SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
…That’s the question. Uhm, MOOC? Wat is dat? MOOC staat voor ‘Massive Open Online Course’, oftwel een online cursus waaraan tienduizenden geïnteresseerden uit de hele wereld tegelijk kunnen deelnemen. Altijd al een certificaat willen halen bij een wereldberoemde universiteit? Dat is nu mogelijk. Voor iedereen toegankelijk? Jazeker. Duur? In veel gevallen is een MOOC zelfs gratis. Dat digitalisering van en in het hoger onderwijs geen nieuw fenomeen meer is, dat weten we. Zo hebben nagenoeg alle onderwijsinstellingen online voorzieningen, leeromgevingen, roosters, studiemateriaal en videocolleges. Maar de recente ontwikkelingen op het gebied van MOOC’s hebben wereldwijd wel héél veel aandacht getrokken van zowel geïnteresseerde cursisten, media, politiek en overheden. Zijn MOOC’s de doodsteek voor regulier onderwijs en onderwijskwaliteit? Je hoeft per slot van rekening je bed niet eens meer uit te komen als je een interessante cursus aan je CV wilt toevoegen, laat staan dat je er voor moet betalen. Toch?
Lang lang geleden, in het najaar van 2011, bood de Amerikaanse Stanford University de allereerste MOOC ‘Kunstmatige Intelligentie’ aan. Maarliefst 160.000 cursisten van over de hele wereld schreven zich in en 23.000 daarvan voltooiden de MOOC uiteindelijk. Ook verschillende Nederlandse universiteiten hebben inmiddels een MOOC ontwikkeld, of zijn daar mee bezig. De Universiteit van Amsterdam was in februari 2013 de eerste met de online opleiding ‘Introduction to Communication Science’, waarvoor 5400 cursisten zich inschreven en 717 na acht weken examen deden.
Waarom MOOC-en?
Waarom zou een onderwijsinstelling überhaupt willen investeren in een gratis online cursus? Gaat dat niet ten koste van hun overige (betaalde) opleidingen? De meeste instellingen gebruiken hun MOOC als tool om zich internationaal te profileren en om meer studenten te interesseren voor hun overige opleidingen.
De voordelen van een MOOC:
- universitaire kennis ligt binnen handbereik
- voorkennis is veelal niet noodzakelijk
- de cursus kan vanuit huis gevolgd worden
- de kosten per deelnemende cursist zijn lager dan in het reguliere hoger onderwijs
De nadelen van een MOOC:
- het ontwikkelen van een MOOC is erg duur.
- het is niet erg kostenefficiënt, gezien het relatief lage aantal deelnemers dat de eindstreep haalt
- het is (examen-) fraudegevoelig (waardoor de waarde van het certificaat twijfelachtig is)
Veranderen MOOC’s het onderwijs?
Het is niet ondenkbaar dat MOOCs het hoger onderwijs systematisch gaan veranderen. Waar het allemaal naar toe gaat, dat weten we nog niet. Voorlopig experimenteren instellingen er lustig op los. Maar uiteindelijk moet het ook geld gaan opleveren, bijvoorbeeld door studenten toevoegingen te laten kopen zoals extra materiaal of extra contact met docenten. Ook betaalde vervolg-MOOCs zijn een optie. Maar vergeet de randvoorwaarden niet: wat gaan onderwijsinstellingen bijvoorbeeld doen als cursisten vrijstellingen gaan aanvragen op basis van gevolgde MOOCs bij een andere universiteit? Dit en andere vraagstukken zijn binnen de politiek momenteel onderwerp van gesprek.
De impact.
Het is niet eenvoudig de impact op het hoger onderwijsstelsel te beoordelen. Enerzijds worden MOOC’s gezien als een innovatie en anderzijds is het MOOC-aanbod nog te beperkt als je het vergelijkt met het reguliere cursusaanbod. Ook is er nog weinig bekend over de pedagogische kwaliteit van de online onderwijsprogramma’s en is nog niet helder hoe een duurzaam verdienmodel te ontwikkelen is. Wat we wel gevoegelijk kunnen aannemen is dat wanneer deze trend zich voortzet, dit een herbeziening op visie, strategie en positionering voor veel onderwijsinstellingen zal inhouden.
Meer over dit onderwerp op 4 en 5 november a.s. in de Van Nelle Ontwerpfabriek in Rotterdam tijdens het congres ‘MarCom in het Onderwijs’ en op 26 november 2014 tijdens het hoofdcongres van Het Nationaal Hoger Onderwijs Congres 2014 in Amstelveen.
(Bronnen: Ministerie van OCW, Universiteit Leiden, Universiteit van Amsterdam)
