SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Door Mirije Oude Lansink, adviseur jeugd, veiligheid en leefbaarheid bij Seinpost en docent op de opleiding ketenregisseur risicojeugd.
De weg omhoog via Laatste Kans aanpak
Anass is 23 jaar, werkloos en heeft geen diploma’s. Het is een slimme jongen met ambities; namelijk muziek maken en veel geld verdienen! Als hij het jongerencentrum bezoekt is hij altijd vrolijk en betrokken. Maar in werkelijkheid voelt hij zich verloren. Als je hem vraagt waar hij mee bezig is, heeft hij daar geen specifiek antwoord op. Anass heeft geen inkomsten en zijn verblijfplaats is onbekend. Op dit moment verblijft Anass in Marokko; op zoek naar zichzelf en naar een doel. Hij vindt geen aansluiting bij bestaande hulpverleningsinstanties. Deze jongen heeft heel hard hulp nodig.
Niet traceerbaar
Concrete cijfers van spookjongeren zijn niet bekend, in sommige publicaties wordt er gesproken over tientallen spookjongeren. Deze jongeren, met een enorme bagage, schrijven zich uit bij de gemeente en zijn vervolgens niet meer in beeld. De reden dat zij zich uitschrijven is dat zij niet meer traceerbaar willen zijn voor schuldeisers, justitie, belastingdienst en/of overige instanties. De problemen hebben zich dusdanig opgestapeld dat deze jongeren geen andere uitweg zien dan te verdwijnen. Anass heeft enorme schulden, verkeersboetes en een betalingsachterstand opgebouwd. Omdat hij geen inkomen heeft, zijn de bedragen opgelopen tot duizenden euro’s. Hij kan geen (goede) baan vinden, want hij heeft onvoldoende startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Met illegale praktijken verdiende hij zijn geld. Deze praktijken gingen soms met criminele activiteiten gepaard, maar hij is nooit opgepakt door de politie.
Schaamte voor problemen
Anass woont bij zijn ouders in en besloot om zich uit te schrijven, want de brieven en de deurwaarders bleven maar komen. Sindsdien heeft hij geen vaste woonplaats en logeert hij bij vrienden en familieleden. Anass schaamt zich voor zijn problemen en wil zijn ouders, broers en zus hier niet mee lastig vallen. Volgens hem kunnen zij toch niets voor hem doen. De ouders van Anass hebben met hem te doen en zij willen dat hun zoon iets maakt van zijn leven. Ze willen hem helpen, maar willen niet opgezadeld worden met de enorme problemen van hun zoon. Spookjongeren verdwijnen niet alleen voor instanties, maar vermijden ook (zoveel mogelijk) contact met ouders, broers en zussen. Door schaamte durven ze vaak geen hulp bij familie te vragen.
Sociale netwerk is belangrijk
Het sociale netwerk heeft een belangrijke rol in de aanpak van problemen zoals die van Anass. Jongeren als Anass raken uit schaamte losgezongen van sociale structuren, terwijl die juist van groot belang zijn om de weg uit het dal te vinden. Met de Laatste Kans aanpak gaan jongeren met problemen samen met de mensen die het belangrijk vinden dat het goed met hem gaat een plan maken voor de toekomst. Dit kunnen mensen uit de familie (ouders, ooms en tantes) of het sociale netwerk (buren, vrienden en kennissen) zijn. Ook kunnen professionals (een deel van de bijeenkomst) aanschuiven om mee te denken over mogelijkheden om uit de problemen te raken.
Het netwerk van de jongere wordt op deze manier nauw betrokken bij zowel de analyse, als de oplossing van het probleemgedrag van de jongere. Jongeren worden geconfronteerd met hun gedrag, problemen en de impact hiervan op hun sociale netwerk. Door sleutelfiguren en rolmodellen hierin te betrekken, wordt de begeleiding en de aanpak bepaald. De Laatste Kans is door die benadering te typeren als een persoonsgerichte aanpak met een contextgeoriënteerde strategie. Dit wil zeggen dat een plan op maat, ingebed in de omgeving waarin de jongere zijn leefwereld heeft er de resultante van is.
Meer weten?
Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u van o.a. Mirije Oude Lansink hoe u komt tot een integrale persoonsgerichte aanpak van risicojongeren in uw gemeente.
