‘Betere gezondheid vereist integrale aanpak’ 

Saskia Baas, Directeur Publieke Gezondheid bij Gemeente Rotterdam, Directeur van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond en directeur van de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio binnen de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.

In een stad zijn de gezondheidsverschillen groot. De levensverwachting van de ene wijk kan een stuk korter zijn dan die van een andere wijk. Geen fijn idee, weet Saskia Baas. Hoe pakken ze het aan in Rotterdam?

Je bent directeur Publieke Gezondheid bij gemeente Rotterdam, directeur van de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond en directeur van de GHOR Rotterdam-Rijnmond. Hoe grijpen die functies in elkaar?

‘Het zijn alle drie functies op het gebied van de publieke gezondheid. Bij de GGD ligt het accent op preventie, gezondheidsbevordering en bescherming, bij de GHOR ligt de nadruk op het voorkomen van en reageren op ongevallen en rampen en als directeur van de gemeente Rotterdam staan hulp en ondersteuning aan de meest kwetsbare mensen centraal.’

Heb je vooral te maken met de interne organisatie of praat je ook met burgers over de ontwikkelingen binnen gezondheid en zorg?

‘Vooral met zorgorganisaties in het publieke domein: ziekenhuizen, organisaties voor maatschappelijke en voor geestelijke gezondheidszorg. Maar via hen – en via individuele casussen – kom je toch dicht bij de burger. Maar om eerlijk te zijn: eigenlijk praat je nooit genoeg met burgers.’

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de Rotterdam als het aankomt op gezondheid en zorg?

‘Een hoogleraar van het Erasmus MC zei eens: ‘Als je in Kralingen de metro pakt en uitstapt in Rotterdam-Zuid is de levensverwachting zomaar met zeven levensjaren gedaald. Er is een overduidelijk verband tussen het hebben van werk en een woning en iemands gezondheid. De stress die je kunt hebben in je dagelijkse bestaan zorgt ervoor dat je niet altijd verstandige en verantwoorde keuzes kunt maken. De gezondheidsverschillen binnen onze stad zijn groot en de gemiddelde gezondheid is in Rotterdam laag. We zitten in een dichtbevolkt, stedelijk gebied met de haven en de chemische industrie in de directe nabijheid, dus ook op het gebied van de leefomgeving hebben we onze uitdagingen.’

Dat klinkt als weerbarstige materie. Vanuit jouw functies heb je immers weinig invloed op het feit of iemand werk of een huis heeft, toch?

‘Daarom is het handig dat ik zowel directeur van de GGD ben als directeur binnen de gemeente Rotterdam. Met ons ‘Gezond 010 het akkoord’ – onze vertaling van het nationale preventieakkoord – pakken we gezondheidsproblemen breed aan. We werken samen met teams binnen de gemeente en met organisaties in de stad die werkzaam zijn in het domein van gezondheid en preventie om de problemen integraal en samen aan te pakken.’

Wat zijn de grootste veranderingen waar we de komende jaren mee te maken krijgen?

‘Niet roken, niet drinken, niet dik worden: de punten uit het nationale preventieplan. Maar ook: nieuwe epidemieën of infecties. Verder: de omgeving. Die moeten zodanig inrichten dat we gezonder kunnen leven, werken en recreëren. En tot slot: technologie. Die gaat een steeds belangrijkere rol krijgen om mensen grip te geven op hun eigen gezondheid. Daarvoor is het wel nodig om de digitale vaardigheden van burgers te verbeteren – en daarvoor werken we dan weer samen met maatschappelijke partners.’

Waar gaat Rotterdam zich op korte termijn op focussen om gezondheidswinst te boeken?

‘Je doelt op het zogenaamde laaghangend fruit? Dat is er niet. In de gezondheidszorg draait het om langjarig beleid, omdat gezondheidsproblemen ook na verloop van jaren ontstaan. Daarom werken we integraal en ontwikkelen we een raamwerk voor interventies, gebaseerd op wetenschappelijke inzichten, zodat we weten wat in een bepaalde situatie werkt en wat niet. Verder hebben we als gemeente en GGD niet de illusie dat wij de wijsheid in pacht hebben. Daarom gaan we vaak te rade bij onze partners in ons netwerk Gezond 010. Daarin zitten allerlei partners: gezondheids- en welzijnsorganisaties maar ook werkgevers en burgerinitiatieven. Er zit veel denkkracht in de stad; die willen we benutten.’

Heb je nog tips voor organisaties die zich bezighouden met gezondheid, zorg en voeding?

‘Begin bij jezelf, hou het klein en overzichtelijk en sluit je aan bij de initiatieven die er al lopen.’