Street Triage: innovatie of meer van hetzelfde?

Dimence, een Overijsselse GGZ-instelling, start als eerste in Nederland met Street Triage. Dit houdt in dat zorgprofessionals en politieagenten als team reageren op meldingen van ‘verward gedrag’, waarbij zij de situatie snel ter plaatse beoordelen. Momenteel arriveert meestal eerst de politie. Voordat er zorg in het beeld verschijnt, worden personen dan eerst afgevoerd naar een politiebureau. Op het eerste oog klinkt Street Triage veelbelovend. Toch zijn er ook een paar essentiële problemen met het initiatief.

Karlijn Roex, promovenda (sociologie) bij het Max Planck Institute of the Study of Societies en spreker op het congres Personen met verward gedrag.

Minder detenties, meer aandacht

Street Triage is bedacht in Groot-Brittannië als reactie op de toename in het aantal ‘verwarde personen’ dat in politiecellen belandde. De komst van de street triage heeft dit aantal teruggedrongen. Zo daalde in Noord-Oost Engeland het aantal observatiedetenties in twee jaar tijd van 60 naar 26 personen per 100.000 inwoners. (1) Door verbeterde afstemming tussen zorgprofessionals en politieagenten zouden mensen nu beter op hun plek terechtkomen.

Met de BBC kijken we mee met zo’n street triage team in Birmingham. (2) Het team reageert op een belletje van een wanhopige stemmenhoorder die wil praten. We zien een zorgzaam team van politiemensen en hulpverleners die een luisterend oor bieden bij de man thuis.

Decriminaliseren?

Street Triage is meer dan alleen ‘een goed gesprek’. Na een melding over ‘verward gedrag’ bekijken de verschillende autoriteiten ter plekke de situatie. Een snelle inventarisatie van de aanwezigheid van strafbare feiten is een routinematig onderdeel van het Street Triage team. Zorg en opsporing gaan dus nog steeds hand in hand. Er wordt bovendien gestreefd naar meer informatie uitwisseling tussen de blauwe en witte jassen. Dit kan de privacy van de betrokken personen beknellen, terwijl deze privacy juist in dit vage gebied tussen strafrecht en niet-strafrecht broodnodig is.

Subtielere, maar niet verminderde repressie en dwang

Soms heeft degene voor wie het team uitrukt deze bemoeienis zelf helemaal niet gewild. Het is de vraag hoe het team met zulke mensen omgaat. Als deze mensen de interactie niet mogen verlaten, dan verschilt Street Triage niet veel van de eerdere politiedetentie. Street Triage is batend voor de mensen die om zorg schreeuwen, maar niet voor degenen aan wie het opgedrongen moet worden.

Sociale oorzaken

In het debat over ‘verwarde personen’ krijgen de achterliggende sociale oorzaken helaas nog te weinig aandacht, zoals toenemende prestatiedruk, ongelijkheid en vereenzaming. Sterke sociale bewegingen zijn er niet meer. Veel verward gedrag is een vorm van individueel, wanhopig protest tegen deze omstandigheden. Ook leven we in een samenleving waarin we ‘niet gestoord willen worden’ (Paul Schnabel, 1997). (3) We zijn bovendien bang geworden voor onze medeburger. In zo’n samenleving is het normaal om de politie of een andere autoriteit te bellen wanneer je iemand ziet die eigenlijk alleen om een troostend gesprek vraagt.

Alternatieven

Deze automatische reactie zou eens moeten veranderen. Er zijn immers goede alternatieven voor het bellen van de reguliere autoriteiten. We moeten eerst wat vaker het gesprek aangaan met de persoon in kwestie. Dat vraagt om wederzijds vertrouwen en het opbouwen hiervan vergt geduld. In onze angstcultuur willen we niet praten met mensen die we kenschetsen als ‘de volgende Bart van U.’. Omgekeerd wantrouwt de ‘verwarde persoon’ weer de bezorgde burgers, die vaak zonder hun instemming allerlei autoriteiten bellen.

Naast het gesprek aangaan, zouden we moeten kijken naar minder autoritaire vormen van crisisopvang. De burger staat er niet opeens alleen voor zonder de reguliere autoriteiten. Zo zijn er andere mensen die zichzelf aanbieden als gesprekspartner of logeeradres bij persoonlijke crises. Ook is er het Utrechtse Wegloophuis voor mensen die wat anders zoeken dan de reguliere psychiatrie.

Meer weten?

Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u personen signaleert die mogelijk een gevaar voor zich zelf en/of hun omgeving vormen.

Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.

Op de opleiding Overlastcoördinator leert u hoe u verloedering en ernstige overlast in uw wijk aanpakt.

Bronnen

(1) http://www.ncl.ac.uk/press/news/2016/11/streettriageresearch/

(2) http://www.bbc.com/news/health-38587225

(3) De last van psychische stoornissen. Schnabel, P. (1997) Schuyt, K. (ed.), Het sociaal tekort. Veertien sociale problemen in Nederland., pp. 170 – 183.