten?
Hoe meer er naar toets-resultaten gekeken wordt, hoe minder het mij zegt. Een professor kan onvermogend zijn om werkelijk te communiceren met zijn geliefde en een loodgieter is wellicht hoogbegaafd, maar paste met zijn talenten niet in het onderwijssysteem.
Werkelijk creatieve en intelligente geesten zijn doorgaans niet in staat zich aan te passen aan een strak systeem. En creatieve geesten hebben we juist nodig om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. Daarom ben ik dol op lastige pubers: daar zit pit in. Het gaat om bezieling en niet om cijfers.
Geschreven door: Hester Macrander
Hester is opgeleid als theaterdocent en docent Nederlands. Ze is werkzaam als theatermaker, dagvoorzitter, publicist en freelance docent.
Meer weten?
Tijdens de 9e editie van het jaarcongres Actualiteiten in Toetsen en Examineren in het VO op 15 en 16 april, hoort u alles over de actualiteiten en kunt u zich verdiepen in actuele toets- en examenonderwerpen van zowel beleidsmakers als praktijkuitvoerders.
Of bekijk eens deze cursussen en congressen:
