SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Geopolitieke spanningen, klimaatverandering, systeemfalen en menselijke fouten kunnen leiden tot verstoring of uitval van vitale processen. Dat kan grote gevolgen hebben voor het functioneren van onze maatschappij en de Nederlandse en Europese economie. Daardoor vormt het een dreiging voor de nationale veiligheid. Het verschenen Dreigingslandschap Vitale Infrastructuur geeft een overzicht van deze dreigingen en biedt ministeries en vitale aanbieders een denkkader om risico’s en weerbaarheid beter in kaart te brengen.
Onze vitale infrastructuur is het fundament waarop de Nederlandse samenleving draait. Elektriciteit, toegang tot internet, drinkwater en betalingsverkeer zijn hier voorbeelden van. Een stapeling van toenemende en veranderende dreigingen beïnvloeden deze infrastructuur.
Moedwillige dreigingen voor de vitale infrastructuur
Vitale processen kunnen verstoord worden door moedwillige dreigingen vanuit onder andere statelijke actoren, terrorisme en gewelddadig extremisme, activisme en criminele activiteiten. Met name statelijke actoren vormen een toenemende dreiging voor vitale infrastructuur. Dit uit zich onder andere in een toename van de inzet van hybride instrumenten, zoals sabotage, spionage en pre-positionering, cyberaanvallen, desinformatie, economische druk en misbruik van strategische afhankelijkheden.
Natuurlijke dreigingen voor de vitale infrastructuur
De gevolgen van klimaatverandering vormen een toenemende dreiging voor de vitale infrastructuur. Zo nemen in de zomer zoetwatertekorten toe, ontstaat er meer wateroverlast door regenbuien en worden de gevolgen van overstromingen groter. Wateroverlast kan ontwrichtend werken wanneer de functies van vitale netwerken uitvallen. Ook door extreme hitte én droogte in de zomer kunnen vitale processen onder druk komen te staan.
Dreigingen voortkomend uit het falen van vitale processen zelf
De nationale veiligheid kan ook in het geding komen wanneer vitale processen uitvallen door menselijke fouten, systeemfalen of door keteneffecten. Verschillende voorbeelden laten zien dat een ogenschijnlijk kleine technische of menselijke fout grote gevolgen kan hebben voor vitale processen. Door onderlinge afhankelijkheden binnen de vitale infrastructuur kan een verstoring binnen één vitaal proces leiden tot keteneffecten in andere vitale processen.
Verhogen van de weerbaarheid van onze vitale infrastructuur
Overheden, publieke en private organisaties, en inlichtingen- en veiligheidsdiensten werken voortdurend samen aan het beschermen van onze vitale infrastructuur en aan het verhogen van de weerbaarheid. Zo is de Aanpak vitaal gericht op het verhogen van de weerbaarheid van de vitale infrastructuur door voortdurend zicht te houden op de dreiging, door het nemen van passende en evenredige maatregelen en nauwe samenwerking tussen alle betrokken partijen.
Een aanpak die wettelijk wordt verankerd met de implementatie van de Europese richtlijn Critical Entities Resilience (CER) in de nationale wetgeving: de Wet weerbaarheid kritieke entiteiten (Wwke). Organisaties die onder de Wet weerbaarheid kritieke entiteiten komen te vallen, worden eerst door het departement aangewezen als kritieke entiteiten en hierover geïnformeerd.
Om de digitale weerbaarheid te verhogen wordt de Network and Information Security Directive (NIS2-richtlijn) geïmplementeerd en omgezet in de nationale Cyberbeveiligingswet (Cbw). De Rijksoverheid roept organisaties op om zich voor te bereiden op de inwerkingtreding van de wetten en onderliggende regelgeving.
Documenten
Meer weten?
Tijdens de opleiding Beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leer je een lokaal integraal veiligheidsbeleid opstellen voor jouw gemeente.
Tijdens de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.
Tijdens de training Toepassing AI in het veiligheidsdomein leer je welke mogelijkheden Artificial Intelligence (AI) biedt voor jouw werk in het veiligheidsdomein.
Tijdens de cursus Criminaliteit & Schoolveiligheid leer je de regie te houden op jonge aanwas in en rond school.
Tijdens de opleiding Aanpak overlast in de wijk leer je van praktijkcases over explosies in de wijk, overlastgevende jongeren, statushouders en personen met onbegrepen gedrag.
Tijdens de opleiding Adviseur Zorg en Veiligheid leer je de samenwerking tussen betrokken zorg- en veiligheidspartners organiseren en regisseren.
Tijdens de cursus Aanpak Zorgcriminaliteit & Zorgfraude leer je zorgfraude herkennen, aanpakken en voorkomen.
Tijdens de opleiding Informatiegestuurd adviseren OOV helpt je een goede informatiepositie opbouwen.
Tijdens de cursus Aanpak complexe woonoverlast leer je woongenot terugbrengen en werk je aan een duurzame oplossing voor de overlastgever.
Tijdens de opleiding Aanpak van jeugdcriminaliteit en jeugdgroepen leer je om met ketenpartners tot een preventieve integrale aanpak te komen.
Tijdens het congres Jonge aanwas uit de jeugdcriminaliteit hoor je hoe je tot succesvolle samenwerkings- verbanden komt bij de aanpak van jonge aanwas.
Tijdens de opleiding Coördinator Evenementenveiligheid leer je omgaan met risico’s zoals te grote bezoekersstromen, onvoorspelbare weersomstandigheden, excessief drugsgebruik en maatschappelijke onrust.
Tijdens de opleiding Bibob coördinator leer je hoe je de wet Bibob toepast in jouw gemeente.
Tijdens de opleiding Personen met onbegrepen gedrag krijg je praktische handvatten en theoretische kaders om dit gedrag te begrijpen en beïnvloeden.
Tijdens de jaaropleiding Integrale aanpak van ondermijning leer je hoe je verantwoording aflegt over de aanpak van ondermijning in jouw regio.
Tijdens de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je hoe je voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in jouw gemeente.
Tijdens de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leer je hoe je komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in jouw gemeente.
Tijdens de opleiding Wijk- en gebiedsmanager wordt aan de hand van zowel theorie als praktijkvoorbeelden uiteengezet hoe een strategie die zich richt op gedragsverandering richting verduurzaming niet los gezien kan worden van een participatiestrategie gericht op de wijk.
Ondermijning is niet alleen een veiligheidsprobleem maar ook een sociaal maatschappelijk probleem. Alle antwoorden en actualiteiten tijdens het congres Ondermijning
