SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
In aanloop naar de cursus Privacy en informatie-uitwisseling in zorg en sociaal domein vertelt docent Ulco van de Pol over dilemma’s met betrekking tot de bescherming persoonsgegevens binnen het sociaal domein.
Privacy dilemma’s
De Rekenkamer Metropool Amsterdam heeft in maart dit jaar het rapport ‘Privacy van burgers met een hulpvraag’ uitgebracht. Het rapport betrof een onderzoek naar de privacybescherming, voornamelijk in het sociaal domein na de decentralisatie.
Onderzocht is de werkwijze van de wijkteams die in de gemeente Amsterdam zijn belast met de uitvoering van de Jeugdwet en de WMO 2015. Een belangrijke bevinding is dat op de werkvloer een grote onzekerheid bestaat over hoe in concrete situaties moet worden omgegaan met privacy dilemma’s.
Concrete doelstellingen die houvast bieden ontbreken; met het vragen van toestemming wordt zeer wisselend omgegaan. Zie in dit verband ook het rapport van de Autoriteit Persoonsgegevens van april 2016 over ‘De rol van toestemming in het sociaal domein’. Ook is regelmatig sprake van het opvragen en opslaan van een overmaat aan gegevens en wordt onvoldoende onderscheid gemaakt tussen “dat” en “wat” informatie: is iemand cliënt en wat staat in het dossier?
Nader onderzoek
Voor de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam is dit aanleiding om een nader onderzoek te laten doen. Het doel is om door middel van dossieronderzoek en diepte-interviews inzicht te verkrijgen in actuele privacy dilemma’s. De hieruit voortvloeiende best practices kunnen de hulpverleningspraktijk ten goede komen.
Een ander privacy dilemma én recente ontwikkeling die de bescherming van persoonsgegevens onder druk zet is Big Data.
Big Data
Het rapport Big Data in een vrije en veilige samenleving van de WRR beschrijft een revolutie in de technieken om grote hoeveelheden data snel en efficiënt te verwerken en te analyseren.
In het rapport Big Data wordt beschreven dat een toenemend aantal organisaties zich zal aansluiten bij bestaande en nog op te richten samenwerkingsverbanden die gegevens uitwisselen en daarop analyses laten uitvoeren.
Bij het gebruik van Big Data ontstaan nieuwe persoonsgegevens, vallen domeingrenzen weg, evenals de klassieke scheiding tussen de publieke en private sector.
Kernprincipes van gegevensbescherming onder druk
De analyse van Big Data zet de kernprincipes van gegevensbescherming onder druk. Deze zijn vanouds gericht op het verzamelen en gebruik van persoonsgegevens en niet of veel minder op analyse en (secundair) gebruik ervan. De Belastingdienst is het verst met het gebruik van deze analysemethode. Maar het is reëel te verwachten dat deze aanpak ook in het sociaal domein zijn intrede doen. Het gebruik hiervan vergt herijking van het bestaande privacy instrumentarium.
Zowel de gegevensuitwisseling in samenwerkingsverbanden als het gebruik van Big Data zetten privacybescherming op scherp. Een verantwoorde uitwisseling van persoonsgegevens vereist nieuwe kaders voor de uitvoering van publieke taken, zeker ook voor het sociaal domein.
Ulco van de Pol is voorzitter van de Commissie Persoonsgegevens Amsterdam en docent van de cursus Privacy en informatie-uitwisseling in zorg en sociaal domein. Bovengenoemde onderwerpen staan centraal binnen deze cursus. Benieuwd geworden naar de inhoud van de Privacy en informatie-uitwisseling in zorg en sociaal domein?Bekijk het programma
