Gedetineerden trainen asielhonden

Een leven in gevangenschap kan heel eenzaam zijn. Omdat zowel gedetineerden als asielhonden weten hoe dat voelt, brengt stichting Dutch Cell Dogs ze samen in een uniek trainingsprogramma. Het voornaamste doel is om de honden uit hun isolement te halen en ze beter plaatsbaar te maken. Maar ook voor de gevangenen hebben de trainingen grote gevolgen.

Marlies de Bats en Betty Buijtels, docenten op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden en initiatiefnemers van Dutch Cell Dogs, een stichting die gespecialiseerd is in het begeleiden van gedetineerden in het trainen van asielhonden

Wat doet Dutch Cell Dogs?

Betty: “Gedetineerden in Nederlandse gevangenissen en instellingen trainen asielhonden, die in veel gevallen zijn mishandeld of verwaarloosd en aanpassingsproblemen hebben. De training duurt acht weken, waarbij de honden twee keer per week naar de gevangenis gaan. Eén training duurt anderhalf uur. In deze periode moeten de gedetineerden clean blijven en zich onberispelijk gedragen. Belanden ze in de isoleercel of gebruiken ze drugs, dan worden ze direct uit het programma gezet. We doen dit voor de asiel­honden, zij zijn onze drijfveer. Dat het voor de gedetineerden ook veel voordelen oplevert, merkten we al snel. Fantastisch natuurlijk, maar het welzijn van die dieren staat voor ons altijd voorop.”

Hoe is het idee ontstaan?

Marlies: “Negen jaar geleden leerden Betty en ik elkaar kennen bij de opleiding tot gedragskeurmeester voor honden. Ik was geïnspireerd door het programma Cell Dogs in Amerika, waarbij asielhonden permanent in gevangenissen worden geplaatst. Omdat zoiets in Nederland niet realistisch is, besloten wij kansarme asielhonden te laten trainen door gedetineerden. De gedachte daarachter is dat ze allebei weten wat het is om opgesloten te zitten. Er ontstaat vrijwel direct een band en ze halen zodoende het beste in elkaar naar boven. Waarbij de match tussen gedetineerde en hond essentieel is. Als gevangene moet je een beetje verliefd worden op de hond die je traint, waarom zou je anders acht weken in de stromende regen buiten willen staan? Alles valt of staat met dat stukje magie.”

Hoe gingen jullie van start?

Betty: “We zijn gaan praten bij de gevangenis in Vught, de zwaarst bewaakte van ons land. Het duurde anderhalf jaar, waarbij we tegenover veel verschillende afdelingsdirecteuren hebben gezeten. Maar toen kregen we groen licht en mochten we een pilot starten. We kregen een aantal ISD’ers toegewezen; stelselmatige daders die keer op keer hetzelfde vergrijp plegen. Omdat zij erg op zichzelf zijn gericht, zich nooit druk maken om een ander, was dit een lastige groep om mee te trainen. De slagingskans leek dan ook klein. Maar na de eerste les kwam het afdelingshoofd al naar ons toe: ‘We hebben een probleem,’ zei hij. ‘Ik zit hier met zes verliefde jongens’. De gedetineerden bleken de foto die ze hadden gekregen van ‘hun’ hond overal mee naartoe te nemen en raakten er niet meer over uitgepraat.”

Een instant succes dus?

Marlies: “Voor de honden en gevangenen wel, voor ons was het soms lastig. De eerste vier jaar werkten we keihard, maar verdienden we niets. Als er iets kapot ging, wisten we niet waar we het geld vandaan moesten halen om het te repareren. Maar we geloofden in het programma en zagen wat het deed met de mensen en dieren die erbij betrokken waren. We zijn nu zeven jaar bezig en binnen het gevangeniswezen is er veel veranderd. De negativiteit heeft plaatsgemaakt voor hoop en levensvreugde. Blijkbaar heeft het geven en krijgen van liefde een enorme emotionele impact, zowel op de honden als op de gedetineerden.”

Hoe reageren de honden?

Betty: “De honden die met ons meegaan, zien we tijdens de training veranderen. We halen ze twee keer per week op en brengen ze ook weer terug naar het asiel. Dieren die we in het begin met geen mogelijkheid de auto in kregen, springen er na een paar weken zelf in. Zo enthousiast zijn ze. Honden die lang in het asiel zitten, raken ze vaak afgestompt. Ze hebben nergens zin in, willen niet leren en niet spelen. De eerste keer dat je dan de twinkeling in hun ogen weer ziet en ze beginnen te trappelen van ongeduld, is geweldig. Overigens veranderen de dieren niet alleen van binnen, maar ook van buiten. Na verloop van tijd begint hun vacht weer te glanzen, zien ze er beter uit en zijn veel fitter. Bijna alle dieren die we hebben getraind met Dutch Cell Dogs, zijn inmiddels geplaatst.”

Welke hond heeft de meeste indruk gemaakt?

Betty:“Kleine Donny, een kruising Jack Russell­Pincher, zullen we nooit vergeten. Hij was in het asiel beland nadat hij twee keer in brand was gestoken door de drugsdealer van zijn eigenaar. De huid van Donny was zwartgeblakerd en zijn vacht bijna weg. We koppelden hem aan een gevangene die geen sprankje levensvreugde meer had. Het feit dat dit hondje zoveel ellendigs had mee gemaakt en toch vol verwachting naar hem opkeek, veranderde alles. Het deed de jongen inzien dat het aan hemzelf was om het leven weer leuk te gaan vinden. Wat er ook was misgegaan, het was niet te laat om een nieuwe start te maken. De honden bewijzen dat het kan. Donny is trouwens goed terechtgekomen. Hij woont bij een lief gezin, waar hij ontzettend happy is.”

Meer weten?

• Op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leert hoe u komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in uw gemeente.
• Op de cursus Inzicht in de Verslavingszorg leert u hoe u de opvang en hulpverlening organiseert voor personen met een verslaving.
• Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u hoe u komt tot een integrale persoonsgerichte aanpak van risicojongeren.
• Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u samen met uw partners samenwerkt aan de aanpak van personen met verward gedrag.
• Op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leert u hoe u de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in uw gemeente.