Wat kunnen we in Nederland doen tegen sektes?

In Nederland zijn enkele honderden (ideologische) sektes actief. Uit onderzoek, in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid, blijkt dat een deel van deze sektes zich schuldig maakt aan misstanden in binnen- en buitenland zoals uitbuiting, mishandeling, bedreiging en zedendelicten.

Misstanden in sektes

Fokko Oldenhuis, hoogleraar Recht en Religie aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft onderzoek gedaan naar sektes in Nederland. Ook hij vindt dat het erg lastig is om grip te krijgen op wat er allemaal binnen sektes gebeurt. „Er is vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst. Je mag in Nederland geloven wat je wilt en je daar in het openbare leven naar gedragen. Volwassen mensen mogen gekke dingen doen; ook in club- of verenigingsverband. Dat is het uitgangspunt en dat maakt het meteen lastig om in te grijpen. Iedereen moet zelf weten wat hij uitspookt. Maar er zijn natuurlijk wel bepaalde grenzen waarmee we te maken hebben. Als je door je leiders bewust de hele nacht uit je slaap wordt gehouden en je de volgende ochtend een formulier onder de neus geduwd krijgt om voor een ‘stevige donatie’ te tekenen, gaan we al een grens over denk ik. Dat lijkt me al misleiding. Maar bedenk één ding: iemand sloot zichzelf als volwassen mens aan bij zo´n club aan!”

Uitwassen in sektes bestrijden

“Op papier kun je veel gaan verbieden, maar in de praktijk werkt dat zo niet. Tweede Kamerleden denken daar veel te gemakkelijk over. Willen we uitwassen bestrijden dan zullen we met elkaar daarvoor de juiste instrumenten moeten vinden. Dat is een zeer moeizaam proces. In België, Frankrijk en Duitsland is uitgebreider onderzoek naar sektes gedaan dan in Nederland. Mijn gevoel zegt dat we in Nederland steken hebben laten vallen. Voor particulieren is het heel lastig om aan de bel te trekken, omdat ze dan al heel snel worden bedreigd. Daarom zouden overheidsinstanties misstanden moeten signaleren en moeten aanpakken. Al blijft het lastig om te definiëren wat nu precies een sekte is. Geen enkele club wil worden bestempeld als sekte, ze pretenderen allemaal iets bij te willen dragen aan de maatschappij. Des te belangrijker is het dat de overheid hier toezicht op houdt in plaats van particulieren, die zich maar moeilijk kunnen verweren. Het is een zegen dat we in dit land een vrije pers hebben, die ook op dit gebied prima werk levert. Overheid, pak dat nou eens op, ben ik geneigd te roepen.”

Meer weten?

• Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u samen met uw zorg- en veiligheidspartners komt tot een pakket van maatregelen om radicalisering waar mogelijk te voorkomen en terrorisme waar nodig te bestrijden.
• Op de cursus Omgang met maatschappelijke onrust leert u hoe u maatschappelijke ontwrichting en spanningen in de samenleving voorkomt veroorzaakt door terroristische dreiging.