Aantasting van de democratische rechtstaat

Minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker bracht recent een bezoek aan Polen. Nederland maakt zich al langer grote zorgen om de rechtsstaat in dat land. De Poolse regering heeft een pakket aan hervormingen doorgevoerd waarmee het haar invloed op de rechterlijke macht vergroot. Dat is een aantasting van de democratische rechtsstaat.

Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en voorzitter van de adviesraad veiligheid van het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid.

De staat van de rechtstaat

Dekker bezocht onder andere het Hooggerechtshof. Daar sprak hij met Eerste Voorzitter Mw. Gersdorf over de staat van de rechtsstaat in Polen. Vorig jaar werd zij door de regering ontslagen terwijl haar termijn nog tot 2020 doorliep. Daar heeft ze zich niet bij neergelegd. Ze weigerde op te stappen en is haar werk blijven doen. Minister Dekker heeft een gesprek met haar gehad over deze gang van zaken maar ook over de toekomst van de rechtsstaat in Polen. Hij heeft zijn bewondering en steun uitgesproken voor haar zeer belangrijke werk waarmee ze een voorbeeldfunctie heeft in het Polen van nu.

Wederzijds vertrouwen en erkenning

Dekker heeft ook een stevig gesprek gevoerd met minister van Justitie Ziobro. Dekker heeft hem laten weten dat hij zich ernstig zorgen maakt en dat Nederland niet weg zal kijken de komende tijd. De hervormingen in Polen hebben ook directe gevolgen voor Nederland. Dekker gaf in het gesprek aan dat de Poolse rechtsstaat in wezen ook de Nederlandse rechtsstaat is. Het huidige systeem van justitiële samenwerking gaat uit van wederzijds vertrouwen en wederzijdse erkenning. Bijvoorbeeld bij het uitleveren van gezochte personen aan Polen. Rechters toetsen dan of de rechtsstaat in Polen voldoet aan Europese regels. Dit kan leiden tot minder uitleveringen. De minister heeft zijn Poolse collega laten weten dat hij de situatie in Polen met argusogen blijft volgen en niet zal schuwen om (op Europees niveau) maatregelen te nemen.

Beschermen van de rechtstaat

Ook ging Dekker langs bij de Vertegenwoordiger van de Europese Commissie in Polen. Door hem werd Dekker bijgepraat over de laatste stand van zaken van de stappen die de Europese Commissie neemt op het gebied van het beschermen van de rechtsstaat in Polen. De dag werd afgesloten met een gesprek met een aantal ngo’s die kritisch zijn op de hervormingen.

Fundamentele principes van de rechtstaat

Minister Dekker: ‘Ik maak me al lang ernstig zorgen over de rechtstaat in Polen. We mogen niet aan de zijlijn blijven staan terwijl de situatie daar steeds nijpender wordt. Daarom hebben we de kritische en strijdbare partijen in Polen ook een hart onder de riem gestoken. Zij gaven aan dat de steun van Nederland echt helpt. Dat vond ik bemoedigend. Ik blijf de mensen die hiervoor strijden onverminderd steunen, zij maken het verschil voor hun land. Ik heb veel respect voor deze mensen. Daarnaast zal ik ook niet schuwen om zelf verdere maatregelen te nemen als de Poolse regering niet tot inkeer komt. Het zou goed zijn als we het in Europa eens zouden kunnen worden dat landen zoals Polen alleen nog financiële steun krijgen als ze zich houden aan de fundamentele principes van de rechtsstaat.’

Meer weten?

• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.
• Op de cursus Predictive profiling leert u hoe u afwijkend gedrag signaleert en dreigingen in de omgeving voorkomt.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.