Trends en ontwikkelingen op openbare orde en veiligheid

Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het terrein van openbare orde en veiligheid? En nog belangrijker wat betekent dit voor u en uw organisatie? Aan het woord zijn enkele experts.

 

Een gezamenlijk Veiligheidsstrategie in Midden-Nederland

Veiligheid is een belangrijke voorwaarde voor een goed leven. Maar veiligheid komt niet vanzelf. Een veilige buurt, dorp, stad of regio ontstaat alleen als we er samen aan werken. Onveiligheid trekt zich weinig aan van gemeentegrenzen. Daarom is het efficiënter en effectiever het lokale maatwerk in een bredere context in te bedden. Samenwerken, het bundelen van de krachten en leren van elkaar is daarbij belangrijk. In Midden-Nederland slaan de 41 gemeenten, het Openbaar Ministerie en de politie de handen ineen voor een veiliger Midden-Nederland. Met behulp van een gezamenlijke Regionale Veiligheidsstrategie 2012-2014 proberen wij als Midden-Nederland elkaar te versterken in de aanpak van onveiligheid in de regio. In de strategie staan gezamenlijke prioriteiten waar omheen Taskforces en werkgroepen zijn gecreëerd, met als doel het inzicht te vergroten, goede voorbeeldaanpakken makkelijk beschikbaar te maken en concrete hulp aan te bieden bij de lokale maatwerkaanpak. Er is een gezamenlijke werkomgeving met zogenoemde apothekerskast en worden diverse thematische netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Ter ondersteuning van de uitvoering van de strategie is het bureau Regionale Veiligheidsstrategie (bureau RVS) in het leven geroepen. Een bureau van en voor de gemeenten, het OM en de politie van Midden-Nederland. Momenteel wordt de uitvoering van de huidige Veiligheidsstrategie geëvalueerd, waarna mogelijk nieuwe prioriteiten worden opgesteld, waar de komende jaren (2015-2018) op ingezet gaat worden.

Ad van Breukelen, hoofd Bureau Regionale Veiligheidsstrategie ondersteunt, mobiliseert en activeert de 41 gemeenten, het openbaar ministerie en de politie van de regio Midden-Nederland bij de aanpak van geprioriteerde veiligheidsthema’s op lokaal en bovenlokaal niveau

 

Samenwerken in de veiligheidsregio om crisissituaties te voorkomen en te bestrijden

De doorontwikkeling van de 25 veiligheidsregio’s heeft de nationale aandacht. Crises in Haren, Hoek van Holland, Alphen aan de Rijn en Enschede tonen het belang, zowel van lokale risico en crisisbeheersing als van multidisciplinaire regionale samenwerking. Na een impuls van toenmalig minister Guusje ter Horst is in 2010 met de realisatie van de Wet Veiligheidsregio’s, is kracht aan de kwaliteit en eenduidigheid in de regionale crisisbeheersing gegeven. Naast Politie, Brandweer en GHOR heeft in het bijzonder de gemeentelijke organisatie haar krachten gebundeld en zowel op bestuurlijk als operationeel niveau grote stappen gemaakt. Hoewel de gemeentelijke organisatie van nature geen operationele organisatie is met een 24-uur bezetting is de professionaliteit van de bevolkingszorg zichtbaar gegroeid in de richting van een continue crisisorganisatie. Dat betekent heel veel voor de gemeentelijke kolom zowel in de koude (risico) als warme ( crisis) fase. Het is daarom van belang om kennis te nemen van de processen en organisatie van een veiligheidsregio en weten op welke wijze het bestuur daarbinnen functioneert. Begrippen als decision making,  sence making  en commanders intent verschijnen in het taalgebruik. Welke ontwikkeling zit hier achter en wat is nodig om dit te kunnen begrijpen en toepassen in de dagelijkse multidisciplinaire samenwerking met steeds meer partijen. De klassieke vier worden steeds vaker versterkt, zowel door publieke organisatie als defensie en waterschappen, als door private organisaties uit de vitale infrastructuur.

De lokale situatie is altijd de basis, maar lokale grenzen kunnen eenvoudig worden overschreden naar bovenlokale, bovenregionale tot nationale problematiek. De reguliere GRIP 1-4 is uitgebreid met GRIP 5 en GRIP Rijk, naast een ontwikkeling waarbij het multidisciplinair knoppenmodel voor grootschalig en bijzonder optreden steeds vaker als model wordt toegepast. Processen als informatiemanagement en resource management lopen als rode draden door de organisaties. Een centraal punt hierin zijn de meldkamers. In bijna alle veiligheidsregio’s zijn de meldkamers van Politie, Brandweer en GHOR op één locatie bijeengebracht en is de aansluiting van de gemeentelijke kolom een actuele uitdaging. De veiligheidsregio is niet meer weg te denken hoewel het een vreemde eend blijft in het huis van Thorbecke. De zoektocht naar de optimale vorm en samenwerking in de planvorming, preparatie en respons binnen de veiligheidsregio blijft zeer relevant.     

Edward Post, manager conflict en crisisbeheersing bij de Nationale Politie, programmamanager Versterking Rampenbestrijding en
Crisisbeheersing bij de Veiligheidsregio Haaglanden en docent crisisbeheersing aan de Haagse Hogeschool

 

De rol van het OM in crisistijd

Afgelopen jaren is het Openbaar Ministerie (OM) zich steeds meer bewust geworden van hun rol met betrekking tot de in- en externe Crisisbeheersing. Met name vanaf 2006 heeft de ontwikkeling van de in- en externe Crisisorganisatie een vlucht genomen. Het inrichten van de in- externe Crisisorganisatie OM heeft dan ook een grote rol gespeeld voor wat betreft de implementatie van de organisatie en het vinden van aansluiting bij de Veiligheidsregio’s. Zo werd medio 2006 invulling gegeven aan het Handboek Crisisbeheersing OM. Er werd toen veel aandacht besteed aan o.a. het Actiecentrum OM. Ook werd in kaart gebracht aan welke gremia het OM zou moeten deelnemen op het gebied van crisisbeheersing. Er werden plannen gemaakt om het OM te laten deelnemen aan het (regionaal) Operationeel Team en (Regionaal) Beleidsteam, hetgeen inmiddels in diverse Veiligheidsregio’s geïmplementeerd is. In de oude Wet op de Rampen en Zware Ongevallen werd het OM in het geheel niet genoemd. Binnen de huidige Wet op de Veiligheidsregio’s is daar verandering in gekomen. Hierin staat onder andere in genoemd dat de voorzitter van de Veiligheidsregio de hoofdofficier van justitie informeert over crises en rampen. Maar deze wet biedt ook de mogelijkheid voor het OM om aansluiting te krijgen bij het (Regionaal) Beleidsteam. Vanaf 2006 is er hard gewerkt om aansluiting te krijgen bij de Veiligheidsregio’s en is het OM aan de slag gegaan om zowel de interne als de externe crisisorganisatie op te bouwen. Voor de komende jaren is het dan ook van belang dat de ketenpartners bekend zijn (en blijven) met de taken en bevoegdheden en de rol van het OM in de Crisisbeheersing.

Peter Adriaens MCPM, beleidsadviseur crisismanagement bij het Openbaar Ministerie, richt zich op crisismanagement en het bewaken en beveiligen van (bedreigde) personen, objecten en diensten

 

Veiligheid boven alles?

Hoewel transparante acceptatie van onveiligheid zich nog steeds in de taboesfeer bevindt, wordt het steeds duidelijker dat de middelen om aan veiligheid te besteden steeds meer onder druk komen te staan. Uiteindelijk zal daarmee de discussie over de grenzen aan veiligheidsgaranties door de overheid gevoerd moet worden in media en volksvertegenwoordiging. Die discussie vergt adviseurs die inhoudelijk in staat zijn om de verschillende vormen van onveiligheid en de noodzakelijke investeringen daarin te wegen. 

Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen en voormalig hoogleraar Crisisbeheersing aan de Vrije Universiteit Amsterdam, expert op het terrein van crisisbeheersing en rampenbestrijding

 

De rol van de beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid

Al vele jaren mag ik werken binnen de overheid met als onderwerp VEILIGHEID. Veiligheid bedrijven is een buitengewoon boeiend werkgebied en doe je nooit alleen. Dat is geruststellend, maar ontslaat je geenszins van je verantwoordelijkheid. Bij de gemeente zie je in de aanpak van veiligheid steevast de beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid terug. Bij onderwerpen als aanpak van ‘hangjongeren’ tot horeca-overlast. De beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid kom je overal tegen, juist daar waar het ‘spannend’ is. Er is wel een verandering zichtbaar. Nog niet lang geleden kwam je de beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid voornamelijk tegen bij incidenten en de voorbereiding van meer grootschalige evenementen. Meer en meer zie je dat de gemeente haar rol en positie pakt in een integrale aanpak op bestuurlijke wijze. Dat is een forse verandering en vraagt juist veel van die beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid, wiens spreekwoordelijke ‘bord’ toch al gevuld was. Als beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid adviseer je vanuit je eigen kennis. Kennis die niet alleen is afgestemd op de (on)mogelijkheden van de interne bestuursdiensten, maar ook op de andere partners in veiligheid. Daar is een voortdurend courant netwerk voor nodig en een juiste houding om het beste voor de omgeving eruit te halen. Als beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid ben je meer en meer regisseur. Uit de eerste ervaringen op gebied van een integrale aanpak blijkt hoe interessant en uitdagend de ontwikkeling is die binnen het bestuur plaats vindt op het gebied van een integrale aanpak.

Ton Slingerland, projectleider bij het RIEC Zuid-West Nederland, waar gemeenten, de provincie, het openbaar ministerie, de politie, de belastingdienst en de douane samenwerken aan de aanpak van georganiseerde misdaad

 

 

Meer weten?

Op de opleiding beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leert u hoe u samen met uw veiligheidspartners komt tot een lokaal integraal veiligheidsbeleid voor uw gemeente.