De macht en onmacht van vaderschap en omgang na geweld

Enige tijd gelegen bracht ik een indrukwekkend bezoek aan Minnesota en Duluth met het thema mishandeling en vaderschap. Ik volgde er verschillende groepsbijeenkomsten voor mannen die hun vrouw mishandeld hadden, op uitnodiging van DAIP, het Domestic Abuse Intervention Project. Deze organisatie ontwikkelde een scholings-en trainingsmodel om te werken met mishandelende mannen als vaders.

Lage zelfcontrole

Terwijl Mike praat zie ik de ogen van enkele groepsgenoten ineens oplichten. Wat Mike vertelt raakt ook hun vaak turbulente leven. Claire, een maatschappelijk werker, corrigeert tijdens de groepsbijeenkomst sommige mannen die uit hun dak dreigen te gaan van woede. ‘You have to choose your battles wisely’, houdt ze de mannen in dialoog voor. En inderdaad, het controlerende, bazige en soms intimiderende gedrag van veel mannen in hun relaties met hun partners en kinderen, gaat gepaard met een lage zelfcontrole. Veel gewelddadige mannen hebben zichzelf slecht in de hand. Hun geringe zelfbeheersing heeft veel relationele schade toegebracht.

Caring Dads

Het Canadese 17 weken durende groepsprogramma Caring Dads, in Europa geland en intussen ook in Nederland geïntroduceerd, kan wellicht helpen bij relationeel herstel na partnergeweld en kindermishandeling. Het programma richt zich vooral op het vaderschap en heeft vier krachtversterkende doelen: 1. versterken van vertrouwen en motivatie voor vaderschap; 2. op kinderen gericht vaderschap; 3. versterken bewustzijn om verantwoordelijkheid te nemen voor mishandelend gedrag; 4. consolideren van het leerproces voor duurzame verandering. Uit de Engelse ervaringen met dit programma blijkt dat circa 70% van de mannen kampt met alcoholverslaving en werkeloosheid. De meeste mannen zijn tussen de 35 en 40 jaar. Caring Dads is een flexibel programma: het kan voor of na een pleger behandeling worden ingezet, in een vrijwillig kader of juist als maatregel worden opgelegd.

Investeren in mishandelende mannen

Het is belangrijk om het aanbod gezamenlijk met ketenpartners vorm te geven en uit iedere organisatie mannen uit deze doelgroep te motiveren. Door de samenwerking bespaar je kosten, deel je kennis, werken professionals intensief over instellingsmuren heen samen en wordt het programma aan de mannen ingebed in een systeemgerichte aanpak van intiem geweld. Voor het resultaat van onze inspanningen is cruciaal dat we als professionals dan niet op onze eigen planeet blijven wonen, maar instellingsoverstijgend een systeemgerichte pleger aanpak gezamenlijk uitvoeren. Investeren in mishandelende mannen als vaders die zich in hun kinderen kunnen inleven betekent investeren in de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Zo werk je aan herstel van relaties en het versterken van de band tussen vaders en kinderen. Tegelijkertijd is het van belang om goed te blijven waarnemen en af te grenzen. Onmacht en macht liggen soms dicht bij elkaar. De aard en de ernst van het geweld en psychiatrische problemen of verslaving dienen in ogenschouw te worden genomen.

Gesuperviseerde omgang

Soms is gesuperviseerde omgang de enige mogelijkheid om contact mogelijk te maken en de veiligheid van kinderen en (ex)-partners scherp in het oog te houden. Die scherpte op veiligheid en het bieden van bescherming zijn nodig, want soms leidt (een breuk in) de relatie tot fataal geweld en tot expartner- en/of kinderdoding. Mannen tonen daarin ook meerdere gezichten, zo weten we uit de opvang. Ze kunnen oprecht ongerust zijn dat hun partner en kinderen vertrokken zijn, maar in de volgende adem teug op bijtende toon melden dat niet zij mishandeld wordt maar dat de bitch hem mishandelt. De charmante man kan bij tegenspel als een blad aan de boom omslaan. Het is belangrijk om zorgvuldig na te gaan wat al bekend is over en van deze mannen en daar de interventies op toe te snijden. Ook omdat mannen die ernstig geweld plegen daar niet zondermeer mee stoppen. De groep mannen die volgens de typologie van onderzoeker Johnson intieme terreur pleegt, vraagt blijvend toezicht. Het dreigen, controleren, intimideren en mishandelen is ernstig en stopt niet zondermeer. Verder zijn er glasheldere basisafspraken nodig over hoe na scheiding met omgang om te gaan als er nog geweld speelt of de dreiging daartoe groot is. Bij een zogenaamde vechtscheiding met ernstig partnergeweld in de voorgeschiedenis waarbij sprake is van een voortdurend en escalerend conflict ook na de scheiding, zou de norm van gezamenlijk ouderschap ons wel eens in de weg kunnen zitten.

Mishandelende mannen als vaders betrekken

Net zoals het ene geweldspatoon het andere niet is, zijn er ook verschillende soorten vechtscheiding. Ook daar spelen, klagen, melden, dreigen, controleren, wraak nemen, verzieken een rol. Door mishandelende mannen als vaders te betrekken wordt de motivatie versterkt. Ook om verantwoordelijkheid te dragen voor het blijvend stoppen van mishandeling en bij te dragen aan de zorg voor en van kinderen in plaats van in gevecht te zijn met jeugdzorg, je partner of je ex.

Meer weten?
Op de opleiding regisseur huiselijk geweld en kindermishandeling leert u hoe u samen met uw partners komt tot een geïntegreerde aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in uw gemeente?

Over Sietske Dijkstra
Sietske Dijkstra, eigenaar van Bureau Dijkstra, docent op de opleiding regisseur huiselijk geweld en kindermishandeling en voormalig lector huiselijk geweld en hulpverlening in de keten aan het Expertisecentrum Veiligheidvan de Avans Hogeschool, promoveerde aan de Universiteit Utrecht op een onderzoek naar hoe slachtoffers betekenis geven aan geweld.

 

Bron: www.sietske-dijkstra.nl