De gebeurtenissen in Keulen nader beschouwd

Door Menno van Duin, lector Crisisbeheersing bij het Instituut Fysieke Veiligheid en de Politieacademie en docent op de cursus Crisisbeheersing en Rampenbestrijding.

Ik ben zeker niet de enige die blij zal zijn dat januari weer voorbij is. Blue Monday weer overleefd, zullen we maar zeggen. Crisis-technisch gezien was het op zijn minst een bijzondere maand. De gebeurtenis die daarbij verreweg de meeste aandacht opeiste was de oud en nieuwviering in Keulen. Natuurlijk kent iedere crisis zo zijn eigenaardigheden, maar daarin is Keulen mijns inziens wel heel apart.

Eigenaardigheden

De vraag die dan gelijk gesteld dient te worden is of datgene wat zich voordeed in Keulen die betreffende nacht wel een crisis genoemd kan worden. Daarmee komen we gelijk bij één van de grootste eigenaardigheden van deze casus. We weten het niet. Er is nauwelijks een crisis te noemen die zich zo apart ontwikkeld heeft. Ga maar na. Aanvankelijk was er niets aan de hand; na enkele dagen druppelden de eerste signalen en verhalen binnen, waarbij de casus steeds groter en groter leek te worden. Van een tiental aangiftes liep het door naar de honderden. Er zou sprake zijn van vele tientallen personen die redelijk georkestreerd vooral meisjes en vrouwen hebben geïntimideerd, diefstallen hebben gepleegd, vrouwen hebben aangerand e.v. Deze groep zou overwegend bestaan uit asielzoekers en andere al dan niet illegaal in Duitsland verblijvende buitenlanders. Maar… wij weten het niet. Nu al ruim een maand later is de hele casus met enorme mist omgeven.

Maatschappelijke verbreding

Typerend voor crises en zeker ook voor deze is het feit dat crises gebeurtenissen zijn die vele aspecten en thema’s raken en daarmee gekoppeld worden aan verschillende maatschappelijke thema’s. Juist dat onderscheidt een crisis van een incident of ongeval. De maatschappelijke verbreding die plaatsheeft. Dat maakte Keulen tot een crisis; veel meer dan datgene wat er misschien ter plaatse gebeurde. Natuurlijk werd de koppeling gemaakt met vraagstukken als massaal geweld tegen vrouwen (zoals bijvoorbeeld eerder in Egypte) en gendervraagstukken en werd de vraag gesteld of dit nu een typisch etnisch verschijnsel was (‘wij, blanken doen dat niet…’). Maar het raakte ook al direct het vraagstuk van het vluchtelingenbeleid dat juist na Keulen veranderde (‘zie maar eens wat we in huis halen’). Tegenover het dode jongetje op het strand en ‘wir schaffen das’ van Merkel kwam nu Keulen te staan. Het werd ook het vraagstuk van de wegkijkende (Duitse) linkse media. Er is een soort ethische code in de Duitse journalistiek die maakt dat misstanden gepleegd door asielzoekers eerder ‘onder de pet gehouden worden’ vooral om de (ultra)rechtse krachten in datzelfde land geen gelegenheid en forum te geven. Daarmee werd Keulen een veel breder thema dan op zich nodig was.

Paarse krokodil

Ten slotte is het, aansluitend op het eerste punt, bijzonder dat het feitelijk een crisis is zonder beelden. Wij kennen langzamerhand allemaal de gedachten achter de ‘Wet van Pleuris’ en deze casus zou toch alles in zich moeten hebben om ook via (sociale) media te exploderen. Niets van dat alles. Feitelijk is er nauwelijks een filmpje en moeten wij het doen met een gevonden briefje met wat in Duits vertaalde woordjes (‘grote borsten’ en ‘wil je met mij naar bed’). Misschien is dat laatste nog wel het meest bijzondere van de casus die tenminste de vraag oproept of de omvang ervan mogelijk toch beperkter is dan in de loop van januari naar voren leek te komen. Normaliter weten wij na een gebeurtenis als deze na enkele weken goed wat er zoal geschied is. Als eenmaal de media erop duiken en ook via sociale media relevante informatie wordt gedeeld, wordt langzamerhand het plaatje wel duidelijk. Er zal vast het een en ander gebeurd zijn die nacht maar niet op die schaal die het – na weken – leek te zijn! Voor mij roept dat laatste (vrijwel geen verhalen, beelden e.v.) de vraag op of hier niet toch niet (deels?) sprake is van een paarse krokodil?

Meer weten?
Op de cursus Crisisbeheersing en rampenbestrijding leert u hoe u zich voorbereidt op een mogelijke (mini) crisis in uw gemeente?

Bron: IFV