Nog lange weg te gaan in de strijd tegen radicalisering

De terroristische dreiging die in de samenleving gevoeld wordt en de toenemende polarisatie lijken elkaar te versterken. Dit leidt tot groepen die lijnrecht tegenover elkaar komen te staan in de samenleving, tot rechtsextremisme, linksextremisme en moslimextremisme, tot verharde uitspraken, discriminatie, angst (voor het onbekende zoals vluchtelingen) en mogelijk tot een gewelddadige culture clash.

Bram van Dijk, Agnes van den Andel en Amanda Ramirez, onderzoekers bij DSP Groep en sprekers op het congres Radicalisering & Terrorisme, verrichten een onderzoek naar de lokale aanpak van radicalisering.

Persoonlijk sociaalpsychologisch proces

Radicalisering is een persoonlijk sociaalpsychologisch proces; er gaat heel wat aan vooraf voordat iemand overgaat tot het plegen van een terroristische aanslag. Door radicalisering preventief en persoonsgericht aan te pakken, kan op de lange termijn invloed worden uitgeoefend op de terroristische dreiging en op het proces van polarisering.

Preventie van radicalisering

Het preventief aanpakken van radicalisering bevat een aantal componenten. Netwerkvorming en signalering vormt de voornaamste basis. Politie, gemeente, jongerenwerk (eerstelijnswerkers) vormen belangrijke netwerkpartners in het signaleren van radicalisering. Het trainen van eerstelijnswerkers in het herkennen en omgaan met signalen van radicalisering is essentieel, want zij staan dichtbij jongeren en jongvolwassenen. In praktijk blijkt dat zowel politie, gemeente als verschillende zorginstanties over onvoldoende kennis en kunde beschikken om radicalisering te herkennen/aan te pakken. Bovendien is de rol van politie voornamelijk repressief van aard, zij kan vaak pas optreden in een verder gevorderd stadium.

Interventies tegen radicalisering

Veel interventies beogen de preventie van radicalisering. Uit onderzoek van DSP-groep blijkt dat slechts een klein deel daadwerkelijk als hoofddoel het tegengaan van radicalisering heeft. Interventies zijn voornamelijk gericht op het op gang brengen van interreligieuze dialoog, jongeren het gevoel geven dat zij erbij horen, opvoedondersteuning voor ouders, weerbaarheid en identiteitsvorming trainingen met als neveneffect/doel preventie van radicalisering. Er is nog maar weinig inzicht op wat werkt in het tegengaan van radicalisering. Door een betere onderbouwing met behulp van wetenschappelijke kennis, kan effectiever en gerichter worden ingezet op preventie van radicalisering.

Voedingsbodem voor radicalisering

Ook het wegnemen van de voedingsbodem voor radicalisering en het inspelen op triggerfactoren is van belang. Volgens Slootman (2006) bestaat de voedingsbodem van radicalisering uit drie dimensies: de politieke, religieuze en sociale dimensie. Het benutten van alle drie de dimensies helpt bij de vormgeving van beleid en de preventieve aanpak van radicalisering.

Onderzoek naar radicalisering

DSP-groep doet momenteel onderzoek naar de preventieve lokale aanpak van radicalisering in een aantal gemeenten, in opdracht van Politie & Wetenschap. Het doel is om meer (in)zicht te krijgen op radicalisering binnen de gemeente, de preventieve werkwijze van signaleren, andere gehanteerde aanpakken en de aandacht voor (mogelijke) oorzaken van radicalisering.

Meer weten?
Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.

Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u komt tot een integrale aanpak van (ideologische) radicaliserende groeperingen.