SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Auteur: mr. dr. ing. Peter de Haan, advocaat-partner PDH Advocatuur
Minister Ollongren heeft de Tweede Kamer bericht dat zowel de Omgevingswet als de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen op 1 juli 2022 in werking moet treden. Zij krijgt daarbij de volledige steun van de lagere overheden die de regelgeving uitvoeren. Daarmee worden dus de grootste wijzigingen in de bouwregelgeving ooit over een jaar ingevoerd. Deze invoering raakt echter nu al bouwprojecten in de opstartende fase.
Meerdere gemeenten hebben namelijk informeel al aangegeven na deze zomer minder vaak te zullen meewerken aan nieuwe bestemmingsplannen voor bouwprojecten. De gemeenten staan dan in de voorbereidingsmodus voor de Omgevingswet. Onder de Omgevingswet verdwijnt het bestemmingsplan. Alle bestemmingsplannen van een gemeente vormen dan samen één omgevingsplan.
Met andere woorden, al dan deze zomer wordt de bouwkolom geraakt door de invoering van de nieuwe bouwregelgeving. Ook als de bouwbedrijven ervoor kiezen om zich nog niet voor te bereiden. Dit ongetwijfeld vanuit de gedachte dat uitstel kan leiden tot afstel.
Minister Ollongren en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben beiden op 27 mei 2021 zeer duidelijk aangegeven dat alle overheden volledig achter de invoering van de Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen staan. Het halfjaar uitstel is bedoeld zodat de gemeenten meer tijd hebben om te oefenen met ICT. Ook liggen er “tijdelijke alternatieve maatregelen” klaar voor gemeenten die echt niet op tijd hun ICT hebben ingeregeld. Op geen enkele wijze is er bij hen twijfel over de invoering. Ook niet vreemd nu honderden miljoenen euro’s al in de voorbereiding zijn geïnvesteerd. Bovendien hebben de Tweede Kamer en Eerste Kamer met ruime meerderheden de regelgeving aangenomen. Het gaat nu alleen nog over de inwerkingtredingsdatum. Op dit moment is er geen enkele aanleiding om te denken dat die in de verre toekomst ligt, zoals ten onrechte in de Cobouw onlangs is geopperd.
Op 1 december 2020 heeft de Tweede Kamer namelijk al ingestemd met de inwerkingtreding van de nieuwe bouwregelgeving op 1 januari 2022. Daarnaast heeft de Tweede Kamer op 25 februari 2021 een motie van GroenLinks voor verder uitstel weggestemd. Bovendien zijn de politieke partijen die hebben gewonnen bij de verkiezingen van 18 maart 2021, vóór een snelle invoering.
De Eerste Kamer heeft wat meer twijfels bij de invoering. Deze vreest problemen met ICT. De vraag is of de Eerste Kamer het extra halfjaar oefenen met ICT, overtuigt. Wel is het zo dat de Eerste Kamer zowel de Omgevingswet als de Invoeringswet Omgevingswet en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen met ruime meerderheden heeft aangenomen.
De schaduwwerking van de Omgevingswet werkt dus na deze zomer al vooruit. Het is daarom verstandig om vaker te kiezen voor een omgevingsvergunning voor afwijking van het bestemmingsplan dan voor een nieuw (postzegel)bestemmingsplan om uw bouwproject mogelijk te maken. De procedures zijn vergelijkbaar.
Daarnaast is verstandig om ook nu al uw overeenkomsten en algemene voorwaarden aan te passen met het oog op de komst van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Hoewel een convenant in de maak is, staat nog niet vast dat minister Ollongren daadwerkelijk op tijd regelt dat er geen opleverdossier nodig is voor bouwprojecten die reeds voor 1 juli 2022 zijn opgestart. Het is ook aan te raden tenminste één keer mee te doen met een proefproject. De kwaliteitsborger die straks op de bouw toezicht houdt, mag mede op uw eigen interne kwaliteitssystemen vertrouwen. Dan is het handig uw kwaliteitssystemen bij een proefproject tegen het licht te houden. Overigens zullen de kosten van een kwaliteitsborger bij een groter bouwproject (repetitie) verhoudingsgewijs lagen zijn. Gemeenten behoren nu al korting te geven op de leges. Onder de Omgevingswet mogen de gemeenten alleen nog voor de omgevingsvergunning voor de omgevingsplanactiviteit leges hebben. Dus niet voor het technische deel dat de kwaliteitsborger beoordeelt.
Natuurlijk is het mogelijk om kort voor de inwerkingtreding een vergunningaanvraag in te dienen. Veel gemeenten hebben echter al aangegeven weinig zin te hebben aan een vloedgolf aan aanvragen onder het oude recht. Als de gemeente u een korte termijn geeft om uw aanvraag aan te vullen en u kunt niet daaraan voldoen, dan laat de gemeente uw aanvraag buiten behandeling. U zult dan een nieuwe aanvraag moeten indienen en dan valt u alsnog onder het nieuwe recht. Kortom, wacht liever niet tot het allerlaatste moment met het indienen van nieuwe aanvragen.
mr. dr. ing. Peter de Haan, advocaat-partner PDH Advocatuur en hoofddocent van de SBO cursus Vergunningverlening in de bouw
