Van bestrijden naar bevrijden

Ondertussen in de Spaanse Polder: experimenteren met een nieuwe aanpak van ondermijnende criminaliteit.

Marcel van de Ven, stadsmarinier bij de gemeente Rotterdam en docent op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning.

Rechtshandhaving alleen niet voldoende

De afgelopen jaren is stevig ingezet op ondermijning in de Spaanse Polder, een groot industrieterrein aan de rand van Rotterdam. Vooral de automobielbranche blijkt oververtegenwoordigd, ook als het gaat om strafbare feiten; praktijken van ondermijning. Via de integrale samenwerking vanuit het RIEC (Regionaal Informatie en Expertise Centrum) is hier de afgelopen jaren stevig ingezet op rechtshandhaving. Dit heeft geleid tot resultaten, echter werd hiermee ook duidelijk dat enkel met rechtshandhaving weliswaar “het gras gemaaid wordt, maar het fenomeen niet met wortel en tak kan worden uitgeroeid”.

Bestuursrechtelijk instrumentarium

Na de evaluatie van het RIEC- project werd vastgesteld dat, om ook de wortels van het fenomeen aan te pakken, er behoefte is aan een zichtbare, aanwezige en bereikbare overheid in het gebied, die nadrukkelijk inzet op flankerend beleid en gebruik maakt van het bestuursrechtelijk instrumentarium. De aanname was dat enkel de overheid dit maatschappelijke probleem niet duurzaam kan omzetten in kansen en (economische) mogelijkheden, hiervoor ook een beroep gedaan moet worden op de samenleving. Een van de onderdelen van de nieuwe aanpak is het opzetten van netwerken van bonafide projectontwikkelaars, pandeigenaren en ondernemers om zodoende “publiek/privaat” samen te werken en de omslag te maken van “bestrijden naar bevrijden”. Een jaar geleden (voorjaar 2016) is hierop geanticipeerd door de inzet van een stadsmarinier (ambtenaar met geleend gezag en mandaat die dwars door bestaande structuren in opdracht van de burgemeester mag interveniëren).

Van bestrijden naar bevrijden

Deze bijzondere aanpak binnen de Spaanse Polder is een jaar lang gevolgd in actie-onderzoek door de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB, prof. Dr. Mark van Twist). De uitkomsten van dit onderzoek bieden aanknopingspunten en inzichten voor de lokale aanpak van ondermijnende criminaliteit. Waar voorheen de nadruk lag op het bestrijden van criminaliteit, komt deze steeds meer (ook) te liggen op het bevrijden van het economisch potentieel. Het onderzoek reflecteert vanuit tijdperspectief op deze aanpak. Het onderzoek laat zien dat er naast grote, symbolische bijeenkomsten en acties, oog moet zijn voor wat er ondertussen gebeurt in het gebied: als de bijeenkomst over is, de dienstauto’s wegrijden en iedereen weer ‘gewoon’ aan het werk gaat. Duidelijk wordt dat ondermijnende criminaliteit een maatschappelijk probleem is dat breed aangepakt moet worden samen met de samenleving, in dit geval projectontwikkelaars, pandeigenaren en/of ondernemers.

Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Aanpak financieel-economische criminaliteit leert u hoe u financiële fraude waar mogelijk voorkomt en waar nodig bestrijdt.
• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.