SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Bevoegd? Bekwaam? Of (geen van) beiden?
Het is bijna zover… het Nationaal Hoger Onderwijs Congres dat op 26 en 27 november alweer voor de 17e keer plaatsvindt. Twee dagen lang vertellen topsprekers aan onderwijsprofessionals hun visie over trends en ontwikkelingen in het hoger onderwijs.
Diverse thema’s passeren de revue, zoals blended learning, de nieuwe A3-methodiek, valorisatie van kennis, online onderwijs, praktijkgericht onderzoek, basiskwalificatie examineren en vanzelfsprekend beleidsveranderingen en kwaliteitsverbeteringen voor het Hoger Onderwijs.
Beleid en kwaliteit zijn onlosmakelijk verbonden met één term: de docent. Want zonder de docent, geen onderwijs. Maar wat is nou een kwalitatief goede docent?
Niet bevoegd, niet bekwaam?
De discussie over wat kwalitatief een goede docent is, is momenteel ‘hot’. De Onderwijsraad concludeerde eerder dit jaar dat het beleid de afgelopen jaren vooral gericht is geweest op het kwantitatieve lerarentekort. Maar om onderwijskwaliteit te kunnen leveren moeten er behalve voldoende ook goede docenten zijn. Dat is een belangrijke voorwaarde.
Ondanks het werk van menig adviescommissie en ondanks diverse beleidsmaatregelen groeit het kwantitatief en kwalitatief lerarentekort. De Onderwijsraad pleit voor meer sturing op kwaliteit om op die manier de aantrekkelijkheid van het leraarberoep te verhogen. Een integrale aanpak is daarvoor essentieel.
Maar wat adviseert de Onderwijsraad?
- Meer gebruikmaken van werving & selectie rond de lerarenopleiding (bijv. door selectie aan de poort, door opleidingen op hoog niveau en door speciale trajecten voor excellente studenten
- Beroepsstandaard verhogen (bijv. verplichte bij- en nascholing)
- Onderwijskundig schoolleiderschap stimuleren
- In de regio nauw samenwerken aan kwaliteit en kwantiteit
In aanloop naar 2017
Allemaal belangrijke punten, maar punt 2, ‘verhoog de beroepsstandaard’, is zéker de moeite waard om even bij stil te staan. Momenteel zijn er namelijk veel docenten die de basis- en complexe vaardigheden missen die zij wel zouden moeten beheersen. En het aantal lessen dat wordt gegeven door onbevoegde docenten is groot. Zo geeft één op de vijf lesgevenden in het voortgezet onderwijs ten minste één vak zonder volledige bevoegdheid; in het beroepsonderwijs is dat één op de zes.
De bedoeling is dat in 2017 álle docenten opgenomen dienen te zijn in een register. Registratie is dan een voorwaarde om les te mogen geven. Niet bevoegd? Niet lesgeven!
Onderwijs en bedrijfsleven combineren?
Meer dan de helft van de leraren is voorstander van meer samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven; dit verbetert het carrièreperspectief voor leraren en maakt overstappen tussen de twee sectoren makkelijker.
Maar wat doen we nu dan met al die docenten die momenteel hun baan in het het bedrijfsleven combineren met een baan in het onderwijs? Of al die mensen die voornemens zijn om dat te gaan doen? Gewoon, omdat zij ook maatschappelijk willen bijdragen aan de werkende generatie van morgen?
Verder kijken dan je neus lang is
Juist in het beroepsonderwijs is de praktijk een toegevoegde waarde. Daar wil je als student ‘van mensen uit het veld’ leren hoe marketing werkt, wat HRM betekent, wat financial management behelst enzovoorts. Kun je als docent in één van dat soort vakken lesgeven als je alléén doceert? Als je géén praktische kennis (meer) hebt? Om over de praktijk te kunnen vertellen moet je ‘met de voeten in de modder’ zitten. Toch?
Maar ja… als onbevoegde zijn je didactische vaardigheden misschien minder ontwikkeld dan die van een bevoegde collega. Wat te doen? Je bevoegdheid halen zou een logische conclusie zijn. Maar dat is lang niet voor iedereen mogelijk. Daar moet je wel tijd voor kunnen maken.
Dus betekent dit dat we straks in 2017 behalve een leegloop door vertrek van de babyboomers, óók een leegloop door vertrek van onbevoegde docenten krijgen? Gaat dat gebeuren? Of niet? En zo ja, zet dat adviezen en beleidsmaatregelen onder druk?
Food for thought…
__________________________________________________________________________________
Dit artikel is geschreven door:
Marlies Mulder, oprichter van SchrijfZinnig, bureau voor communicatieadvies en copywriting.
Als adviseur, tekstschrijver en sparringpartner voor het MKB is zij op haar plek als het gaat om het vertalen van concepten naar communicatieuitingen, het schrijven van sfeerimpressies en het verzorgen van communicatiegerelateerde workshops. Zij heeft ervaring binnen het hoger onderwijs en met certificering.
