Dyslexie: een stapje terug bij toetsen en examens

Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen en studenten in Nederland heeft een ernstige vorm van dyslexie – letterlijk het “niet kunnen lezen.” Dyslexie vormt een belemmering voor alle vakken waarbij gelezen moet worden. Niet alleen bij Nederlands, maar ook voor bijvoorbeeld moderne vreemde talen, rekenen en wiskunde. Bij het toetsen van deze vakken lopen veel dyslectici tegen problemen aan.

Veel instellingen weten hier ondertussen goed mee om te gaan door leerlingen bijvoorbeeld extra tijd te geven of examens aan te bieden in een aangepast lettertype. Voor de meeste dyslectici is dit zeer effectief. Toch is er een groep die nog steeds in de problemen komt. Maar door een stapje terug te zetten bij het maken van een toets, kunt u ook deze leerlingen helpen.

Bij aanhoudende problemen is de beste oplossing namelijk om even stil te staan bij het doel van een schriftelijk examen. In de meeste gevallen kunnen docenten en leerlingen dit namelijk ook samen op een andere manier bereiken.

“Een docent zou zichzelf bij toetsing altijd de vragen moeten stellen ‘wat wil ik van deze leerling te weten komen’ en ‘wat is bij deze leerling de beste manier om dit te weten te komen?’,” Sebastián Aravena van het IWAL Instituten voor Dyslexie. “Vaak zal dan blijken dat het lezen en schrijven slechts een vehikel zijn en dat het omzeilen daarvan legitiem is.”

Lezen en schrijven vormen een uitdaging voor dyslectici omdat ze moeite hebben met het verbinden van een letter met een klank. Als dit criteria wordt meegenomen in een examen, terwijl het niet samenhangt met het leerdoel, is het gevolg vervuilde meting. Voor dyslectici zit er dan namelijk een extra factor in het examen waarop ze worden afgerekend.

Mondeling toetsen is nog altijd de meest adequate manier om te bepalen of een dyslectische student het leerdoel heeft bereikt. Natuurlijk is deze vorm examinering niet altijd mogelijk maar er zijn een hoop praktische alternatieven te bedenken. Hiermee wordt niet alleen de leerling geholpen, maar krijgt u zelf ook een beter beeld van de kwaliteiten van uw kandidaat.

Geschreven door: Thomas Kleinveld